Επίδαυρος: Η τέχνη του... φεστιβαλίζειν

της Ηρώς Κουνάδη

«Το παρελθόν σου δεν είναι μόνο οι αναμνήσεις σου. Δεν είναι μόνο όσα έζησες. Είναι και η Ιστορία της χώρας σου, της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής στην οποία μεγαλώνεις, του πλανήτη ολόκληρου. Είτε σου αρέσει είτε όχι, και αυτά –όσο και τα λιγοστά, σε σχέση με την ηλικία της Γης, χρόνια που έχεις ζήσει– έχουν διαμορφώσει αυτό που είσαι σήμερα». Το απόφθεγμα ανήκει σε έναν μάλλον αμφιλεγόμενο αμερικανό συγγραφέα του εξίσου αμφιλεγόμενου κινήματος new age. Είναι από εκείνα που σε διασκεδάζουν ως έφηβο, για να θαφτούν καθώς περνούν τα χρόνια σε κάποια σκοτεινή γωνία του μυαλού σου. Μέχρι εκείνη τη στιγμή που θα σκεφτείς κάτι παρόμοιο, και θα αναρωτηθείς σχεδόν φωναχτά «λες να’ χε δίκιο εκείνος ο τρελός;»

Γιατί, πώς αλλιώς εξηγείται εκείνο το αίσθημα οικειότητας (ασφάλειας; χρονικής συνέχειας;) που νιώθεις καθώς σκαρφαλώνεις τα πέτρινα σκαλοπάτια του αρχαίου θεάτρου, απογευματάκι καλοκαιριού λίγο πριν σκοτεινιάσει, ανασαίνοντας τη μυρωδιά του πεύκου και τις μνήμες χιλιετιών; Πώς κάτι τόσο ασύλληπτο, όσο το γεγονός ότι στην κερκίδα που κάθεσαι τώρα –ή στη διπλανή της, μικρή σημασία έχει– είναι εξαιρετικά πιθανό να έχει καθίσει κι ο ίδιος ο Σωκράτης, ο Περικλής, ο Ευριπίδης, αντί να σου προκαλεί δέος σου φαίνεται φυσιολογικό;

Είναι δυνατόν να μην το σκέφτεσαι; Ή μήπως δεν το σκέφτεσαι ακριβώς επειδή το θεωρείς φυσιολογικό; Κι αν είναι έτσι, μήπως όντως είχε δίκιο εκείνος ο τρελός, κι αντιλαμβάνεσαι την Ιστορία αυτού του τόπου ως κομμάτι του εντελώς δικού σου παρελθόντος;

Πάντα μου έβγαζε μια μυσταγωγία η Επίδαυρος. Από μικρό παιδί, που έβλεπα το θέατρο και το δάσος πίσω του κάπως μαγικό, ιδιαίτερα εκείνα τα λίγα λεπτά πριν πέσει το απόλυτο σκοτάδι, μέχρι αργότερα, που προσπαθούσα να συνειδητοποιήσω την ασύλληπτη παλαιότητά του, το πώς συνέχιζε ίδιο ενώ ο πλανήτης ολόκληρος γύρω του μεταβαλλόταν, έτεινα να πιστέψω στις θεωρίες περί ενέργειας συγκεκριμένων τόπων, και το πώς αυτή σε επηρεάζει όταν βρίσκεσαι εκεί. Πώς αλλιώς να εξηγούταν εκείνο το καθησυχαστικά οικείο συναίσθημα που μου προκαλούσε;

Μπορώ, βέβαια, να φανταστώ αρκετούς σκεπτικιστές φίλους να αντιπαραβάλλουν σε όλες αυτές τις μεταφυσικές θεωρίες το «γήινο» του πράγματος: την ψυχική ανάταση, την αριστοτελική κάθαρση του θεάτρου, το feeling πενταήμερης «είμαστε όλοι μια παρέα» του να συναντάς το διπλανό σου από το θέατρο στην ταβέρνα και μετά στη ντίσκο και μετά στην παραλία, την αίσθηση ότι αυτά τα μέρη τα ξέρεις τόσο καλά, μετά από τόσα χρόνια, που είναι κάθε χρόνο σα να επιστρέφεις στο σπίτι σου. Μπορεί να είναι κι έτσι. Έχει για κάποιον σημασία;

Αφού οι λάτρεις της Ιστορίας ξέρουν πάντοτε από πριν ότι θα αφιερώσουν τουλάχιστον ένα πρωινό για την ετήσια περιπλάνηση – προσκύνημα στο μοναδικού φυσικού κάλλους αρχαιολογικό χώρο που φιλοξενεί το αρχαίο θέατρο και το Μουσείο Επιδαύρου –που λειτουργεί καθημερινά από τις 8.00 έως τις 19.00–, θα επισκεφθούν για νιοστή φορά το Ασκληπιείο, το Ενετικό Κάστρο και την Ακρόπολη της Βασσάς στη Νέα Επίδαυρο, θα σταθούν για μία έστω φευγαλέα ματιά στα απομεινάρια της Ακρόπολης και των Ρωμαϊκών τειχών, τα ερείπια παλατιού και σπιτιών, τους στύλους Δωρικού ναού, τους Μυκηναϊκούς τάφους και το μεγαλοπρεπές στολίδι της πόλης, το Μικρό Αρχαίο Θέατρο καθώς θα περπατούν στο Νησί.

Αφού οι beach lovers έχουν ήδη προγραμματίσει να απλώσουν πετσέτα στο οικογενειακό Νησί, στο κοσμοπολίτικο Γιαλάσι και στο Καλαμάκι, αλλά και να οδηγήσουν –την επόμενη μέρα της παράστασης– τη διαδρομή μέχρι το Κονδύλι, για να απολαύσουν την ατμόσφαιρα πάρτι των δύο beach bars του, τη χρυσαφένια άμμο του. Ξέρουν ότι θα ξανακολουθήσουν τις οδηγίες των ντόπιων για τη μυστική, ερημική μίνι παραλία δίπλα του, στην οποία θα φτάσουν μόνο κολυμπώντας ή… τσαλαβουτώντας, στα ρηχά νερά. Αν έχουν και πιτσιρίκια, σκέφτονται ήδη τα πολύχρωμα βότσαλα και τα κρυστάλλινα νερά της Κάντιας.

Αφού οι gourmet τύποι έχουν κλείσει το τραπέζι τους στον Λεωνίδα, στο Λυγουριό, για το βράδυ της παράστασης, αλλά ξέρουν ότι θα περάσουν κι ένα μεσημέρι στο μπαλκονάκι του Νίκου πάνω από το κύμα στο Βιβάρι, χαζεύοντας τα διάφανα νερά και την παραλία τσέπης ακριβώς από κάτω, προσπαθώντας –αλλά μη καταφέρνοντας– να αντισταθούν στα θαλασσινά εδέσματα που βγαίνουν από την κουζίνα, για να βουτήξουν μετά κατ’ ευθείαν.

Αφού οι ρομαντικές ψυχές γνωρίζουν καλά πως θα (ξανα)συμβιβαστούν με λίγη παραπάνω οδήγηση, προκειμένου να ξανανιώσουν την υποβλητική ατμόσφαιρα του Ναυπλίου, να περπατήσουν αγκαλιά στα πλακόστρωτα σοκάκια της παλιάς πόλης, κάτω από το φωτισμένο Παλαμήδι που τα βράδια μοιάζει να κρέμεται από τον ουρανό και να βουτήξουν στις αμμουδερές παραλίες της Αρβανιτιάς και της Καραθώνας.

Κι αφού όλοι οι υπόλοιποι ξέρουμε ότι θα βολτάρουμε ατελείωτες ώρες στη γραφική προκυμαία, το λιμανάκι της Παλαιάς Επιδαύρου, χαζεύοντας τις πολύχρωμες βάρκες και τα ξύλινα περίπτερα των Γιορτών Αγροτουρισμού, που μας κερνούν κάθε χρόνο σπιτικά γλυκά του κουταλιού, βιολογικό μέλι και ντόπιο τσίπουρο, που μας εφοδιάζουν με ευωδιαστά σαπούνια από ελαιόλαδο και λανολίνη και μας βάζουν σε καταναλωτικό πειρασμό με περίτεχνα χειροποίητα κοσμήματα και κεριά. Αφού φανταζόμαστε ήδη τον εαυτό μας να διασχίζει νωχελικά αργά το απόγευμα το Νησί, τη χερσόνησο που χωρίζει στα δύο την παραλία, με τις τελευταίες ακτίνες του ήλιου να το χρωματίζουν ατμοσφαιρικά, με καφέ στο χέρι από το παρακείμενο beach bar- καντίνα- μεζεδοπωλείο, με τα κύματα να ακουμπούν στα πόδια και τον ήλιο να χάνεται πίσω από τον καταπράσινο λόφο που προστατεύει το λιμανάκι.

Το μόνο που μένει είναι να καταλήξουμε –επιτέλους– στις παραστάσεις που θα δούμε φέτος. Για όλα τα υπόλοιπα είμαστε σίγουροι. Κι αν φταίει η αρχαιολατρεία μας, κάποια ανεξήγητη ενέργεια/ μεταφυσική αιτία, η οικειότητα με τη γύρω περιοχή, η συνήθεια, η παρεΐστικη αίσθηση ή όλα αυτά μαζί για το ότι αγαπάμε την Επίδαυρο, καμία σημασία δεν έχει.