Αλκοόλ: Καταρρίπτοντας (;) τους μύθους

της Ηρώς Κουνάδη

Σε διάστημα μικρότερο των έξι μηνών, στο in2life μόνο έχουν, μεταξύ άλλων, δημοσιευτεί οι εξής ειδήσεις: ένα ποτήρι κρασί την ημέρα μας βοηθά να χάσουμε βάρος, ένας στους 25 θανάτους στην Ευρώπη προκαλείται από το αλκοόλ, το αλκοόλ βοηθά στην καταπολέμηση των αρθριτικών, το αλκοόλ είναι πιο επικίνδυνο από ορισμένα ναρκωτικά και το αλκοόλ καταπολεμά την άνοια και το Αλτσχάιμερ. Ζαλιστήκατε; Κι αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Σχεδόν κάθε εβδομάδα δημοσιεύεται και μια νέα έρευνα σχετικά με τις θετικές ή τις αρνητικές συνέπειες του αλκοόλ, τα (κατά τι αυθαίρετα) όρια κατανάλωσης των αλκοτέστ, και τον υπ’ αριθμόν 7.492 ορισμό του αλκοολισμού.

Τι απ’ όλα αυτά ισχύει και τι όχι; Είναι αλκοολικός όποιος πίνει πάνω από τρία ποτήρια την εβδομάδα, ή πρέπει να φτάσεις στη σκέτη βότκα για πρωινό για να ανησυχήσεις; Υπάρχει όντως ένα παγκόσμιο, πανανθρώπινο όριο –το ένα ποτήρι ουίσκι– από το οποίο και πάνω δεν μπορεί κανείς να οδηγήσει; Κάνει τελικά καλό το αλκοόλ ή όχι; Και, για όποιον απάντησε «κάνει καλό, αλλά με μέτρο», ποιο είναι επιτέλους αυτό το μέτρο; Ζητήσαμε από την ειδική παθολόγο, Αναστασία Μοσχοβάκη, να μας βοηθήσει να ξεδιαλύνουμε το μυστήριο που απλώνεται πάνω από τα ξενύχτια μας.

Στα πόσα ποτήρια μεθάω;
 
«Τα επίπεδα του αλκοόλ στο αίμα εξαρτώνται από το βάρος του ατόμου, το είδος του ποτού και ποικίλους μεταβολικούς παράγοντες» εξηγεί η κ. Μοσχοβάκη. Ένα ποτήρι κρασί, το οποίο έχει 10-11% αλκοόλ μπορεί να ανεβάσει τα επίπεδα του αίματος από 20 έως πάνω από 50 mg /dl. Αυτή η περίεργη μονάδα μέτρησης είναι τα milligram αλκοόλ που περιέχονται σε κάθε δεκατόλιτρο (ήτοι, 1/10 του λίτρου) αίματος.

«Σε οξεία χρήση, επίπεδα αλκοόλ πάνω από 50 mg /dl, προκαλούν ευφορία, μείωση αντανακλαστικών, υπνηλία, καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος, επιβάρυνση του ήπατος και αλλοίωση συμπεριφοράς» συνεχίζει. Η οξεία δηλητηρίαση με μέθη χαρακτηρίζεται από ζάλη, αταξία, ναυτία και εμετό και προκύπτει σε επίπεδα πάνω από 150 mg /dl, ενώ σε επίπεδα πάνω από 350 mg /dl, αναπνευστική καταστολή, σπασμοί, κώμα, θάνατος απειλούν τον πότη.

Τέσσερις μπύρες την εβδομάδα σε κάνουν αλκοολικό;

Κατ’ αρχάς, η γιατρός μας ξεκαθαρίζει πως κατά τη συστηματική χρήση αλκοόλ, ορισμένα άτομα είναι πιο ανθεκτικά από άλλα, λόγω ποικίλων γενετικών παραγόντων. «Οι γυναίκες, οι παχύσαρκοι και οι ηλικιωμένοι έχουν μικρότερη αντοχή στο αλκοόλ» αναφέρει χαρακτηριστικά. Γενικώς, το ασφαλέστερο (βλέπε χαμηλότερο) δυνατό όριο είναι τα δύο ποτήρια χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ ποτών, όπως μπύρα ή κρασί, το πολύ τρεις φορές την εβδομάδα. Για τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους τα όρια ασφαλείας είναι τα μισά από αυτά, ήτοι ένα ποτήρι μπύρα ή κρασί, μέχρι τρεις φορές την εβδομάδα.

Αν, πάντως, ανησυχείτε –ή απλά αναρωτιέστε– για το αν τα συνεχόμενα ξενύχτια σας κάνουν αλκοολικό, υπάρχει μια απλούστατη εξέταση για να το μάθετε. «Με ειδικές εξετάσεις που γίνονται κατά την ιατρική παθολογική εξέταση διαπιστώνεται εάν η ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνει συστηματικά ένα συγκεκριμένο άτομο, είναι επικίνδυνη για τον οργανισμό του» εξηγεί η κ. Μοσχοβάκη.

«Σύμφωνα με μελέτες το 10% περίπου του πληθυσμού είναι προβληματικοί πότες, με οργανικές βλάβες ή δυσλειτουργίες από το αλκοόλ, γεγονός που αναδεικνύεται μόνο κατά την ιατρική παθολογική εξέταση, χωρίς δηλαδή οι συνέπειες της κατάχρησης να είναι αντιληπτές από τον εξεταζόμενο» προσθέτει.

Κάνει όντως το αλκοόλ καλό;

Σε πολλές περιπτώσεις –αρκεί πάντα να μην ξεπερνιούνται τα προαναφερθέντα μέτρα. «Οι ευεργετικές επιδράσεις του αλκοόλ, είναι σημαντικές σε μικρές ποσότητες. Συγκεκριμένα, βάσει μελετών, τα άτομα που κάνουν συνετή χρήση αλκοόλ, προσβάλλονται λιγότερο από καρδιαγγειακά νοσήματα και ζουν περισσότερο» επισημαίνει η κ. Μοσχοβάκη. Επιπλέον, σύμφωνα με τις έρευνες που λέγαμε στην αρχή, το (σε περιορισμένες ποσότητες) αλκοόλ βοηθά στην καταπολέμηση ασθενειών όπως η αρθρίτιδα και το Αλτσχάιμερ, ενώ παράλληλα εξασθενεί τις αρνητικές αναμνήσεις και μειώνει τις πιθανότητες λιπώδους ήπατος έως και 60%.

Κάνει όμως και κακό…

Σε ακόμα περισσότερες περιπτώσεις. «Η τοξική δράση του αλκοόλ αφορά πολλά οργανικά συστήματα: Προκαλεί λειτουργική επιβάρυνση, φλεγμονή, παρεγχυματική νέκρωση και κίρρωση του ήπατος» λέει η κ. Μοσχοβάκη. Είναι, επίσης, η δεύτερη μετά τον καπνό ευρέως χρησιμοποιούμενη καρκινογόνος ουσία: συνδέεται με την ανάπτυξη καρκίνων του γαστρεντερικού συστήματος, της κεφαλής, του μαστού και του τραχήλου. Στειρότητα, ανδρική ανικανότητα, απώλεια libido, γυναικομαστία, αιμορραγίες, ίκτερος, ασκίτης, οιδήματα, αλκοολική εγκεφαλοπάθεια, αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια, είναι μερικά ακόμα παθολογικά προβλήματα που προκαλεί το αλκοόλ. «Σύμφωνα, πάντως, με μελέτες οι κίνδυνοι από το κρασί είναι μικρότεροι συγκριτικά με άλλα είδη ποτών» επισημαίνει η ίδια.