7 «ξένες γνώμες» για την Ελλάδα

του Γιώργου Κόκουβα

«Πώς είδε ο κόσμος το γεγονός;» Από μία αιματηρή διαδήλωση μέχρι την κατάκτηση του Euro ή της… Eurovision, μετά την εσωτερική «κατανάλωση», πάντα ακολουθεί η ερώτηση. Πώς είδαν τα ξένα Μέσα όσα έγιναν; Το «βλέμμα του Άλλου» πάντα καθόριζε άλλωστε την αυτοεικόνα μας ή ακόμη και την συμπεριφορά μας, ίσως γιατί η γνώμη όσων είναι «έξω από τον χορό» αποτελεί αναμφισβήτητα ένα είδος καθρέφτη της πραγματικότητάς μας, όπως την βιώνουμε εμείς. 

Πώς όμως την αφομοιώνουν οι κάτοικοι άλλων χωρών; Τι έρχεται στο μυαλό ενός ανθρώπου που ζει στην άλλη άκρη του πλανήτη στο άκουσμα της λέξης «Ελλάδα»; Μας μισούν οι Γερμανοί; Πώς αντιλαμβάνονται την κρίση και τις εξελίξεις, όχι τα media, αλλά οι απλοί πολίτες της Ιταλίας ή της Σκανδιναβίας; Σκεφτήκαμε να πάρουμε και εμείς μια δόση από «την ευγενική καλοσύνη(;) των ξένων» και ρωτήσαμε επτά ανθρώπους από επτά διαφορετικές χώρες την γνώμη τους περί… GR.

Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό ενός πολίτη άλλης χώρας στο άκουσμα της λέξης «Ελλάδα»; «Πολιτισμός, μνημεία, όμορφες θάλασσες, υπέροχο μεσογειακό φαγητό και, δυστυχώς, η οικονομική κρίση», μας λέει η Serena, 35 ετών, από την Ιταλία, συνοψίζοντας πάνω-κάτω το μίγμα που αποτελεί το ελληνικό trademark: Λίγο κρασί, πολλή θάλασσα, ακόμη περισσότερη Ιστορία, κι ακόμα μεγαλύτερο χρέος. 

«Νησιά και feta cheese», μας απαντά χωρίς δεύτερη σκέψη ο Gustavo, 40 ετών, από την Βραζιλία, ενώ η Helena, 35 ετών από την Σουηδία και η Inka, 31 ετών από την Φινλανδία κατονομάζουν αντίστοιχα το δικό τους μίγμα: «Αρχαίος πολιτισμός και ωραίο φαγητό» για την πρώτη και «Ήλιος, παραλία, Ιστορία» είναι το τρίπτυχο της ελληνικής ταυτότητας για την δεύτερη. 

Ο Γερμανός Moritz, 25 ετών, εντοπίζει την εντύπωσή του για την χώρα μας στις αναμνήσεις που του άφησε η καλοκαιρινή εκδοχή της Ελλάδας: «Θυμάμαι πολλές και ωραίες διακοπές που πέρασε εκεί ως παιδί», μας λέει. Ο 25χρονος Ahmad από το Ιράν ταυτίζει την Ελλάδα αφενός με την Ιστορία και την Δημοκρατία και αφετέρου με το φολκλόρ στοιχείο –αυτό που άλλωστε για χρόνια είχε ως προμετωπίδα ο ΕΟΤ, τους παραδοσιακούς χορούς και την ελληνική κουζίνα. 

Ο Aycan, τέλος, από την γειτονική Τουρκία, μας εκπλήσσει με την υπερβολική του ειλικρίνεια, θυμίζοντάς μας πως η έννοια της ελληνοτουρκικής φιλίας δεν έχει ακόμα ριζώσει σε όλους: «Το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι “ο εχθρός”», μας λέει. «Μοιάζει με ανοησία όταν το σκέφτομαι ψύχραιμα, αλλά αυτό σκέφτομαι αρχικά», συμπληρώνει και αυτό μας λέει μάλλον πολλά για το περιεχόμενο των μαθητικών βιβλίων της Ιστορίας (και εκεί και εδώ).

Τα μαντάτα αναπόφευκτα έφτασαν παντού. Το ζήτημα, όμως, είναι το πώς έφτασαν. Πώς αντιμετώπισαν τα ξένα Μέσα την ελληνική κρίση και πώς υποδέχτηκαν τα νέα οι πολίτες. Οι επτά «Άλλοι» καταθέτουν όσα άκουσαν και όσα σκέφτηκαν.

«Τα ΜΜΕ ασχολούνται πολύ με το συγκεκριμένο θέμα και δείχνουν τον κόσμο που διαδηλώνει στους δρόμους», λέει η Ιταλίδα Serena και συμπληρώνει: «Θεωρώ ότι οι περισσότεροι Ιταλοί, τουλάχιστον οι φίλοι και οι γνωστοί μου, συμφωνούν με την γνώμη μου: Νιώθουμε πως βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα. Η κατάσταση είναι δύσκολη για όλους μας και συμπάσχουμε με τους Έλληνες, καθώς όπως και εμείς, έχουν σκληρό δρόμο μπροστά τους». 

Ο Ιρανός Ahmed από την άλλη, έχει σχηματίσει δύο διαφορετικές εικόνες: Αυτή που αποτυπώνουν τα ιρανικά Μέσα, αλλά και εκείνη των γερμανικών, καθώς εδώ και έξι μήνες ζει στην Γερμανία. «Στο Ιράν είμαι βέβαιος πως η κοινή γνώμη είναι με το μέρος των Ελλήνων. Οι Γερμανοί, όμως, δεν σκέφτονται όπως οι Ιρανοί – υποθέτω είναι λίγοι πιο καχύποπτοι», μας λέει και συνεχίζει με την δική του ανάλυση περί ελληνικής κρίσης, που ίσως μας αφήνει άφωνους με την διαύγεια σκέψης, μια πολυτέλεια που μάλλον εμείς που είμαστε μέσα στον χορό δεν έχουμε:

«Νομίζω ότι το πρόβλημα αφορά την κυβέρνηση: Δεν είναι καλοί “μάνατζερ” της χώρας. Επαρκείς φυσικοί πόροι, επαρκείς τουρίστες που έρχονται και αφήνουν χρήματα στην Ελλάδα, επαρκείς πηγές εσόδων, αλλά ένας κακός μάνατζερ (στην συγκεκριμένη περίπτωση η κυβέρνηση) μπορεί να καταστρέψει όλα τα παραπάνω προνόμια. Κατά την γνώμη μου, η κυβέρνηση δεν μπορεί να ορίσει σωστά ένα καλό επίπεδο διαβίωσης για τους πολίτες». 

Ο Τούρκος Aycan από την άλλη, θεωρεί ότι η κοινή γνώμη στην χώρα του είναι σε γενικές γραμμές εναντίον μας, «αλλά όχι τόσο όσο πριν μια δεκαετία». Όπως λέει, «η κύρια αιτία της κρίσης είναι ο ανταγωνισμός Ελλάδας-Τουρκίας στις εξοπλιστικές δαπάνες, ανόητη τακτική και των δύο χωρών, αφού και η τουρκική οικονομία είναι επίσης αδύναμη. Γενικά, πρέπει να πάρουμε μαθήματα για το τι πρέπει να αποφύγουμε ως κράτος». 

«Τα Μέσα της Βραζιλίας δίνουν πολλή προσοχή στην ελληνική κρίση, γιατί προκαλεί χρηματιστηριακό κατήφορο σε όλο τον κόσμο. Άλλο είναι όμως οι Έλληνες και άλλο η ελληνική κυβέρνηση», σημειώνει ο Gustavo, που ως πιλότος ταξιδεύει σε πολλές χώρες του κόσμου. «Συμπαθώ τους Έλληνες, αλλά δημιούργησαν την κρίση τους και τώρα θα πρέπει να βγουν από αυτή μόνοι τους» καταλήγει, λέγοντας πως κατά την γνώμη του το πρόβλημα οφείλεται στο τεράστιο χρέος που σχετίζεται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.

Η Inka από την Φινλανδία με τη σειρά της, κρατά μια πιο «επιθετική» στάση, που αναλύει χωρίς να μασά τα λόγια της: «Τα Μέσα έχουν αρκετό καιρό να ασχοληθούν με την Ελλάδα, αλλά το έκαναν αρκετά για παράδειγμα όταν η Φινλανδία έθετε όρους για τον δανεισμό των Ελλήνων. Θα έλεγα ότι η κοινή γνώμη είναι κατά των Ελλήνων. Εν συντομία, οι Έλληνες χειρίστηκαν ηλίθια τα οικονομικά τους και τώρα δεν έχουν χρήματα. Ακόμη και τώρα, όμως, μοιάζει πολύ δύσκολο γι’ αυτούς να πάρουν μέτρα για να σώσουν τους εαυτούς τους. 

«Φυσικά, όταν ένα κράτος ξεκινά τις περικοπές, αυτός που πλήττεται περισσότερο είναι ο μέσος πολίτης. Υπήρξαν όμως και πολλοί χαζοί τρόποι με τους οποίους ξοδέψατε χρήματα, όπως το να πληρώνετε συντάξεις σε νεκρούς –τι πράγμα; Κατανοώ τους απεργούς (μερικές φορές εύχομαι να απεργούσαν και οι Φινλανδοί, αλλά δεν το κάνουν), αλλά όταν τα πράγματα είναι τόσο άσχημα, κάτι πρέπει να γίνει, γρήγορα. Η κρίση μπορεί να φτάσει σε όλους μας», λέει. 

Ο Γερμανός Moritz, ωστόσο, σπάει το κλισέ που θέλει τους Γερμανούς ορκισμένους πολέμιούς μας και μας απαντά: «Θεωρώ ότι οι περισσότεροι στην Γερμανία είναι με το μέρος σας – γιατί παραδοσιακά οι Γερμανοί συμπαθούν τους ανθρώπους και τα μέρη της Ελλαδας, καθώς περνούν εκεί πολλές από τις διακοπές τους. Βλέπουμε πολλούς Έλληνες να διαδηλώνουν. Επί δεκαετίες, η ελληνική κυβέρνηση δεν κυβερνούσε σωστά και ήταν  μέσα στην διαφθορά. Η ελληνική κρίση είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου». 

Ωραία, μάθαμε πώς κυκλοφόρησαν τα νέα στις χώρες τους και ποια γνώμη σχημάτισαν οι ίδιοι για τις εξελίξεις. Θα τους επηρέαζαν όμως τόσο ώστε να στρέψουν τα καλοκαιρινά τους σχέδια εκτός… ανατολικής Μεσογείου; Μετά την έκθεση σε εικόνες όπως τουρίστες να τρέχουν να σωθούν εν μέσω πετροπολέμων στο Σύνταγμα ή να ταλαιπωρούνται στα λιμάνια με τις απεργίες πλοίων, μέσων και ταξί, θα έχαναν την διάθεση να επισκεφθούν την χώρα μας, ας πούμε αυτό το καλοκαίρι;

Εν ολίγοις, όχι. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι να επισκεφθώ την Ελλάδα. Η σπουδαία Ιστορία της. Η σπουδαία φύση της. Και οι τρόποι και η συμπεριφορά των Ελλήνων, με βάση την εμπειρία που έχω από μερικούς καλούς μου φίλους από την Ελλάδα», λέει o Ahmad, ενώ ο Gustavo δικαιώνει όλους τους διεθνείς τουριστικούς οδηγούς που έστεψαν τα ελληνικά νησιά ως τα ομορφότερα του κόσμου: «Πάντα ήθελα να επισκεφθώ την Σαντορίνη και την Κέρκυρα».

Η Σουηδέζα Helena συμφωνεί και επαυξάνει: «Ο αδελφός μου έχει έρθει στην Ελλάδα πολλές φορές και μόνο καλά πράγματα έχει να μου πει». Ο Γερμανός μας φίλος, Moritz, έχει ήδη έρθει πολλές φορές στην χώρα μας και σκοπεύει να το ξανακάνει: «Η Ελλάδα είναι μια όμορφη χώρα με ωραίους ανθρώπους. Η οικονομική κρίση δεν με αποτρέπει από τα σχέδια μου να έρθω», λέει και μαζί του συμφωνεί ακόμα και η Φινλανδή Inka που μας «έψεξε» προηγουμένως: «Η οικονομική κρίση δεν αλλάζει το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια πανέμορφη χώρα με συμπαθείς κατοίκους. Μάλιστα, θεωρώ πως ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσουμε την Ελλάδα είναι να την επισκεφθούμε ως τουρίστες και να πληρώσουμε χρήματα που θα πιάσουν τόπο», προτείνει. Και η Ιταλίδα Serena άλλωστε, που έχει ήδη περάσει όμορφες στιγμές στην χώρα μας κλείνει την κουβέντα μας λέγοντας: «Συστήνω την Ελλάδα για διακοπές στον καθένα χωρίς καμία επιφύλαξη!»