Ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

της Έλενας Μπούλια

Για πολλούς εργαζόμενους γονείς, που δεν έχουν κάποιον δικό τους άνθρωπο να «κρατά το παιδί» κατά την διάρκεια της ημέρας, ο παιδικός σταθμός αποτελεί αναγκαία λύση, ακόμα και για νήπια ενός ή ενάμιση έτους. Και καθώς οι προϋποθέσεις για να γίνει δεκτό ένα παιδάκι σε κρατικό ή δημοτικό παιδικό σταθμό είναι πολύ αυστηρές και περιοριστικές, ενώ συχνά τα ωράριά τους δεν βολεύουν τους γονείς, ο ιδιωτικός σταθμός μοιάζει να αποτελεί μονόδρομο, αυξάνοντας ταυτόχρονα σημαντικά τα μηνιαία έξοδα της οικογένειας.

Πώς θα κρίνει, όμως, ο γονιός ότι ο ιδιωτικός παιδικός σταθμός που θα επιλέξει πραγματικά «αξίζει τα λεφτά του»; Τι πρέπει να ρωτήσει τους παιδαγωγούς που εργάζονται εκεί στο πρώτο ραντεβού; Και τι λένε γονείς και ειδικοί για την κατάλληλη επιλογή παιδικού σταθμού; Αν βρίσκεστε πριν το μεγάλο βήμα του πρώτου αποχωρισμού από το σπίτι οι παρακάτω πληροφορίες θα σας βοηθήσουν.

Η κατάλληλη ηλικία
Υπάρχουν παιδικοί σταθμοί που φιλοξενούν παιδιά κάθε ηλικίας –ελάχιστοι δέχονται και βρέφη από 2 μηνών, αν και οι περισσότεροι βρεφονηπιακοί σταθμοί έχουν ως όριο ηλικίας τους 8 μήνες. Ωστόσο, σύμφωνα με την Αναπτυξιακή Παιδίατρο, Διευθύντρια Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Παιδιατρικής Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και Συνεργάτη Ευρωκλινικής Παίδων, κ. Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου, αν υπάρχει η δυνατότητα το παιδί να μένει μέχρι τότε στο σπίτι, καλό είναι το βήμα του παιδικού σταθμού να έρθει μετά τα 2,5 χρόνια του.

Όπως η ίδια εξηγεί, «μέχρι τα 2,5 χρόνια, τόσο από σωματική όσο και από συναισθηματική άποψη, είναι καλύτερα ένα παιδί να μένει σε σταθερό, ασφαλές περιβάλλον με ένα πρόσωπο ‘δικό του’ (γιαγιά ή μπέιμπι σίτερ). Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά προτιμούν την ατομική ενασχόληση μαζί τους. Προτιμούν τον χώρο τους και τον σεβασμό στις δικές τους ανάγκες και ρυθμούς περισσότερο από ποτέ. Από εκπαιδευτικής πλευρές, σε ένα σπίτι που του απευθύνονται, του μιλούν και σέβονται τους βιορυθμούς του, το παιδί τα έχει όλα. Όσο για τα παιχνίδια με άλλα παιδιά, τις πιο πολλές φορές του είναι αδιάφορο γιατί δεν ξέρει ακόμα να συνεργάζεται και να μοιράζεται. Εξάλλου, η καθημερινή βόλτα στην παιδική χαρά και η συναναστροφή με τους συγγενείς φτάνουν».

Απαραίτητος αρχίζει να γίνεται ο παιδικός σταθμός μετά τα 3-3,5 χρόνια, καθώς το παιδί βοηθιέται τότε στο να αποκτήσει με δομημένο τρόπο γνώσεις και να αναπτύξει νοητικές δεξιότητες. Στον παιδικό σταθμό το παιδί θα μάθει να συνεργάζεται, να συνυπάρχει, να μοιράζεται, να πειθαρχεί και να χαίρεται μέσα από τις δραστηριότητες.

Τι να προσέξετε στον παιδικό σταθμό
Είναι δεδομένο πως πριν «γράψετε» το παιδί σας σε κάποιον παιδικό σταθμό θα πρέπει να τον επισκεφθείτε και να μιλήσετε με το προσωπικό. Τα σημαντικά που θα πρέπει να προσέξετε, αφού επισκεφθείτε όλους τους χώρους του σταθμού είναι:

-Ασφάλεια και καθαριότητα. Η κ. Ελισάβετ Κορακή, ιδιοκτήτρια του παιδικού σταθμού "Βήμα-Βήμα", στην Γλυφάδα τονίζει ότι η ασφάλεια είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει οι γονείς να παρατηρούν. «Υπάρχουν πολλές σκάλες; Υπάρχουν πόρτες ασφαλείας; Υπάρχουν μεμβράνες ασφαλείας στα τζάμια; Είναι καθαρά τα μπάνια και οι χώροι εστίασης; Υπάρχει σύστημα πυρασφάλειας και αντισεισμικής προστασίας; Είναι τα παιχνίδια σε καλή κατάσταση; Επιβλέπονται τα παιδιά στο παιχνίδι τους ή στον ύπνο τους».

-Τάξη και ευπρέπεια. Η κ. Κορακή επισημαίνει το θέμα της οργάνωσης «και ως προς τα πρακτικά ζητήματα και ως προς τις βασικές ανάγκες του παιδιού, για να έρχεται κάθε μέρα χαρούμενο στον παιδικό σταθμό». Ακόμα, πρέπει να υπάρχει συνεννόηση ανάμεσα στους παιδαγωγούς. Παρατηρήστε πώς μιλούν μεταξύ τους και πώς απευθύνονται σε άλλα παιδιά, και φυσικά σε εσάς τους ίδιους.

-Στόχοι: «Υπάρχουν εκπαιδευτικοί στόχοι;», σημειώνει η κ. Κορακή και εξηγεί πως σε έναν καλό παιδικό σταθμό ο στόχος δεν είναι μόνο η φροντίδα του παιδιού αλλά και της οικογένειας, η οποία πρέπει να συμμετέχει σε αυτό το σημαντικό βήμα. «Ο σταθμός πρέπει αν είναι μια συνέχεια του σπιτιού και ο γονιός να αισθάνεται εμπιστοσύνη που έχει το παιδί του εκεί».

-Βιώστε το κλίμα –προσπαθήστε να αισθανθείτε αν υπάρχει στοργή και αγάπη προς τα παιδιά από τους παιδαγωγούς ή ένταση και βία. Αν τα παιδιά είναι χαρούμενα.
-Αναλογία παιδιών / προσωπικού: Αυτό μπορεί να διαφέρει από σταθμό σε σταθμό, αλλά η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρία ορίζει πως μια καλή αναλογία είναι:
Μέχρι 2 χρονών, 3 παιδιά ανά 1 ενήλικα
2-3 χρονών, 4 παιδιά ανά 1 ενήλικα
3-4 χρονών, 7-8 παιδιά ανά 1 ενήλικα
4-5 χρονών, 9 παιδιά ανά 1 ενήλικα

Οι ερωτήσεις που θα πρέπει να κάνετε:
-Ενημερωθείτε για την εκπαίδευση και την προϋπηρεσία των παιδαγωγών.
-Ενημερωθείτε για το πρόγραμμα του σταθμού –τόσο αυτό της εκπαίδευσης όσο και του φαγητού, της σωματικής δραστηριότητας και της ξεκούρασης.
-Ποιες είναι οι αξίες του σταθμού; Ποιο εκπαιδευτικό πρότυπο προωθεί;
-Υπάρχει παιδίατρος και τι ακριβώς φροντίζει; Πώς αντιμετωπίζει τις αρρώστιες;
-Τι γίνεται με τις αργίες – πότε κλείνει ο σταθμός;
-Πώς και πόσο συχνά μπορείτε να επικοινωνείτε με τους παιδαγωγούς; Καλούν τον γονιό κάθε φορά που υποψιάζονται κάποιο πρόβλημα;
-Μπορείτε να πάτε να δείτε το παιδί σας ανά πάσα ώρα, χωρίς ραντεβού;
-Ποιες μεθόδους πειθαρχίας χρησιμοποιούν όταν τα παιδιά είναι «άτακτα»;

Όσο για τις συχνές αρρώστιες, αυτές είναι πράγματι μία πραγματικότητα. Όπως λέει, όμως, η κ. Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου, σε όποια ηλικία κι αν αρχίζει αν πηγαίνει στον παιδικό σταθμό θα αρρωσταίνει συχνά για τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο, ενώ οι ρινικές εκκρίσεις και ο βήχας θα είναι συχνό φαινόμενο και αυτό γιατί το παιδί εκτίθεται σε ιούς και μικρόβια εξαιτίας των οποίων θα χτίζει σταδιακά το ανοσοποιητικό του σύστημα.

Τι λένε οι γονείς;
Ρωτήσαμε τρεις γονείς που «στέλνουν» τα παιδιά τους σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό με ποια κριτήρια τον επέλεξαν, αν είναι ικανοποιημένοι και πόσα χρήματα πληρώνουν.

Η Κατερίνα, που στέλνει τον 2,5 ετών γιο της σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό στον Άλιμο, λέει:
Ήθελα πρωτίστως να αισθάνομαι ασφαλής που άφησα εκεί το παιδί μου. Βασικό γνώμονα έπαιξαν οι άνθρωποι. Νέοι, χαρούμενοι, χαμογελαστοί και να νιώθω ότι ξέρουν καλά τη δουλειά τους. Με ενδιέφερε να μην είναι επικεντρωμένοι μόνο στη γνώση και την εκπαίδευση, αλλά επίσης και σε θέματα συναισθηματικής νοημοσύνης και ανάπτυξης, διαμόρφωσης χαρακτήρα κλπ. Επίσης, χαίρομαι που μπορώ να επισκεφθώ τον σταθμό ανά πάσα στιγμή, χωρίς ραντεβού, αν θέλω να δω τον Ανδρέα.

Σημαντικό κριτήριο ήταν το πρόγραμμα του σχολείου, οι δραστηριότητες που τους κάνουν (θέατρα, επισκέψεις σε πάρκα και μουσεία κλπ) όπως επίσης η ξένη γλώσσα και ο αθλητισμός. Χαρακτηριστικό είναι ότι στον παιδικό σταθμό δουλεύουν με το πρόγραμμα της διαθεματικότητας (δηλαδή, κάθε μέρα ένα διαφορετικό project), από 2 χρονών, κάτι που στην Ελλάδα είναι υποχρεωτικό από το νήπιο και μετά.

Πληρώνω 360 ευρώ το μήνα, συν περίπου 150 ευρώ στην αρχή του έτους για εγγραφή και αναλώσιμα. Επίσης, κάθε μήνα έχω μία επιπλέον χρέωση της τάξης των 6 ευρώ για θέατρα.
Ίσως ο δικός μας παιδικός σταθμός να υστερεί σε θέματα κτιριακά, αλλά είναι το τελευταίο που με ενδιαφέρει. Βεβαίως, και το οικονομικό έπαιξε ρόλο. Στην εποχή μας δεν μπορείς εύκολα να δίνεις 600 ευρώ το μήνα για να πηγαίνει το παιδί σου στον τέλειο παιδικό σταθμό. Θεωρώ ότι ο συγκεκριμένος σταθμός είναι ένας πολύ καλός συμβιβασμός βάσει των δικών μου προτεραιοτήτων.

Ο Δημήτρης εκφράζει την δική του άποψη σχετικά με τον ιδιωτικό παιδικό σταθμό που στέλνει τον γιο του Μάρκο, στην Βάρη:
Με ικανοποιεί πολύ αφενός το πρόγραμμα διατροφής, αφετέρου η "βιωματική" προσέγγιση που έχει ο σταθμός στα πράγματα. Τους έχουν ήδη φέρει δύο φορές παιδικό θέατρο να παίξει εκεί, και τους έχουν πάει μία φορά στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο.

Το μόνο παράπονο που έχω δεν έχει να κάνει με τον συγκεκριμένο παιδικό σταθμό που πηγαίνουμε τον μικρό, αλλά με τις δικές μου τύψεις. Ακόμη και τώρα που έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που πρωτοπήγε. Νιώθω ότι κάποιες μέρες τον "παρκάρουμε". Ότι ακόμα και όλα αυτά τα καταπληκτικά που κάνουν στην τάξη του (χειροτεχνίες, παιχνίδια, χορούς, θεατρικά, κουκλοθέατρα και εγώ δεν ξέρω τι άλλο) είναι "ανταλλάγματα" για το ότι δεν γίνεται να είναι με τη μαμά του- άντε και τον μπαμπά του.

Για την Μαργαρίτα η πρώτη εμπειρία με ιδιωτικό παιδικό σταθμό του Αμαρουσίου, στον οποίον χρειάστηκε να στείλει για μερικές ημέρες τον 15 μηνών Γιάννη ήταν μάλλον κακή:
Όταν η γιαγιά για κάποιες μέρες δε μπορούσε να «κρατήσει» τον Γιάννη (16 μηνών), αναγκαστήκαμε να τον στείλουμε εκτάκτως σε βρεφονηπιακό σταθμό, ο οποίος δέχεται παιδιά και με ημερήσια φύλαξη, έναντι 18 ευρώ/ημέρα. Στο κόστος αυτό περιλαμβάνεται το φαγητό, ενώ ο γονιός φέρνει μπιμπερό, πιπίλες, σαλιάρες, σεντόνια, πάνες αλλά και το γάλα που πίνει το παιδί.

Εξαιτίας του επείγοντος τα κριτήριά μας για σταθμό ήταν περιορισμένα, όμως θέλαμε πάνω από όλα μία καλή, ήρεμη, ψυχικά υγιή παιδαγωγό για να αγκαλιάσει το παιδί με αγάπη. Τα πράγματα, δυστυχώς, δεν έγιναν έτσι. Το πρόβλημα δεν ήταν ότι ο Γιάννης έκλαιγε όλη την ημέρα, αλλά κάθε φορά που πήγαινα να τον πάρω τον έβρισκα κλαμένο και ούτε μία φορά δεν τον είχε κάποιος αγκαλιά. Και όταν τους ρώτησα γιατί δε μου τηλεφώνησαν να με ενημερώσουν μου απάντησαν ότι δεν γίνεται να ειδοποιούν τους γονείς κάθε φορά που κλαίει ένα παιδί –άσχετα αν το δικό μου βρισκόταν εκεί εκτάκτως.

Και δεν είναι μόνο αυτό το παράπονό μου: Παρατήρησα το προσωπικό να φωνάζει στα παιδιά (παιδιά έως 2 ετών), δεν υπήρχε οργάνωση με το θέμα του φαγητού, ο σταθμός δεν ήταν όσο καθαρός θα έπρεπε… και όταν από περιέργεια ρώτησα πόσο κοστίζει ο μήνας μου είπαν 390 ευρώ, συν 50 ευρώ το σχολικό, συν 200 ευρώ εγγραφή στην αρχή κάθε έτους (όχι, η εγγραφή εκεί δεν είναι εφάπαξ).

Όταν κλείνει πίσω τους η πόρτα…
Τι πραγματικά συμβαίνει, όμως, τον πρώτο καιρό που το παιδί επισκέπτεται έναν παιδικό σταθμό; Την πρώτη μέρα που κλείνει πίσω του η πόρτα; Η κ. Ειρήνη Παλαιοκρασά, Διευθύντρια του Παιδικού Σταθμού και Νηπιαγωγείου των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα στη Βάρη, περιγράφει:

Καλό είναι πριν ένα παιδάκι πάει για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό να έχει γνωρίσει από πριν το νέο αυτό περιβάλλον, την δασκάλα, να έχει συμμετάσχει σε κάποια παιχνίδια μαζί με τους γονείς, ώστε να του είναι πιο εύκολο να εγκλιματιστεί.

Το πόσος χρόνος χρειάζεται για να προσαρμοστεί το κάθε παιδί τις πρώτες ημέρες στον σταθμό έχει να κάνει με πολλά πράγματα: Τον χαρακτήρα του παιδιού, το πόσο προσκολλημένο είναι στη μαμά ή τον μπαμπά, το αν είναι αυτή η πρώτη φορά που φεύγει από το οικογενειακό περιβάλλον κ.ο.κ. Ένα παιδάκι που είναι πολύ προσκολλημένο στη μαμά του πιθανόν να δυσκολευτεί να προσαρμοστεί, ενώ και κάποια κακή προηγούμενη εμπειρία από κάποιον παιδικό σταθμό μπορεί να το δυσκολέψει στην προσαρμογή του.

Για τον λόγο αυτό οι νηπιαγωγοί οφείλουν να προσεγγίζουν το κάθε παιδί λαμβάνοντας υπ'όψιν τις προηγούμενες εμπειρίες και τον χαρακτήρα του. Να το κάνουν να νιώσει εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Σε αυτό θα βοηθήσει και η γνωστοποίηση στις νηπιαγωγούς τόσο κάποιων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του παιδιού όσο και πράγματα που αφορούν την επαφή του με άλλα παιδιά αλλά και με τους ενήλικες.

Η ένταξη του παιδιού σε αυτόν τον νέο τρόπο ζωής γίνεται, βέβαια, σταδιακά. Την πρώτη ημέρα οι παιδαγωγοί μπορεί να προσεγγίσουν το παιδί με κάποια κούκλα ή μπορεί το παιδί να έχει έρθει στον σταθμό με κάποιο δικό του παιχνίδι, το οποίο ποτέ η παιδαγωγός δεν θα προσπαθήσει να του πάρει, καθώς αυτό λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος με το σπίτι του παιδιού. Έπειτα μπορούν όλοι μαζί να βγουν έξω, στην αυλή, να πουν τραγούδια, να παίξουν. Γενικώς, σκοπός είναι το παιδί να κάνει πράγματα για να ξεχαστεί.

Φυσικά, αν το παιδί δεν θέλει να βρίσκεται στον σταθμό και τον πρώτο καιρό κλαίει μπορούν οι γονείς να έρθουν να το πάρουν νωρίτερα. Ο ρόλος των γονιών, άλλωστε, είναι πολύ σημαντικός για αυτόν τον πρώτο καιρό: Αν είναι αγχωμένοι για αυτόν τον αποχωρισμό θα το μεταδώσουν στο παιδί και θα αγχωθεί και εκείνο, ενώ σίγουρα δεν βοηθάει αν οι γονείς θέλουν να μπαίνουν στην τάξη για να είναι με τα παιδιά τους την ώρα του «μαθήματος». Κάτι τέτοιο λειτουργεί αρνητικά και για τα υπόλοιπα παιδιά.

Όσο για την κοινωνικοποίηση του παιδιού με τους «συμμαθητές του»; Στα 2,5 χρόνια το παιδί δεν έχει ακόμα μάθει να κάνει φίλους. Απλά παρατηρεί τα άλλα παιδιά και παρακολουθεί τις κινήσεις τους. Ακόμα και στα πρώτα τους παιχνίδια αυτά γίνονται παράλληλα, δεν συνεργάζονται τα παιδιά ακόμα μεταξύ τους, μόνο αν γνωρίζονται από πριν. Ωστόσο, ακόμα κι αν έρθει ένα παιδάκι στον παιδικό σταθμό 1-2 μήνες μετά τα υπόλοιπα, η ομάδα θα το βοηθήσει σιγά-σιγά να ενταχθεί και θα του είναι πιο εύκολη η προσαρμογή.
Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει η κ. Παλαιοκρασά, είναι στο χέρι του κάθε παιδαγωγού να το δώσει κίνητρα και ερεθίσματα για να βοηθήσει το παιδί να προσαρμοστεί και τον γονιό να νιώσει ασφάλεια και εμπιστοσύνη στον σταθμό.