Ναρκωτικά: 5 (αστικοί) μύθοι και αλήθειες

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Χιλιάδες οι «κατηγορίες» εναντίον τους και – η αλήθεια να λέγεται – οι περισσότερες από αυτές είναι επιστημονικά αληθείς. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι λίγοι και οι μύθοι που έχουν κατά καιρούς διαδοθεί γύρω από τα διάφορα ναρκωτικά, οι οποίοι μάλιστα συνεχίζουν να τα «συνοδεύουν» με την πάροδο των χρόνων. Μύθοι αστικοί, μύθοι που βασίστηκαν σε ελλείπεις έρευνες, μύθοι που διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα πιο γρήγορα και από μια τζούρα. Δείτε τους πέντε πιο διαδεδομένους.


Μύθος 1ος: Η μαριχουάνα προκαλεί καρκίνο και μια «τζούρα» είναι ίση με ένα πακέτο τσιγάρα.

Σε αρκετές περιπτώσεις έχει αναφερθεί ότι οι χρήστες κάνναβης έχουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο από τους καπνιστές να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα ή άλλες ασθένειες. Τη στιγμή που η τετραϋδροκανναβινόλη (η ψυχοτρόπος ουσία της κάνναβης) δεν είναι γνωστή καρκινογόνος ουσία, είναι αλήθεια ότι ο καπνός της κάνναβης, όπως κάθε άλλος καπνός, περιέχει καρκινογόνες ουσίες.

Ωστόσο η μεγαλύτερη έρευνα στο είδος της, αυτή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες έδειξε ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν μαριχουάνα δεν έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους μη καπνιστές να αναπτύξουν καρκίνο στους πνεύμονες. Με την πλειοψηφία να καπνίζει μάλιστα κατά κύριο λόγο τον ανθό (φούντα) και όχι τα φύλλα του φυτού αποδεικνύεται πως καταναλώνει μονάχα το 33% της πίσσας από αυτό ενός καπνιστή που κάνει ένα απλό τσιγάρο.

Επίσης, ενώ ορισμένα στοιχεία (όπως η αμμωνία και η ουσία PAH) έχουν μεγαλύτερη συγκέντρωση στον καπνό κάνναβης, άλλα όπως το πολώνιο-210, ο μόλυβδος, το αρσενικό, η νικοτίνη και οι νιτροζαμίνες είναι είτε χαμηλότερα είτε ανύπαρκτα. Επιπλέον, ενώ η παρατεταμένη χρήση κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε βρογχίτιδα και παρόμοια αναπνευστικά προβλήματα, υπάρχουν λίγα στοιχεία που να δείχνουν ότι η κάνναβη μπορεί από μόνη της να προκαλέσει εμφύσημα, μια εκφυλιστική ασθένεια των πνευμόνων, που κατά κύριο λόγο συνδέεται με το κάπνισμα.

Μύθος 2ος : Το LSD σε κάνει να θέλεις να πηδήξεις από το παράθυρο ουρλιάζοντας

To διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος, γνωστό περισσότερο με το ακρωνύμιο LSD μπορεί να προκαλέσει σε κάποιον την ανάγκη να ουρλιάξει, αλλά το να τον κάνει να θέλει να πηδήξει από το παράθυρο φαίνεται πως είναι αστικός μύθος. Αρκετές φορές στο παρελθόν έχουν αναφερθεί περιστατικά στα οποία κάποιος, συχνά διάσημος, παίρνει το γνωστό ναρκωτικό, που έγινε διάσημο τη δεκαετία του '60 από τον Τίμοθι Λίρι, και καταλήγει να…. πιάνει -κυριολεκτικά- πάτο.

Ο Art Linkletter, τηλεοπτική προσωπικότητα των ΗΠΑ στα την δεκαετία του ‘50, διέδωσε αυτή τη φήμη όταν έπεισε το κοινό του ότι η 20χρονη κόρη του Diane Linkletter πήδηξε από το παράθυρο του διαμερίσματός της, υπό την επήρεια LSD. Όταν ήρθαν στο φως τα αποτελέσματα της αυτοψίας και αποδείχθηκε ότι στο σύστημά της δεν υπήρχαν στοιχεία του LSD, ο Linkletter άλλαξε την ιστορία, λέγοντας ότι η κόρη του οδηγήθηκε στην πράξη αυτή κατά τη διάρκεια ενός «φλας μπακ», το οποίο προήλθε μετά την χρήση του ναρκωτικού.

Το πρόβλημα με τη θεωρία του ήταν ότι συνήθως το ναρκωτικό εξαφανίζεται γρήγορα από τον ανθρώπινο οργανισμό και σπανίως υπάρχουν δευτερεύουσες επιδράσεις ημέρες ή εβδομάδες μετά τη λήψη του ναρκωτικού. Πάνω από το 70% των χρηστών δεν έχουν ποτέ «φλας μπακ» και όταν, σπανίως, αυτό συμβαίνει, το αποτέλεσμα είναι πολύ μικρότερο σε διάρκεια και ένταση από ό, τι κατά την πρώτη λήψη του ναρκωτικού. Είναι, λοιπόν, απίθανο να μπορούσε να οδηγήσει οποιονδήποτε να πηδήξει από το παράθυρο στο κενό.

Η παραισθησιογόνα επίδραση του LSD είναι τις περισσότερες φορές αρκετά ήπια και συνδέεται με την αλλαγή των αισθήσεων και της αντίληψης. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν κρίσεις πανικού, έντονο άγχος, παράνοια και την αίσθηση της καταδίκης. Οι επιδράσεις αυτές, γνωστές ως «bad trip», εκτιμάται ότι εμφανίζονται όταν οι χρήστες βρίσκονται σε ανοίκειο χώρο, περιτριγυρισμένοι από ξένους, ή όταν αισθάνονται ήδη κατάθλιψη, θυμό ή άγχος.

Μύθος 3ος: Η μαριχουάνα σκότωσε τον… Bruce Lee

Ένας μύθος από τη δεκαετία του 1970 ήταν ότι ο θάνατος του Μπρους Λι σχετιζόταν κατά κάποιο τρόπο με την κάνναβη. Ο διάσημος ηθοποιός πέθανε από εγκεφαλικό οίδημα αμέσως μετά τη λήψη του παυσίπονου Equagesic. Στην αυτοψία, βρήκαν επίσης ίχνη κάνναβης στο στομάχι του. Ωστόσο αυτό δεν αποδεικνύει ότι ήταν η αιτία του θανάτου του, δεδομένου ότι τα επίπεδα κάνναβης που ανιχνεύτηκαν στον οργανισμό του ήταν πολύ κάτω από την -θεωρητικά- θανατηφόρα δόση.

Η πρώτη γνώμη του νευροχειρουργού, Peter Wu, ο οποίος έσωσε τη ζωή του Lee κατά την πρώτη επέμβασή του, ήταν ότι η αιτία του θανάτου του θα πρέπει να αποδίδεται σε αλλεργική αντίδραση είτε στην κάνναβη είτε στο Equagesic. Ωστόσο, ο δρ Wu αργότερα εγκατέλειψε την άποψη ότι η κάνναβη ήταν υπεύθυνη για το θάνατό του. Αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς η θεωρία της αλλεργικής αντίδρασης στην κάνναβη, δεν έχει καταγραφεί ποτέ ως αποδεδειγμένη αποκλειστική αιτία θανάτου.

Μύθος 4ος : Η μαριχουάνα προκαλεί απώλεια μνήμης και καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα

Ο καθένας μας έχει ακούσει κάποια στιγμή στην ζωή του κάποιον να μιλάει για έναν γνωστό του ο οποίος έχει «καεί» εντελώς από την χρήση κάνναβης και ξεχνάει συχνά ή έχει «καταστρέψει πολλά εγκεφαλικά κύτταρα». Αν και υπό την επήρεια της κάνναβης παρατηρείται σε αρκετές περιπτώσεις μια μεσοπρόθεσμη απώλεια μνήμης, η μόνιμη απώλεια μνήμης από την χρήση κάνναβης δεν έχει προς το παρόν αποδειχθεί επιστημονικά. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ορισμένα στοιχεία τα οποία δείχνουν ότι μπορεί να αλλάξει την δομή των εγκεφαλικών κυττάρων σε όσους κάνουν «βαριά» χρήση.

Τώρα όσον αφορά την καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων, ο ισχυρισμός αυτός έγινε αρκετά δημοφιλής χάρη σε ορισμένες έρευνες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε μαϊμούδες και ποντίκια την δεκαετία του 70’. Υπήρξε όμως μεγάλη αμφισβήτηση από την επιστημονική κοινότητα στη συνέχεια και η συγκεκριμένη έρευνα δε θεωρείται αξιόπιστη, αφενός λόγω του ελάχιστου δείγματος (μόλις τέσσερεις πίθηκοι), της λανθασμένης κατά πολλούς διάγνωσης πως είχε όντως καταστραφεί μέρος κυττάρων του εγκεφάλου με υπαιτιότητα της κάνναβης, αλλά και της έλλειψης σοβαρών επιστημονικών στοιχείων για την τεκμηρίωση αντίστοιχων ισχυρισμών.

Μύθος 5ος: Τα παραισθησιογόνα μανιτάρια περιέχουν LSD

Τα μανιτάρια ψιλοκυβίνης, το πιο γνωστό είδος παραισθησιογόνων μανιταριών, περιέχουν από φυσικού τους την ουσία ψιλοκυβίνη η οποία διασπάται από το σώμα στην ψιλοκίνη, μια ψυχεδελική ουσία της τρυπταμίνης.

 Αυτή ακριβώς είναι και η δραστική τους ουσία που προκαλεί παραισθήσεις σε όσους τα φάνε και όχι το LSD όπως πολλοί πιστεύουν. Περιστασιακά, ωστόσο, οι έμποροι μπορούν να πουλήσουν κανονικά μανιτάρια, χωρίς ψυχοδραστικές ουσίες, τα οποία όμως είναι εμποτισμένα με LSD, συγκεκριμένα σε περιοχές όπου η ψυχοδραστική αυτή ουσία είναι φθηνότερη.