Γιατί δυσκολευόμαστε να πάρουμε αποφάσεις;
«Επειδή ζούμε σε μια εποχή με υπερβολικά πολλές επιλογές» είναι η σύντομη απάντηση. Αλλά έχει κι άλλο…
της Ηρώς Κουνάδη
Έχεις ακουστά κάτι που λέγεται Fomo; Είναι αρχικά, που σημαίνουν “fear of missing out” και περιγράφουν αυτό που αισθάνεσαι υποχρεωμένος να βγεις Σάββατο βράδυ παρ’ όλο που είσαι πτώμα, γιατί φοβάσαι πως κάτι σπουδαίο θα συμβεί στους φίλους σου κι εσύ θα το χάσεις.
Και ενώ το Fomo είναι κάτι καλό, γιατί σε σπρώχνει να κάνεις πράγματα και να μην περάσεις τη ζωή σου ξαπλωμένος στον καναπέ, υπάρχει ένα παρόμοιο ακρωνύμιο, με φόβο έχει να κάνει κι αυτό, που δεν είναι τόσο καλό: Το Fobo, ή fear of better options, ήτοι φόβος των καλύτερων επιλογών.
Θα τον αναγνωρίζεις, αν έχεις έστω και ένα φίλο που δυσκολεύεται να παραγγείλει αν δε διαβάσει πρώτα όλο τον κατάλογο –δύο φορές. Ή ακόμα χειρότερα, αν είσαι εσύ αυτός ο φίλος, που περιμένουν όλοι πεινασμένοι να τελειώσει τη μελέτη του για να φάνε.
Όπως λέει ο Guardian, ο φόβος των καλύτερων επιλογών είναι σημάδι των καιρών μας. Έχουμε πια τόσο πολλές επιλογές, που παραλύουμε μπροστά τους: Από το ποια καινούρια σειρά να δεις και τι να μαγειρέψεις για βραδινό μέχρι σε ποιο από τα εκατοντάδες μπαράκια της Αθήνας να πας, οι επιλογές μας είναι πλέον τόσο πολλές που συχνά κάποιοι από εμάς καταλήγουν να μην κάνουν απολύτως τίποτα, επειδή δεν μπορούν να αποφασίσουν τι να πρωτοκάνουν.
Και εδώ έρχεται η τεχνολογία να κάνει τα πράγματα χειρότερα: «Παλιά, ας πούμε, ήθελες να πάρεις κορδόνια για τα παπούτσια σου, έμπαινες σε ένα μαγαζί, διάλεγες ένα από τα τρία ζευγάρια που είχαν, πλήρωνες, έφευγες. Τώρα, θέλεις κορδόνια για τα παπούτσια σου, μπαίνεις στο Amazon και έρχεσαι αντιμέτωπος με 3.427 διαφορετικές επιλογές» λέει ο Patrick McGinnis, ο άνθρωπος που δημιούργησε τους όρους Fomo και Fobo.
Αν σκέφτεσαι πως όλα αυτά σου ακούγονται εντελώς «προβλήματα πρώτου κόσμου», και μουρμουράς διαβάζοντας «άσε μας κουκλίτσα μου, εδώ υπάρχει κόσμος που δεν έχει να φάει»… εντάξει, άδικο δεν έχεις. Ο Guardian όμως λέει πως το Fobo δεν είναι μόνο πρόβλημα ατομικό, αλλά και συλλογικό, που φτάνει ακόμα και σε επίπεδο κρατών. Το Brexit, ας πούμε, είναι κλασικό παράδειγμα Fobo. Κι εδώ δεν είναι καν θέμα ύπαρξης πολλών διαφορετικών επιλογών. Είναι ο κλασικός, πανάρχαιος φόβος πως ό,τι και αν αποφασίσεις, το άλλο σενάριο μπορεί πάντα να είναι καλύτερο. Οπότε μένεις σε ένα αιώνιο μετέωρο βήμα, και περνάς χρόνια μην κάνοντας τίποτα.
Υπάρχει, άραγε, λύση; Οι ειδικοί δείχνουν να συμφωνούν πως μάλλον όχι –απλώς κάποια στιγμή το παίρνεις απόφαση και το αγκαλιάζεις ως στοιχείο της προσωπικότητάς σου. Μπορείς επίσης να δοκιμάσεις να αγνοήσεις τις υπόλοιπες επιλογές (εύκολο να το λες, ξέρουμε) ή να θυμίζεις κάθε φορά στον εαυτό σου πως η τελειότητα που θα σε ικανοποιήσει στο 100% δεν υπάρχει, οπότε ας πούμε ότι στοχεύεις σε ένα 80% ικανοποίησης, όπως κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι που δεν πάσχουν από Fobo.
Αν τίποτα δεν πιάσει και το πρόβλημα σου φαίνεται παθογενές, αν σε παραλύει σε τέτοιο βαθμό που όντως καταλήγεις το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σου να μην κάνεις απολύτως τίποτα, καλή ιδέα είναι να απευθυνθείς σε έναν ψυχολόγο, καθότι πιθανόν το Fobo σου να είναι σύμπτωμα κάποιας άλλης, σοβαρότερης διαταραχής.
Εδώ έχουμε όλες τις διευθύνσεις για δωρεάν ψυχοθεραπεία, αν βιάστηκες να φέρεις τη γνωστή αντίρρηση για τα λεφτά.
