Είμαστε εθισμένοι… στα πάντα;

Πιστεύετε πως εξαρτημένος μπορεί να είναι κανείς μόνο από ουσίες, όπως τα ναρκωτικά, η νικοτίνη ή το αλκοόλ; Ο Mark Griffiths, ειδικός σε θέματα τυχερών παιγνίων στο Πανεπιστήμιο Nottingham Trent, εξηγεί στη στήλη Scrubbing Up του BBC γιατί κάνετε λάθος.

«Εδώ και 25 χρόνια μελετώ τον τζόγο, και πιστεύω ακράδαντα πως στην πιο extreme μορφή του είναι εξίσου εθιστικός με κάθε ναρκωτικό» γράφει ο Griffiths. «Το κοινωνικό και ιατρικό κόστος του προβληματικού τζόγου είναι εξίσου μεγάλο, και έχει πολλά κοινά με τους “παραδοσιακούς” εθισμούς –βλέπε κακή διάθεση, προβλήματα στις σχέσεις, συχνή απουσία από την δουλειά, ενδοοικογενειακή βία και χρέη. Οι επιπτώσεις στην υγεία των εθισμένων τζογαδόρων, αλλά και των συντρόφων τους, περιλαμβάνουν άγχος και κατάθλιψη, αϋπνίες, διαταραχές του πεπτικού συστήματος, ημικρανίες, διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος, προβλήματα στο στομάχι και αυτοκτονικές σκέψεις.

Αν συμπεριφορές όπως ο τζόγος μπορούν να εξελιχθούν σε κανονικότατους εθισμούς, δεν υπάρχει θεωρητικά λόγος γιατί πολλοί άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να εθιστούν σε δραστηριότητες όπως τα videogames, η δουλειά ή η γυμναστική.

Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς σε εθισμένους τζογαδόρους έχουν διαπιστώσει την ύπαρξη τουλάχιστον ενός στερητικού συμπτώματος, όταν ο εθισμένος απέχει για λίγο από τα τυχερά παιχνίδια: αϋπνίες, πονοκέφαλοι, έλλειψη όρεξης, φυσική αδυναμία, ταχυπαλμία, μυϊκοί πόνοι, δυσκολία στην αναπνοή και ρίγη είναι τα συνηθέστερα από αυτά. Για την ακρίβεια, οι εθισμένοι τζογαδόροι εμφανίζουν πολύ περισσότερα σωματικά συμπτώματα όταν προσπαθούν να σταματήσουν την συνήθειά τους, σε σχέση με τους ναρκομανείς.

Πότε, όμως, ένας υγιής ενθουσιασμός γίνεται εθισμός; Η υπερβολή με την οποία εξασκεί κανείς μια αγαπημένη συνήθεια δε σημαίνει από μόνη της πως είναι και εθισμένος. Η βασική διαφορά ανάμεσα στον υπερβολικό ενθουσιασμό και τον εθισμό είναι πως ο πρώτος προσθέτει κάτι στη ζωή ενώ ο δεύτερος της αφαιρεί.

Για να χαρακτηριστεί μια συμπεριφορά ως αποτέλεσμα εθισμού, πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες συνέπειες, όπως το να γίνεται η σημαντικότερη δραστηριότητα της ζωής του ατόμου ή ο τρόπος με τον οποίο φτιάχνει η διάθεσή του. Επίσης, σημάδι εθισμού είναι η ανάγκη του εθισμένου ατόμου να εξασκεί την δραστηριότητα ολοένα και περισσότερο για να νιώσει τις θετικές επιπτώσεις της, και φυσικά το να υποφέρει από στερητικά σύνδρομα και υποτροπές αν προσπαθήσει να την κόψει.

Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται οι εθισμοί –είτε σε ουσίες είτε σε συμπεριφορές– είναι περίπλοκος. Είναι κατά κανόνα συνδυασμός της γενετικής/ βιολογικής προδιάθεσης του ατόμου, του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε, της προσωπικότητάς του, των προσδοκιών και των πεποιθήσεων, αλλά και της ίδιας της συμπεριφοράς ή ουσίας στην οποία καταλήγει τελικά να εθιστεί.

Πολλοί εθισμοί σε συμπεριφορές είναι «κρυφοί» εθισμοί. Σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τον αλκοολικό, ένας εργασιομανής δεν παραπατά και δεν μπερδεύει τα λόγια του. Ο εθισμός παραμένει, όμως, ένα σημαντικότατο ιατρικό ζήτημα. Αν ο κύριος στόχος των γιατρών είναι να διασφαλίσουν την υγεία των ασθενών τους, τότε η μελέτη και η ενημέρωση γύρω από τους εθισμούς σε συμπεριφορές και τα προβλήματα που δημιουργούν θα έπρεπε να είναι σημαντικό κομμάτι της βασικής γνώσης και εκπαίδευσης. Οι συμπεριφορικοί εθισμοί μπορεί να είναι εξίσου σοβαροί με τον εθισμό στα ναρκωτικά».

Η.Κ.
Πηγή: BBC.co.uk