Γιατί να μη φοβάσαι τα φίδια της Ελλάδας

Από τα 23 είδη φιδιών στην Ελλάδα μόλις τρία είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Δες ποια είναι και πώς τα ξεχωρίζεις.
Γιατί να μη φοβάσαι τα φίδια της Ελλάδας

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Έχεις μια φοβία με τα φίδια; Μην ανησυχείς, στην συντριπτική τους πλειοψηφία στην Ελλάδα είναι ακίνδυνα, ενώ σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να σου επιτεθούν στα καλά καθούμενα.

Όπως μας ενημερώνει η κυρία Μαρία Δημάκη, Ερπετολόγος στο Μουσείο Γουλανδρή, στην Ελλάδα απαντώνται 23 είδη φιδιών, από τα οποία επικίνδυνες θεωρούνται μόνο οι οχιές.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν πέντε είδη οχιάς, από τα οποία τα δύο είναι πολύ μικρόσωμα και το δηλητήριό τους αν μας δαγκώσουν δεν είναι πολύ ισχυρό, επομένως δεν θεωρούνται επικίνδυνα. Σκεφτείτε κάτι σαν τσίμπημα από μέλισσα δηλαδή, με ελάχιστο πρήξιμο. Τα δύο αυτά είδη είναι ο αστρίτης και η οχιά της Πίνδου, μεγέθους το πολύ 40-55 εκατοστά.


Οθωμανική Οχιά Montivipera xanthina (φωτ. Μ. Δημάκη)

Τα πιο μεγαλόσωμα είδη οχιάς από την άλλη πλευρά, έχουν ισχυρότερο δηλητήριο και θέλουν προσοχή. Μετά από το δάγκωμα τους, δηλαδή επιβάλλεται να απευθυνθούμε σε γιατρό.


Οχιά της Πίνδου Vipera graeca (φωτ. Μ. Δημάκη)

Τα είδη αυτά είναι η κοινή οχιά, με το χαρακτηριστικό κερατάκι, η οθωμανική οχιά που συναντάται στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, στη Σαμοθράκη και στον νομό  Έβρου, και η οχιά της Μήλου, η οποία συναντάται στη Μήλο, την Κίμωλο, την Πολύαιγο και τη Σίφνο.


Οχιά της Μήλου Macrovipera schweizeri (φωτ. Μ. Δημάκη)

Οι οχιές ξεχωρίζουν από τα άλλα φίδια, καθώς δεν είναι μονόχρωμες, αλλά έχουν σχέδια. Τα χρώματά τους είναι συνήθως καφέ μπεζ ή μαύρο γκρι, ενώ τα περισσότερα είδη οχιάς έχουν ένα ζιγκ ζαγκ σχέδιο στη ράχη τους. Επίσης, η οχιά είναι κοντόχοντρο φίδι, επομένως αν δούμε ένα λεπτό και μακρύ φίδι δεν μπορεί να είναι οχιά.


(Κοινή) Οχιά Vipera ammodytes (φωτ. Μ. Δημάκη)


Αστρίτης Vipera berus (φωτ. M. Grano)

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

«Όταν περπατάμε στην εξοχή θα πρέπει να προσέχουμε πού πατάμε και πού βάζουμε τα χέρια μας. Οι οχιές είναι φίδια που στηρίζονται στο καμουφλάζ, αν λοιπόν τις πλησιάσουμε θα προσπαθήσουν να μείνουν ακίνητες για να μην τις προσέξουμε. Μόνο αν τις πατήσουμε θα επιτεθούν», αναφέρει η κ. Δημάκη, επισημαίνοντας πως τα φίδια μπορεί να κάθονται δίπλα σε μια πέτρα, ή να είναι μέσα σε πετροσωρούς, ακόμα και στον δρόμο ή κοντά στο νερό.

Γενικός κανόνας πάντως είναι πως τα φίδια δε θα επιτεθούν στον άνθρωπο, παρά μόνο αν θεωρήσουν ότι απειλούνται.

Και αν μας δαγκώσουν;

Για τα φίδια που δεν έχουν δηλητήριο, όπως αναφέραμε, δεν προκύπτει λόγος ανησυχίας, ενώ ακόμα και η αλλεργία είναι εξαιρετικά σπάνια.

Βέβαια στην Ελλάδα υπάρχουν δύο ακόμα είδη, το αγιόφιδο και ο σαπίτης τα οποία λέγονται «οπισθόγλυφα», δηλαδή έχουν δηλητήριο, όχι ισχυρό, στα πίσω δόντια, ενώ οι οχιές το έχουν στα μπροστινά. Το δηλητήριο αυτό δύσκολα θα περάσει στον άνθρωπο, αφού λειτουργεί περισσότερο κατά την διαδικασία της κατάποσης – αν π.χ. έχουν φάει ένα ποντίκι.

Σε κάθε περίπτωση, καλό θα είναι να έχουμε μαζί μας ένα ελαφρύ αντισηπτικό για να εφαρμόσουμε σε περίπτωση δαγκώματος, και να πάμε στον γιατρό. Αν τώρα βρισκόμαστε σε μέρος που δεν υπάρχει πρόσβαση σε ιατρική μονάδα, θα πρέπει να έχουμε μαζί μας αντισταμινικά και κορτιζόνη.



«Τα φίδια δεν επιτίθονται. Μας βλέπουν και φεύγουν, δεν μας κυνηγάνε. Θα πρότεινα λοιπόν αν κάποιος δει ένα φίδι να μην προσπαθήσει να το πιάσει γιατί ποτέ δεν ξέρει τι είδος είναι. Ούτε να προσπαθήσει να το σκοτώσει ή να το κλωτσήσει, απλά να το αφήσει στην ησυχία του», λέει χαρακτηριστικά η κ. Δημάκη.

Άλλωστε τα φίδια μας κάνουν καλό, αφού τρώνε αρκετά έντομα και πολλά ποντίκια. Πολλοί γεωργοί μάλιστα θέλουν να τα έχουν στα χωράφια τους ως φυτικά… μυοκτόνα και τα σέβονται.

Ας τα σεβαστούμε λοιπόν κι εμείς, κι ας τα αφήσουμε ήρεμα να κάνουν τη ζωή τους.

Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v