Διπλώματα οδήγησης και διαφθορά: Τις πταίει;

της Έλενας Μπούλια

Σηκωθείτε από την καρέκλα του γραφείου και ρωτήστε δυνατά τους συναδέλφους σας: «Ποιος ‘λάδωσε’ για να πάρει δίπλωμα οδήγησης;». Μετρήστε χέρια. Στους ηλικίας έως 40 ετών έχουν λαδώσει σχεδόν όλοι. Θέλετε πιο επίσημους αριθμούς; Σύμφωνα με ερώτημα της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια», από έρευνα του 2009, το 97% όσων απάντησαν δήλωσε ότι θα έδιναν χρήματα για να περάσουν τις εξετάσεις οδήγησης.

Σε ανακοίνωση του υπουργείου Μεταφορών προ διετίας, μάλιστα, διαβάζουμε ότι από τον χρηματισμό για την έκδοση διπλωμάτων ο παράνομος τζίρος των εξεταστών ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως –δεν μας κάνει εντύπωση, αν υπολογίσουμε ότι το ποσό του χρηματισμού ξεκινά τουλάχιστον από 200 ευρώ και ότι στην Ελλάδα κάθε χρόνο εκδίδονται περίπου 350.000-400.000 νέα διπλώματα οδήγησης.

Ποιος είναι, όμως, υπεύθυνος για αυτή την κατάσταση; Αυτοί που «τα δίνουν» ή αυτοί που «τα παίρνουν»; Οι εξεταστές ή οι εξεταζόμενοι; Ποιος είναι ο ρόλος του Σχολών Οδηγών και του Κράτους; Και τι μπορεί να κάνει ο πολίτης για να προστατευθεί (και να καταφέρει να πάρει το ρημάδι, το δίπλωμα);

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
«Ανέκαθεν υπήρχε η τάση του ‘λαδώματος’ για το δίπλωμα, όπως υπάρχει για τα περισσότερα πράγματα που έχουν να κάνουν με το Δημόσιο στην Ελλάδα», μας λέει ο κ. Ηλίας Κοτσώνης, ο οποίος κληρονόμησε πριν 20 χρόνια από τον πατέρα του την Σχολή Οδηγών που διατηρεί στην Λεωφ. Μαραθώνος, στην Παλλήνη. «Υπάρχει, όμως, η εξής παρανόηση: Ούτε οι εξεταστές ζητούν χρηματισμό από τους εξεταζόμενους ούτε οι δάσκαλοι οδήγησης τους επιβάλλουν. Είναι η νοοτροπία που κυριαρχεί στον κόσμο, ότι μόνο αν λαδώσει θα πάρει το δίπλωμα, που έχει οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση».

Διευκρινίζει, βέβαια, ο κ. Κοτσώνης πως ο κάθε επαγγελματίας ακολουθεί την δική του τακτική και ότι μπορεί να υπάρχουν συνάδελφοί του που ζητούν ευθέως χρηματισμό, αλλά αυτό είναι λάθος. «Παλαιότερα ίσχυε, πάντως, συχνότερα ο χρηματισμός. Τα τελευταία χρόνια, όμως, που οι εξεταστές ανατίθενται τυχαία, με κλήρωση, λίγη ώρα πριν την κάθε εξέταση τα πράγματα είναι καλύτερα». Προσθέτει δε ότι και η οικονομική κρίση έχει παίξει τον ρόλο της στην μείωση των φαινομένων χρηματισμού. Τα 200 ή 300 ευρώ είναι σημαντικό ποσό, αν συνυπολογίσουμε άλλα 600 ευρώ που κοστίζει χοντρικά ένα δίπλωμα.

Δεν ισχύει, δηλαδή, ότι οι εξεταστές, συχνά σε συνεργασία με τον δάσκαλο, «κόβουν» τον εξεταζόμενο με το παραμικρό λάθος, μόνο και μόνο για να αναγκαστεί ο δεύτερος να τους «λαδώσει»; «Το πρόβλημα δεν είναι τόσο εκτεταμένο όσο ακούγεται, αλλά τα πάντα είναι θέμα επαγγελματία. Επίσης, υπάρχουν εξεταστές ‘δύσκολοι’ και ‘εύκολοι’ –συνήθως οι πιο δύσκολοι είναι και οι πιο ‘αξιοκρατικοί’», απαντά ο κ. Κοτσώνης, ο οποίος, πάντως, τονίζει πως και ο εξεταζόμενος μπορεί να πάρει θέση αν νιώσει ότι αδικείται, κάνοντας μήνυση στον εξεταστή. Τον ρωτάμε για την θέση του δασκάλου. «Και ο δάσκαλος μπορεί να επέμβει αν αντιληφθεί χρηματισμό, όμως αν κατηγορήσεις ανοιχτά εξεταστή, αυτός μπορεί να σου πάρει την άδεια», μας λέει.

Ποιοι είναι, πια, αυτοί οι εξεταστές και πώς λειτουργούν;
Οι εξεταστές διπλωμάτων οδήγησης προέρχονται κατά μεγάλο ποσοστό από το υπουργείο Μεταφορών και κατά ένα ποσοστό από την εκάστοτε Περιφέρεια. Η δε εκπαίδευσή τους αρχίζει και τελειώνει σε κάποια σεμινάρια που έχουν κάνει, ενώ για την εξέταση ακολουθούν συγκεκριμένες οδηγίες ως προς τις ερωτήσεις που πρέπει να κάνουν και το ποιες είναι οι σωστές απαντήσεις.

Ως προς το «λάδωμα» τις περισσότερες φορές, όπως άλλωστε προκύπτει και από σχετικό ρεπορτάζ που μπορείτε να δείτε στο παρακάτω video, συνεργάζονται με τις Σχολές Οδηγών προκειμένου να έχουν και τα δύο μέρη μερίδιο του «τζίρου». Αναρωτιόμαστε πού βρίσκουν, όμως, το θράσος. «Όταν έφτασε η ώρα της εξέτασης, μου λέει ο δάσκαλος ‘λεφτά έφερες;’. Του λέω ‘όχι’ –δεν ήθελα να λαδώσω. Μου απαντά ‘πώς περιμένεις να πάρεις τότε το δίπλωμα; Όλοι οι άλλοι θα λαδώσουν», μας λέει η Μαρία, 25 ετών, αναφερόμενη στην δική της εμπειρία. Η Μαρία κατάφερε τελικά να πάρει το δίπλωμα χωρίς «λάδια», όχι όμως και η Φρόσω, 28 ετών, η οποία όπως λέει ενημερώθηκε εκ των προτέρων από τον δάσκαλο ότι αν δεν χρηματίσει τον εξεταστή δεν θα πάρει δίπλωμα. «Οπότε έδωσα 100 ευρώ στον δάσκαλο, πριν ακόμα εξεταστώ, για να τα δώσει στον εξεταστή και πέρασα, χωρίς ωστόσο να κάνω το παραμικρό λάθος κατά την εξέταση. Το έκανα γιατί δεν ήθελα να ξαναπληρώνω το παράβολο της εξέτασης».

Αδιάβλητο σύστημα εξέτασης στα σκαριά
«Έχουμε κάνει τεράστιες προσπάθειες να ουδετεροποιήσουμε τις εξετάσεις οδήγησης και να οδηγηθούμε σε ένα πιο αδιάβλητο σύστημα που να καταστείλει αυτού του είδους την διαφθορά», μας λέει ο Γενικός Διευθυντής Μεταφορών και Επικοινωνιών Περιφέρειας Αττικής κ. Ηλίας Δόλγυρας. Αναφερόμενος στο τεστ μέσω υπολογιστή για το θεωρητικό κομμάτι της εξέτασης διπλώματος οδήγησης, προσθέτει ότι κάτι αντίστοιχο σκοπεύει η περιφέρεια να κάνει και με το πρακτικό κομμάτι.

Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να σταματήσει το… φιλοδώρημα, «αυτή τη στιγμή είμαστε στην διαδικασία ανεύρεσης χώρων, οι οποίοι θα περιφραχθούν και θα διαμορφωθούν κατάλληλα, ώστε να λειτουργούν ως πάρκα εξέτασης. Στους χώρους αυτούς ο οδηγός θα είναι μόνος στο όχημα και θα δέχεται εντολές μέσω ασυρμάτου, ενώ οι κινήσεις του θα παρακολουθούνται από κάμερες», εξηγεί ο κ. Δόλγυρας.

Τον ρωτάμε, μέχρι να υλοποιηθεί αυτό το πλάνο, τι μπορεί να κάνει ο πολίτης για να προστατευθεί από τέτοια φαινόμενα εξαπάτησης. «Για ό,τι στραβό νιώθει ότι του συμβαίνει και για όποια αδικία, ο κόσμος πρέπει να απευθύνεται προσωπικά σε εμένα ή στο γραφείο του περιφερειάρχη. Να παίρνει τα στοιχεία του εξεταστή που επιχειρεί να χρηματιστεί και να τον καταγγέλλει την επόμενη κιόλας μέρα. Δεν αρκεί μόνο να γκρινιάζουμε για μία κατάσταση –πρέπει να κάνουμε και κάτι για να αλλάξει η κατάσταση. Και δικός μας σκοπός είναι να τσακίσουμε ό,τι οδηγεί σε τέτοια συστήματα διαφθοράς», απαντά.

Δείτε εδώ τις Διευθύνσεις Μεταφορών και Επικοινωνιών για κάθε περιοχή, στις οποίες μπορείτε να απευθυνθείτε προκειμένου να καταγγείλετε τα παράπονά σας σχετικά με την άδεια διπλώματος οδήγησης.