Παράνομη υλοτομία: Το ξύλο που τους χρειάζεται

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Η λαθροϋλοτομία στην χώρα μας δεν είναι κάτι καινούργιο. Υφίσταται εδώ και δεκαπέντε περίπου χρόνια, προκαλώντας πονοκέφαλο σε Υπουργεία και δασάρχες οι οποίοι προσπαθούν, αν όχι να εξαλείψουν, τουλάχιστον να την περιορίσουν. Όμως λίγο η οικονομική κρίση, λίγο η άνοδος της τιμής του πετρελαίου έχουν προκαλέσει την έξαρση του φαινομένου τα τελευταία δύο χρόνια. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρείχαν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις στην Ειδική Γραμματεία Δασών (δείτε τα εδώ), το 2012 κατασχέθηκαν 13.088,75 τόνοι λαθραία υλοτομημένων ξύλων, 426 εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για αυτόν τον σκοπό και 425 οχήματα. Και οι αριθμοί συνεχίζουν να αυξάνονται.

Κρίση – Δάση σημειώσατε άσσο
«Πριν το 2010 το φαινόμενο υπήρχε αλλά δεν ήταν σε έξαρση. Είχαμε παράνομη υλοτομία, αλλά στη συχνότητα που έχει οποιαδήποτε παράνομη πράξης. Τώρα το φαινόμενο κορυφώνεται. Το 2011 κάναμε 56 μηνύσεις, ενώ το 2012 υποβάλλαμε 129», λέει ο κ. Ευθύμιος Πολιτίδης, Δασάρχης του Νομού Κιλκίς. «Η παράνομη υλοτομία έχει γίνει πλέον εμπόριο. Δεν πάει κάποιος να κόψει πέντε τόνους ξύλα για να φορτώσει ένα μεγάλο φορτηγό. Γίνεται πλέον κατ’ εξακολούθηση και με μικρότερες ποσότητες. Το 2012 η υπηρεσία μου κατέσχεσε περίπου πενήντα αλυσοπρίονα, 57 μέσα μεταφοράς, ενώ πρέπει να πλησιάσαμε τους τριακόσιους τόνους κατασχεμένης ξυλείας», προσθέτει για τις επεμβάσεις που έγιναν τον περασμένο χρόνο στην δικαιοδοσία της υπηρεσίας του, η οποία περιλαμβάνει την οροσειρά των Προυσίων και μέρος του όρους Μπελλες.

«Προσπαθούμε όσο γίνεται να ελέγξουμε την κατάσταση. Συνολικά πέρυσι κάναμε περίπου 1542 ελέγχους για παράνομη υλοτομία», αναφέρει ο κ. Νικόλας Ντίτορας, Δασάρχης Βόλου και εξηγεί την ειδική περίπτωση της περιοχής: «Το Πήλιο είναι ειδική περίπτωση. Έχουμε δασοτεμάχια τα οποία ορισμένοι μόνο κάτοικοι έχουν το δικαίωμα να ξυλεύουν, κάθε 25 χρόνια. Τα δασοτεμάχια αυτά για να ξυλευτούν θα πρέπει να δοθεί άδεια από το Δασαρχείο. Οτιδήποτε φεύγει από το δάσος και μεταφέρεται οφείλει να συνοδεύεται από συγκεκριμένα παραστατικά. Ελέγχοντας λοιπόν τα φορτηγά τα οποία μεταφέρουν ξύλα, κάναμε 78 μηνύσεις για παράνομη μεταφορά δασικών προϊόντων το 2012. Ως υπηρεσία κατασχέσαμε συνολικά 352 χωρικά κυβικά μέτρα καυσόξυλα πέρσι».

Σημείωση: Ένα χωρικό κυβικό μέτρο είναι περίπου πεντακόσια κιλά ξύλα.

«Συγκριτικά με πέρσι η δραστηριότητα είναι σαφώς μεγαλύτερη. Βέβαια, η παράνομη υλοτομία υπήρξε ανέκαθεν. Τα δάση άλλωστε, υφίστανται τις μεγαλύτερες πιέσεις όταν υπάρχουν κρίσεις ή πόλεμοι. Συγκεκριμένα πέρσι, είχαμε περίπου διακόσιες καταγεγραμμένες περιπτώσεις παρανομίας», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γιώργος Μαυρίδης, Δασάρχης Πιερίας με δικαιοδοσία στις ανατολικές παρυφές του Ολύμπου και των Πιέριων, ενώ προσθέτει ότι το φαινόμενο της παράνομης υλοτόμησης εντοπίζεται περισσότερο κοντά στα αστικά κέντρα και στα Πιέρια Όρη.

Στην Καστοριά, ο κ. Χρήστος Λιάμης, Δασάρχης, εντοπίζει το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος στα σύνορα με την Αλβανία, όπου αλλοδαποί κόβουν παράνομα ξύλα και ύστερα τα εισάγουν στην Ελλάδα. «Έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Μιλάμε για αποψίλωση μεγάλων εκτάσεων, ιδιαίτερα στις περιοχές Τρίλοφο και Φούσια στην οροσειρά του Γράμμου και πέρσι και φέτος. Εκεί γίνεται πραγματικός αγώνας, μιας και είναι στρατιωτική ζώνη και δύσκολα μπορούμε να την προσεγγίσουμε. Μάλιστα αρκετοί από αυτούς που ξυλεύουν παράνομα είναι οπλισμένοι», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Σε μια εβδομάδα, έχουμε κατάσχει περίπου 150 χωρικά κυβικά μέτρα, πέρσι κατασχέσαμε περίπου εννιακόσια. Όσον αφορά τις περιπολίες μας, γίνονται σε όλον τον νομό, αλλά δεν μπορούμε να πλησιάσουμε τους παράνομους που κόβουν κοντά στα σύνορα. Αντικειμενικά δεν έχουμε τη δυνατότητα γιατί δεν έχουμε όπλα. Είναι άγνωστοι άνθρωποι, δεν ξέρουμε τι μπορεί να συναντήσουμε και από την Αλβανία δεν υπάρχει κάποια βοήθεια για να τους σταματήσουν. Ο στρατός και οι συνοριακοί κάνουν ότι μπορούν, αλλά τα σύνορα έχουν μεγάλο μήκος και τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα».

Οι μεγαλύτερες παράνομες υλοτομήσεις, σύμφωνα με τον κ. Λιάμη γίνονται στο Βίτσι, το οποίο λόγω της εγγύτητάς του με την πόλη της Καστοριάς εξυπηρετεί για την πιο γρήγορη μεταφορά των λαθραίων καυσόξυλων στην πόλη. Όπως επισημαίνει, το πρόβλημα δεν είναι τόσο εκείνοι που χρειάζονται μερικά καυσόξυλα για να ζεστάνουν τις οικογένειές τους: «Το σημαντικό πρόβλημα είναι αυτοί που κάνουν το παράνομο εμπόριο στην Καστοριά».

Στην Φλώρινα, όπως μας πληροφορεί ο κ. Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Αναπληρωτής Διευθυντής Δασών, πέρα από τους αλλοδαπούς, τα τελευταία δύο χρόνια στην παράνομη ξύλευση ενεργό ρόλο έχουν και οι ημεδαποί. «Δεν έχουμε τόσο εκτεταμένο το παράνομο εμπόριο ξυλείας, όσο την παράνομη ξύλευση για ιδία χρήση σε χωριά όπως η Κρυσταλλοπηγή και το Βροντερό στο Όρος Τρικλάριο», αναφέρει. «Υπάρχουν αρκετοί κάτοικοι, οι οποίοι είτε δεν μπορούν να αγοράσουν ξύλα είτε δεν τους φτάνουν αυτά που τους χορηγεί η δασική υπηρεσία και αναγκάζονται να λαθροϋλοτομήσουν. Έχουμε κάνει πολλές μηνύσεις κατά αγνώστων, βασισμένες σε καταγγελίες. Βέβαια τις περισσότερες φορές που καταφτάνουμε στο σημείο όπου έγινε η παράνομη ξύλευση δεν βρίσκουμε κανέναν ή βρίσκουμε ένα δέντρο κομμένο και σκόρπια ξύλα», προσθέτει.

Οι προσπάθειες πάταξης του φαινομένου και οι κατά τόπους δυσχέρειες
Η αντιμετώπιση της λαθραίας υλοτομίας από τα κατά τόπους δασαρχεία δεν είναι εύκολη υπόθεση. «Μόνο εμείς ξέρουμε τι αντιμετωπίζουμε σε αυτούς τους ελέγχους που γίνονται στη μέση του πουθενά», λέει ο κ. Ντίτορας. «Αρκετές φορές οι υπάλληλοί μας έχουν απειληθεί και έχουμε ζητήσει την συνδρομή της Αστυνομίας. Κάτι θα πρέπει να κάνει η πολιτεία για την προστασία των υπαλλήλων. Όταν πας στον χώρο δεν μπορείς να οπλοφορείς. Προβλέπεται μεν από την δασική νομοθεσία οι υπάλληλοι να οπλοφορούν, όμως είναι καθαρά εθελοντική η αγορά όπλου. Είναι λίγο λεπτό το θέμα», προσθέτει.

«Το θετικό πάντως με τα χωριά του Πηλίου είναι ότι το δάσος που βρίσκεται πάνω από τα όρια του κάθε χωριού ανήκει στους κατοίκους του, βάσει παραχώρησης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος από το Υπουργείο Γεωργίας στις κοινότητες για να ικανοποιούνται οι ανάγκες των κατοίκων», επισημαίνει, «επομένως οι κάτοικοι του Πηλίου καλύπτονται λίγο πολύ από τα δάση. Βέβαια υπάρχουν άτομα τα οποία προσπαθούν να υλοτομήσουν παράνομα, όμως λόγω του ότι οι κοινωνίες εδώ είναι μικρές λίγο πολύ ξέρουμε τι γίνεται και τους πιάνουμε». Η έλλειψη επαρκούς εξοπλισμού σύμφωνα με τον κ. Ντίτορα είναι καταλυτική: «Θα θέλαμε περισσότερα οχήματα και καύσιμα, ας μη μιλήσουμε για οδοιπορικά…».

Ο φάκελος που αφορά την αντιμετώπιση της κατάστασης στα σύνορα είναι αρκετά ογκώδης, σύμφωνα με τον κ. Παπαϊωάννου. «Καταρχήν θα πρέπει να ενισχυθεί η δασική υπηρεσία με προσωπικό. Δεν χρειαζόμαστε τόσο την αγροφυλακή όσο δασολόγους και δασοπόνους. Αυτή τη στιγμή η δασική υπηρεσία πανελλαδικά έχει 800 δασολόγους και 500 δασοπόνους, οι οποίοι δεν επαρκούν. Έτσι αναγκαζόμαστε εμείς να χειριζόμαστε όλη την δικογραφία και τα χαρτιά. Από τις δέκα οργανικές θέσεις δασολόγων οι οποίες προβλέπονται, μόλις οι τέσσερεις είναι καλυμμένες », αναφέρει, ενώ στέκεται και στην ανάγκη παροχής οχημάτων και καυσίμων: «Τα οχήματα έχουν παλιώσει και είναι σε κακή κατάσταση. Όσο για τα καύσιμα, εδώ δεν έχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις, θα δώσουν σε εμάς; Τα ρεζερβουάρ μας έχουν στεγνώσει. Από τα πέντε οχήματα, μόνο το ένα έχει καύσιμα».

«Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια. Είμαστε 22 άτομα προσωπικό και θεωρώ ότι τα πάμε περίφημα», λέει ο κ. Πολιτίδης. «Σίγουρα αντιμετωπίζουμε προβλήματα στην υπηρεσία και συμμετέχω και εγώ σε αυτά. Δεν είναι μόνο ο εξοπλισμός. Ίσως να χρειαστούμε περισσότερο προσωπικό, καθώς εννιά δασοφύλακες δεν αρκούν», προσθέτει και τονίζει ότι δεν είναι υπέρ της οπλοκατοχής από τους δασικούς υπαλλήλους: «Θα προτιμούσα να βγαίνουν τέσσερα άτομα μαζί, παρά να τους δώσω όπλα. Σίγουρα υπάρχουν κίνδυνοι, όμως μην το κάνουμε και κανόνα. Εμείς πάντα κοιτάμε να είμαστε σε χαμηλούς τόνους. Τώρα άμα κινδυνεύει η ζωή μας δεν θα ρισκάρουμε για ένα τόνο ξύλα».

Για την συνεργασία της υπηρεσίας του με την Αστυνομία αναφέρει: «Συνεργαζόμαστε πολύ καλά με τις τοπικές αστυνομικές αρχές, αλλά και με τους δύο εισαγγελείς του Κιλκίς, οι οποίοι όποτε τους χρειαστούμε βοηθάνε».

«Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν έχουμε να κάνουμε με επαγγελματίες ζητάμε την συνδρομή της Αστυνομίας», εξηγεί από την πλευρά του ο κ. Μαυρίδης, «η ασφάλεια είναι πάντα ένα ρίσκο, υπήρξαν περιστατικά όπου υπάλληλοί μας τραυματίστηκαν στην προσπάθειά τους να ασκήσουν τα καθήκοντά τους».

Ειδικό πρόγραμμα πρόληψης για το νέο έτος
Η αντίδραση της πολιτείας στο φαινόμενο ξεκίνησε ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ Σταύρος Καλαφάτης εξέδωσε στις 21 Δεκεμβρίου κατεπείγουσα εγκύκλιο για την αντιμετώπιση της λαθροϋλοτομίας προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η οποία περιλάμβανε στοχευμένες δράσεις άμεσης εφαρμογής. Επίσης, προ ολίγων ημερών ο ίδιος Υπουργός καθόρισε εκ νέου με απόφασή του τον τρόπο λειτουργίας των δασαρχείων, των διευθύνσεων Δασών, των διευθύνσεων Συντονισμού & Επιθεώρησης Δασών, αλλά και του Συντονιστικού Κέντρου Δασοπροστασίας για τις απογευματινές ώρες, μέχρι τις 22:00 και τις αργίες.

Πρόκειται για το «Ειδικό Πρόγραμμα Πρόληψης Λαθροϋλοτομιών έτους 2013», κόστους 1.490.000 ευρώ, το οποίο έχει τεθεί ήδη σε εφαρμογή. «Η υπηρεσία μας χρηματοδοτήθηκε και πλέον βγάζει νυχτερινές περιπολίες. Επίσης ανταποκρινόμαστε σε οποιαδήποτε καταγγελία από τους πολίτες, ενώ συζητάμε ήδη με τους Προέδρους των κοινοτήτων», επισημαίνει ο κ. Πολιτίδης. Ο ίδιος προσθέτει: «Όταν τέτοια φαινόμενα είναι σε έξαρση δεν μπορούμε να μιλάμε για πάταξη, αλλά για όσο το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση. Το μόνο που μπορούμε να υποσχεθούμε είναι ότι θα κάνουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τη δουλειά μας. Μπήκε στην ζωή μας μια καινούργια ιστορία, αυτή της κερδοσκοπίας και τους εύκολου κέρδους από την παράνομη υλοτομία. Είμαι πεπεισμένος ότι και η τιμή του πετρελαίου να πέσει, όσοι έχουν αποφασίσει να παρανομήσουν θα συνεχίσουν να το κάνουν. Για μένα είναι πολύ ανησυχητικό αυτό».

Το In2life επικοινώνησε και με τον κ. Γεώργιο Αμοργιανιώτη, Ειδικό Γραμματέα Δασών, ο οποίος τόνισε πως το 25 τοις εκατό των περίπου 13 χιλιάδων τόνων οι οποίοι κατασχέθηκαν αφορά ποσότητες κάτω των τεσσάρων τόνων, δηλαδή ποσότητες που εξυπηρετούν ατομικές ανάγκες.

Όσον αφορά την κινητοποίηση της πολιτείας για το συγκεκριμένο ζήτημα αναφέρει: «Προωθούμε νομοθετικές ρυθμίσεις και όσον αφορά τις κατασχέσεις των οχημάτων για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, οι οποίες προβλέπουν αφαίρεση άδειας και πινακίδων από τα οχήματα που μεταφέρουν παράνομη ξυλεία, ενώ εκτός από την δική μας εγκύκλιο αντίστοιχες εγκύκλιους έχουν βγάλει και άλλα Υπουργεία».

Για τις προσλήψεις προσωπικού στα κατά τόπους δασαρχεία λέει: «Δεν μπορούν να γίνουν περεταίρω προσλήψεις με αυτή τη συγκυρία, απλά καθιερώσαμε πρωινές και βραδινές βάρδιες για πιο επαρκή φύλαξη των περιοχών». Όσον αφορά την οικονομική ενίσχυση των υπηρεσιών, τονίζει πως έχουν δοθεί αρκετά καύσιμα φέτος και πέρσι: «Σε σχέση με άλλες υπηρεσίες, ενισχύσαμε τα περιφερειακά κέντρα σε καύσιμα και κάνουμε προσπάθεια να αυξηθεί το όριο κατανάλωσης των καυσίμων που έχει κάθε όχημα, καθώς πλέον υπάρχουν περισσότερες περιπολίες».