Αρχίζει το ματς!: Οι «μικροί» ήρωες των Euro

Με τον τελικό του Champions League ολοκληρώθηκαν για τη σαιζόν οι ποδοσφαιρικές διοργανώσεις. Όμως οι φίλοι του αθλήματος θα… σηκωθούν από τον καναπέ μόνο για 20 ημέρες και μετά… ποδοσφαιρική πανδαισία. Μέχρι τότε, δείτε μια αναδρομή στα προηγούμενα Euro και τους μικρούς θεούληδες που έγραψαν ιστορία.
Αρχίζει το ματς!: Οι «μικροί» ήρωες των Euro
του Γιώργου Φλώκα

Όπως και η ιδέα του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος και των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, το Euro αποτέλεσε πνευματικό τέκνο ενός Γάλλου, του Henri Delauney, ενώ προωθήθηκε από την κορυφαία γαλλική εφημερίδα L’ Equipe, η οποία πρότεινε το 1954 ένα «Κύπελλο Ευρωπαϊκών Εθνών» με εντός και εκτός έδρας αγώνες, που θα παιζόταν μεσοβδόμαδα.

Το πρώτο Κύπελλο, του 1958 στη Μόσχα, είχε αρκετές διαφορές με τον σημερινό τρόπο διεξαγωγής του τουρνουά. Οι αγώνες κράτησαν 22 μήνες, έως το 1960 ενώ στον τελικό, η ΕΣΣΔ νίκησε τη μεγάλη τότε Ουγγαρία με 3-1. Σημειώνεται ότι έως και το 1980, από τους προκριματικούς περνούσαν τέσσερις ομάδες μόνο, οι οποίες και διαγωνίζονταν για το τρόπαιο.

1964: Το πρώτο (και τελευταίο) κύπελλο των Ισπανών
Το 1964 η διοργάνωση έλαβε χώρα στην Ισπανία, και η τελική επικράτηση των Ιβήρων παραμένει και η μοναδική τους σε μεγάλο τουρνουά. Στα προκριματικά, η Ελλάδα δεν δέχτηκε να αντιμετωπίσει την Αλβανία, με την οποία επίσημα βρισκόταν σε πόλεμο, και η ισοπαλία «στα χαρτιά» αποτέλεσε δώρο για τους αντιπάλους της. Στον τελικό, η Ισπανία έπαιξε εναντίον της ΕΣΣΔ, με τον Luis Suarez, το «10άρι» της ιταλικής Ίντερ, να ξεχωρίζει. Η Ισπανία νίκησε 2-1.

1968: The italian job...
Η ήττα από τη Νότιο Κορέα στο Μουντιάλ του 1966 είχε προκαλέσει έντονους τριγμούς στην ιταλική ομάδα. Οι αποτυχίες είχαν προκαλέσει την απώλεια του σεβασμού των οπαδών της, όπως φάνηκε και από το «λούσιμο» με σάπιες ντομάτες στην επιστροφή της αποστολής. Το Euro του 1968, το οποίο διοργανώθηκε στην Ιταλία, ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους «ατζούρι» να ξανακερδίσουν το χαμένο τους γόητρο.

Οι Ιταλοί κατέβασαν μια εντελώς νέα ομάδα, στην οποία συμμετείχαν μετέπειτα αστέρια της διεθνούς ποδοσφαιρικής σκηνής όπως ο Ντίνο Τζοφ, ο Σάντρο Ματσόλα και ο Λουίτζι Ρίβα, οι οποίοι αποτελούσαν και τη «μαγιά» της μεγάλης, αλλά και εξόχως αμυντικογενούς, Ίντερ του Χελένιο Χερρέρα (του Χιλιανού που ευθύνεται για τη σύλληψη του κατενάτσιο).

Ωστόσο, η Ιταλία χρειάστηκε τη βοήθεια της τύχης για να ξεπεράσει τη Σοβιετική Ένωση, καθώς μετά την λήξη των 120 λεπτών του ημιτελικού χωρίς γκολ, η πρόκριση στον τελικό παίχτηκε στο… στρίψιμο του νομίσματος. Στον τελικό, σε δεύτερο παιχνίδι μετά από την ισοπαλία στο πρώτο (1-1) με τη Γιουγκοσλαβία, η Ιταλία επικράτησε 2-0 με γκολ των Ματσόλα και Ρίβα.

1972: Η μεγάλη των Βαυαρών σχολή…
Η επόμενη διοργάνωση πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο, το οποίο όμως δεν κατάφερε να αξιοποιήσει την έδρα του όπως είχαν κάνει στα προηγούμενα Euro οι Ισπανοί και οι Ιταλοί. Ανυπέρβλητο εμπόδιο στο δρόμο του στάθηκε η Δυτική Γερμανία. Ο προπονητής Χέλμουτ Σον είχε δημιουργήσει έναν κορμό παικτών από τις δυο μεγαλύτερες ομάδες της Μπουντεσλίγκα, τη Μπάγερν Μονάχου και τη Γκλάντμπαχ, φτιάχνοντας μια ομάδα που πολλοί θεωρούν ότι ήταν η καλύτερη Γερμανία όλων των εποχών έως σήμερα.

Στυλοβάτης των Γερμανών, στο ρόλο του επιθετικού λίμπερο (μπροστά από τα δυο σέντερ μπακ με ρόλο-κλειδί σε άμυνα και επίθεση), ο Φραντς Μπεκενμπάουερ, ενώ στην ομάδα του 1972 έπαιζαν ακόμη κάποιοι από τους καλύτερους παίκτες που έχει βγάλει το γερμανικό ποδόσφαιρό, όπως ο Πωλ Μπράιτνερ και ο Ούλι Χένες. Στην κορυφή της επίθεσης, ο «Der Bomber» Γκέρντ Μίλερ, ο οποίος με τα γκολ του άνοιξε το δρόμο για την κατάκτηση του τροπαίου από τη Νασιοναλμανσαφτ. Με έξι γκολ στους προκριματικούς και τέσσερα στα δυο ματς της τελικής φάσης (με Βέλγιο και Σοβιετική Ένωση), ο Μίλερ σίγουρα έγραψε ιστορία σε εκείνη τη διοργάνωση

1976: To πέναλτι του Πανένκα
Το 1976, οι τελικοί του Euro έγιναν για πρώτη φορά στην ανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα, στην (ενωμένη τότε) Γιουγκοσλαβία. Αντίπαλοί της, η Τσεχοσλοβακία, η Ολλανδία με τον Γιόχαν Κρόιφ στη σύνθεσή της και η Δυτική Γερμανία. Από την τελική τετράδα, η Τσεχοσλοβακία είχε τις μικρότερες πιθανότητες να σηκώσει την «κούπα» απέναντι στα δυο μεγαθήρια αλλά και τη γηπεδούχο. Ωστόσο, ανέτρεψε τα προγνωστικά, δείχνοντας ότι ήταν περισσότερο ομάδα μέσα στο γήπεδο.

Όμως, για να περάσουν στον τελικό, οι Τσεχοσλοβάκοι έπρεπε να περάσουν το εμπόδιο των «οράνιε». Τα κατάφεραν στην παράταση, κερδίζοντας με 3-1, στερώντας από την Ολλανδία την ευκαιρία να πάρει εκδίκηση από τους Δυτικογερμανούς για την ήττα τους στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1974.

Ο τελικός ήταν ακόμη πιο ψυχοφθόρος, καθώς ενώ οι Τσεχοσλοβάκοι πέρασαν μπροστά στο σκορ με 2-0, οι Γερμανοί ισοφάρισαν στο τελευταίο λεπτό, στέλνοντας το παιχνίδι στην παράταση και στα πέναλτι. Μετά από 7 εύστοχα χτυπήματα, χρειάστηκε το χαμένο πέναλτι του Ούλι Χένες και το «ψάρωμα» του τερματοφύλακα Σεπ Μάιερ από τον Πανένκα, για να γραφτεί ιστορία…

1980: Οι Γερμανοί ξανάρχονται…
Η επιτυχία του Euro του 1976 προκάλεσε αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής του ευρωπαϊκού κυπέλλου, με την UEFA να ενισχύει τον αριθμό των εθνικών ομάδων στην τελική φάση της διοργάνωσης στις 8, με τη δημιουργία δυο ομίλων, από τους οποίους οι νικητές περνούσαν κατευθείαν στον τελικό. Μια ακόμη αλλαγή ήταν η συμμετοχή της χώρας που φιλοξενεί τη διοργάνωση απευθείας στην τελική φάση, με την Ιταλία να ευνοείται, χωρίς όμως να καταφέρει κάτι χωρίς τον αποκλεισμένο Πάολο Ρόσι, απέναντι σε Αγγλία, Βέλγιο και Ισπανία.

Από τον πρώτο όμιλο, στον τελικό πέρασε το Βέλγιο, ξεπερνώντας το εμπόδιο της γηπεδούχου, αλλά και της Αγγλίας, η οποία δεν επιβεβαίωσε τις υψηλές προσδοκίες. Από τον δεύτερο, η Δυτική Γερμανία ξεχώρισε, αποδίδοντας εντυπωσιακό ποδόσφαιρο χάρη στις εμπνεύσεις του Καρλ Χάιντς Ρουμενίγκε και του Μπερντ Σούστερ, του ανθρώπου που έμεινε στην ιστορία ως «ο άνθρωπος που δεν έχανε τη μπάλα». Στη φάση των ομίλων, πρόλαβε να πάρει εκδίκηση από την Τσεχοσλοβακία, που της είχε στερήσει το τρόπαιο του 1976. Στον τελικό, τα δυο γκολ του Χορστ Χρούμπετς ήταν αρκετά για να δώσουν στη Γερμανία τη νίκη με 2-1 και το τρόπαιο, για δεύτερη φορά σε τρεις συνεχόμενες διοργανώσεις.

1984: Ο Πλατινί και οι άλλοι…
Η ομάδα της Γαλλίας του Μισέλ Χιντάλγκο είχε δείξει τα «δόντια» της από το Μουντιάλ του 1982, όταν είχε περάσει στα ημιτελικά, και κατέβαινε στο Euro με… άγριες διαθέσεις. Στα υπέρ της, τόσο το γεγονός ότι είχε τη συμπαράσταση των φιλάθλων, καθώς φιλοξενούσε τη διοργάνωση, όσο και η τρομερή ποιότητα των παικτών που συνέθεταν ένα καλοδουλεμένο σύνολο.

Η τετράδα του κέντρου της Εθνικής Γαλλίας θα μείνει στην ιστορία ως «το μαγικό καρέ». Τη συνέθεταν, ο Λουί Φερναντές, ως αμυντικό χαφ, και τρεις «κολοσσοί» του παγκόσμιου ποδοσφαίρου σε δημιουργικούς ρόλους: Ο Αλαίν Ζιρές, ο Ζαν Τιγκανά και ο πολύς Μισέλ Πλατινί. Ο Πλατινί πέτυχε επτά γκολ στη φάση των ομίλων, συμβάλλοντας τα μέγιστα στις νίκες της Γαλλίας απέναντι στη Δανία, το Βέλγιο και τη Γιουγκοσλαβία, με τους «μπλε» να περνούν στον ημιτελικό, όπου και συνάντησαν την Πορτογαλία. Σε έναν επικό ημιτελικό, επικράτησαν τελικά με 3-2 στην παράταση, αφού είχαν βρεθεί πίσω στο σκορ.

Στον τελικό, ο Πλατινί και η παρέα του συνάντησαν την Ισπανία, η οποία είχε αποκλείσει τη Δανία στα πέναλτι. Το γκολ του Μισέλ Πλατινί στο 57ο λεπτό, το ένατο σε πέντε αγώνες, σήμανε και την έναρξη των πανηγυρισμών, με τη Γαλλία να επικρατεί τελικά με 2-0, αποκομίζοντας το πρώτο της τρόπαιο σε μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση.

1988: Ο Φαν Μπάστεν στέλνει τους οράνιε στην κορυφή
Το γκολ του Βαν Μπάστεν, βγαλμένο από ποδοσφαιρικά παραμύθια, είναι η εικόνα που στοιχειώνει τον τελικό του Euro του 1992. Από πολύ δύσκολη γωνία, ο ιπτάμενος ολλανδός πέτυχε με βολέ ένα κυριολεκτικά απίθανο τέρμα, σκοράροντας απέναντι στον ομολογουμένως καλύτερο τερματοφύλακα της εποχής, τον Ρινάτ Ντασάεφ της Σοβιετικής Ένωσης. Το σενάριο του τελικού, ενός από τους καλύτερους όλων των εποχών, είχε ακόμη ένα γκολ από τον Ρουντ Γκούλιτ και μια απόκρουση πέναλτι από τον Βαν Μπρόικελεν.

Στη φάση των ομίλων, ο Φαν Μπάστεν είχε κάνει πάλι το θαύμα του, πετυχαίνοντας κρίσιμο χατ τρικ εναντίον της Αγγλίας ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του και στη νίκη εναντίον της Δυτικής Γερμανίας, στους ημιτελικούς, με γκολ στα τελευταία λεπτά. Σημειώνεται ότι οι Ολλανδοί δεν είχαν καταφέρει να επικρατήσουν επί των γειτόνων τους επί 32 χρόνια.

Ήταν το επιστέγασμα μιας ονειρεμένης χρονιάς για την Ολλανδία, η οποία είδε και την Αϊντχόφεν να κατακτά το Κύπελλο Πρωταθλητριών, στην μοναδική φορά που τα δυο κύπελλα κατακτήθηκαν από την ίδια χώρα. Όμως, για να γίνουν όλα αυτά πραγματικότητα χρειάστηκε και πάλι η συμβολή του Γιόχαν Κρόιφ, ο οποίος έπεισε τελικώς τον Μάρκο Φαν Μπάστεν να ταξιδέψει στους τελικούς της Δυτικής Γερμανίας με την ομάδα της Ολλανδίας.

1992: Με φύλακα-άγγελο τον Σμάιχελ
Μια ιστορία που θυμίζει… Ελλάδα ξετυλίχθηκε στα γήπεδα της Σουηδίας τον Ιούνιο του 1992. Μετά την αποτυχία της να προκριθεί στην τελική φάση, η Δανία κλήθηκε να αντικαταστήσει τη Γιουγκοσλαβία, όπου οι κοσμογονικές πολιτικές αλλαγές δεν άφηναν περιθώριο για ποδόσφαιρο. Έτσι, οι Δανοί μαζεύτηκαν από τις… διακοπές, έκαναν προετοιμασία δυο εβδομάδων για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του τουρνουά και τελικά… έφυγαν με την κούπα.

Για να το κάνουν αυτό, χρειάστηκε να «πετάξουν» έξω τους… ήρωες των προηγούμενων διοργανώσεων. Αφού ξεμπέρδεψαν με τη Γαλλία του Πλατινί στη φάση των ομίλων και την Ολλανδία στον ημιτελικό, στον τελικό επικράτησαν και της εντυπωσιακής Γερμανίας του Μπέρτι Φογκς. Όπως σε κάθε αουτσάιντερ που κάνει το θαύμα, έτσι και στην περίπτωση της Δανίας, ο ήρωας προήλθε από τη ζώνη της άμυνας και ειδικότερα στα… γκολποστ. Ο Πίτερ Σμάιχελ είχε κατεβάσει τα ρολά σε ολόκληρη τη διοργάνωση, απέκρουσε το πέναλτι του Μάρκο Φαν Μπάστεν στον ημιτελικό, στέλνοντας την ομάδα στον τελικό. Εκεί, κατάφερε να αντέξει στις επιθέσεις κατά κύματα των Γερμανών, ειδικά μετά το πρώτο γκολ της Δανίας, οδηγώντας εκ του ασφαλούς τη Δανία σε ένα ανεπανάληπτο επίτευγμα…

1996: Γερμανική ζημιά στο «σπίτι» της Αγγλίας
Τα ανακαινισμένα στάδια της Γηραιάς Αλβιόνας αποτέλεσαν το σκηνικό για το Euro του 1996, με κεντρικό σύνθημα «Το ποδόσφαιρο επιστρέφει στο σπίτι του». Όμως, αυτοί που πήραν τα κλειδιά του σπιτιού δεν ήταν Βρετανοί… Το τουρνουά σημαδεύτηκε από τις πολλές ισοπαλίες χωρίς γκολ, παρατάσεις και πέναλτι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους προημιτελικούς, Αγγλία και Γαλλία πέρασαν στα πέναλτι μετά από «στείρες» ισοπαλίες με Ισπανία και Ολλανδία αντίστοιχα, για να αποκλειστούν με τη σειρά τους στα πέναλτι από Γερμανία και Τσεχία, οι οποίες πέρασαν στον τελικό χάρη στην ευστοχία τους από τα 11 βήματα.

Η εν λόγω διοργάνωση αποτέλεσε αφορμή για αναζήτηση από την UEFA και τη FIFA λύσεων για την ανάδειξη νικητή στην παράταση, τύπου «χρυσού» και «ασημένιου» γκολ. Στον τελικό, 20 χρόνια μετά την ευρωπαϊκή κούπα, οι Τσέχοι είχαν την ευκαιρία να επαναλάβουν το επίτευγμα. Μοναδικό εμπόδιο, όπως και τότε, η Εθνική Γερμανίας. Οι Τσέχοι σκόραραν με τον Πάτρικ Μπέργκερ, αλλά η Γερμανία δεν είχε πει την τελευταία της λέξη. Ερχόμενος από τον πάγκο, ο Όλιβερ Μπίρχοφ σκόραρε δις, το δεύτερο στην παράταση, στέφοντας τους Γερμανούς για τρίτη φορά πρωταθλητές Ευρώπης.

2000: Ο Γάλλος «μαέστρος»
Οι εντυπωσιακές εμπνεύσεις του Ζινεντίν Ζιντάν αλλά και η εξαιρετικά ποιοτική «φουρνιά» Γάλλων ποδοσφαιριστών που ακολούθησαν την «δύση» του Μισέλ Πλατινί είναι ο βασικός παράγοντας που οδήγησε στη στέψη των «τρικολόρ» τόσο ως πρωταθλητές Ευρώπης στα γήπεδα του Βελγίου και της Ολλανδίας, όσο και κόσμου, δυο χρόνια νωρίτερα.

Ο γαλλοαλγερινός ήταν χάρμα ιδέσθαι με την μπάλα στα πόδια, ενώ κάποιες από τις εμπνεύσεις του έχουν κοπιαριστεί (όπως η τρίπλα με την πιρουέτα πάνω από τη μπάλα) και αποτελούν πλέον μέρος της προπόνησης για τους πιτσιρικάδες που θέλουν να μάθουν πώς παίζεται το τόπι. Στην «ψημένη» ομάδα που είχε κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο (με «γερόλυκους» όπως ο Λοράν Μπλαν και ο Ντεσαγί) είχαν προστεθεί νέα «ταλέντα» όπως ο Τιερί Ανρί και ο Νταβίντ Τρεζεγκέ, καθιστώντας την ομάδα των τρικολόρ σχεδόν ασυναγώνιστη.

Η Γαλλία έφτασε στον τελικό εύκολα, εκεί όμως συνάντησε το εμπόδιο της Ιταλίας. Με την κλασική ιταλική συνταγή του «κατενάτσιο», οι Ιταλοί πέρασαν μπροστά στο β’ ημίχρονο και φαινόταν ότι θα σήκωναν το τρόπαιο. Όμως, ένα γκολ του Σιλβέν Βιλτόρ στα τελευταία λεπτά, και ένα ακόμη από τον Τρεζεγκέ στην παράταση οδήγησαν τους Γάλλους στην επικράτηση με «χρυσό γκολ».

2004: Στον έβδομο ουρανό
Εάν το παραμύθι της Σταχτοπούτας έπρεπε να αποτυπωθεί σε ποδοσφαιρική διοργάνωση, βρίσκει τον απόλυτο ενσαρκωτή στην ομάδα της Ελλάδας. Πηγαίνοντας στα γήπεδα της Πορτογαλίας ως το μεγαλύτερο «αουτσάιντερ», η Ελληνική ομάδα, υπό της οδηγίες του γερμανού Ότο Ρεχάγκελ, έκανε το απίστευτο. Το σήκωσε! Με πειθαρχημένη «ατσάλινη» άμυνα, αλληλοκάλυψη για σεμινάριο, την απαραίτητη τύχη και από εκεί και πέρα, «τυχοδιώκτες» επιθετικογενείς (και όχι επιθετικούς) παίκτες, η Ελλάδα κατάφερε να κερδίσει μεγαθήρια του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, όπως η Γαλλία, η Τσεχία, η Πορτογαλία (μια στην πρεμιέρα… μια και στον τελικό).
Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v