"Αμολήσετε" καλούμπα

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Λίγες μέρες απόμειναν για το τέλος των Αποκρεών και την αρχή της... σωφροσύνης και της εγκράτειας εν όψει της αγιότητας του Πάσχα. Αιώνες τώρα, η Καθαρά Δευτέρα είναι ταυτισμένη με τα Κούλουμα. Όλος ο κόσμος ξεχύνεται στην ύπαιθρο και την εξοχή για να τα γιορτάσει αμολώντας χαρταετό και διοργανώνοντας αυτοσχέδια πικνικ στο γκάζον. Γνώριμες εικόνες; Όλοι μεγαλώσαμε με αυτές, έχοντας  τις καλύτερες αναμνήσεις (όταν ο βέβαια ο χαρταετός δεν μπλεκόταν σε κλαδιά και η μαμά δεν ξέχνουσε το ταπεράκι με την ταραμοσαλάτα σπίτι...). Ετυμολογικά, η λέξη "κούλουμα" προέρχεται από το λατινικό «cuuiulus», που εκτός από σωρός σημαίνει επίσης και αφθονία, αλλά και τέλος.

Για όσους δεν καταλάβανε, τέλος τα κάθε λογής ανθιυγιεινά φαγητά, μπριζόλες, κοντοσούβλια, τηγανητά και οι... κακές σκέψεις. Γι'αυτό άλλωστε και η πρώτη Δευτέρα της Σαρακοστής ονομάζεται "Καθαρή". Καθαρίζουμε το σώμα μας και το προετοιμάζουμε για να δεχτεί την νηστεία. Όσοι από εμάς νηστεύουμε τελοσπάντων... Θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος λοιπόν, η Καθαρά Δευτέρα είναι σίγουρα μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να απολαύσουμε ένα όμορφο γεύμα στην ύπαιθρο με οικογένεια ή φίλους και να επιδοθούμε στο πατροπαράδοτο έθιμο του αμολήματος χαρταετού. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.  

Αμόλα καλούμπα!
Το έθιμο του χαρταετού έχει τις ρίζες του στην αρχαία Κίνα, ξεπερνώντας τα 2400 χρόνια ζωής. Υλικό κατασκευής των αετών δεν ήταν από την αρχή το χαρτί. Σε κείμενο του 4ου π.χ. αιώνα αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι κάποιος Κουνγκσού Φούν κατασκεύασε ένα «ξύλινο πουλί» που συνέχεια για τρείς μέρες. Χαρταετούς βρίσκουμε όμως και στην Αρχαία Ελλάδα. Ο αρχιμηχανικός Αρχύτας του Τάραντος, τον 4ο αιώνα .π.χ., χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αετό, ενώ επίσης σώζεται Ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής που απεικονίζει μία κόρη που κρατά στα χέρια της μία μικρή λευκή σαίτα, είδος αετού, με το νήμα της, έτοιμη να πετάξει.

Αν φέτος θέλετε πραγματικά να πρωτοτυπήσετε και ο χαρταετός σας να ξεχωρίσει από την "πλαστικούρα" των υπολοίπων τότε δεν έχετε παρά να δοκιμάσετε να φτιάξετε τον δικό σας, μοναδικό χαρταετό. Ποιός ο λόγος να τρέχετε στους πλανόδιους; Ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα και με μεράκι και επιμονή ο δικός σας χαρταετός θα σκίσει για πρώτη φορά φέτος τους αιθέρες! Η κατασκευή του είναι το ίδιο διασκεδαστική με το να τον πετάτε.
Θα χρειαστείτε:
3  πηχάκια από ξύλο, περίπου 80 εκατοστά το καθένα (μπορείτε να τα βρείτε σε κάθε ξυλουργίο)  
Χαρτί ή πολύ λεπτό νάιλον
Γερό σπάγκο
Λίγο λεπτό σύρμα
Κολλητική ταινία
Χρωματιστά χαρτιά για την ουρά και...
μπόλικη φαντασία!

*Στα άκρα από κάθε πηχάκι κάνετε δυο μικρές εγκοπές.
*Δένετε γερά μεταξύ τους τα τρία πηχάκια από την μέση με τον σπάγκο, αφήνοντας περίπου μισό μέτρο ακόμα να κρέμεται.
*Στην άκρη από το ένα πηχάκι στερεώνετε γερά το σύρμα, και το περνάτε περιμετρικά γύρω από τον σκελετό του χαρταετού, κάνοντας μια στροφή με το σύρμα σε κάθε πηχάκι, εκεί που προηγουμένως είχατε κάνει την εγκοπή. Φροντίστε όπως θα γυρίζετε το σύρμα, οι αποστάσεις μεταξύ των άκρων από τα πηχάκια να διατηρούνται σταθερές, έτσι ώστε στο τέλος να έχετε ένα κανονικό εξάγωνο.
*Ακουμπήστε τον σκελετό πάνω στο χαρτί ή το πλαστικό, και κόψτε το γύρω - γύρω, αφήνοντας ένα περιθώριο 3-5 εκατοστών.
* Αφήστε την φαντασία σας να οργιάσει! Μπορείτε να ζωγραφίσετε ή να διακοσμήσετε με ό,τι σκεφτείτε την επιφάνεια του χαρτιού, δημιουργώντας μια ιδιαίτερη σύνθεση. Κατόπιν ξαναβάλτε τον σκελετό πάνω στο χαρτί ή το πλαστικό, γυρίστε τα περιθώρια προς τα μέσα και τα κολλήστε τα με την κολλητική ταινία.
*Σε δυο άκρα (β & γ) στερεώνετε τον σπάγκο, για να δέσετε στην μέση του την ουρά. Προσέχετε ώστε: αβ = αγ = γδ = βδ, όπως φαίνεται και στην φωτογραφία εδώ.  Προσοχή στην ουρά, η οποία  πρέπει να είναι 3-4 φορές μακρύτερη από το μήκος του αετού, έτσι ώστε να έχει σταθερότητα όταν πετάει.
*Την ουρά μπορείτε να την κατασκευάσετε με κομμένες χάρτινες χρωματιστές λωρίδες τις οποίες δένετε στον σπάγκο σε απόσταση περίπου 15-20 εκατοστών την μία από την άλλη.
*Στα αντίθετα άκρα από αυτά που δέσαμε την ουρά, (ε & ζ), δένουμε τα ζύγια. Εδώ θέλει ιδιαίτερη προσοχή μιας και όλη η επιτυχία για το πέταγμα του αετού, βρίσκεται στα ζύγια του. Τα ζύγια επομένως πρέπει να σχηματίζουν ένα ισοσκελές τρίγωνο. Στο σημείο της ένωσης τους δένουμε την καλούμπα.

Αυτό ήταν! Ο χαρταετός μας είναι έτοιμος για πτήσεις. Προσοχή όμως, ατυχήματα δεν είναι δύσκολο να συμβούν και θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί:

*Να επιλέγουμε με προσοχή τον τόπο που θα πετάξουμε το χαρταετό. Ιδανικά, επιλέγουμε χώρους ανοιχτούς, μακριά από ηλεκτροφόρα σύρματα και γκρεμούς, και ποτέ ταράτσες. Η πτώση από ύψος αποτελεί έναν από τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς που μπορεί να προκληθεί από το πέταγμα του χαρταετού.
*Σε περίπτωση που ο χαρταετός μπλεχτεί σε ηλεκτροφόρα σύρματα, σε καμία περίπτωση να μην προσπαθήσουμε να τον ξεμπλέξουμε, καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.
*Ο χειρισμός του χαρταετού είναι δυνατόν να προκαλέσει δυσάρεστα ατυχήματα, όπως κόψιμο στα χέρια ή το λαιμό και εγκαύματα από την τριβή. Γι'αυτό οι χειρισμοί του πρέπει να γίνονται προσεχτικά.

Μεζεδοπωλείο... "Η Καθαρά Δευτέρα"
Κάπως έτσι θα μπορούσε να λέγεται το πικ νικ που "στήνουμε" κάθε χρόνο στην ύπαιθρο και το οποίο περιλαμβάνει κάθε λογής μεζέδες, κυρίως θαλασσινούς. Εκτός από την φρέσκια λαγάνα, το καθαροδευτεριάτικο τραπέζι η καλύτερα... τραπεζομάντηλο πρέπει να περιέχει μεταξύ άλλων: κυδώνια, στρείδια, μύδια (θα τα βρείτε, αν πάτε ή τηλεφωνήσετε εγκαίρως σε κεντρική ψαραγορά πχ. στην οδό Αθηνάς), χταποδάκι ξυδάτο, γαύρος μαριναρισμένος, καλαμαράκια, ντολμαδάκια, ταραμοσαλάτα, φασόλια πιάζ, ρεβύθια σαλάτα με ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι και μαϊντανό, διάφορα τουρσιά και φυσικά άφθονες ποσότητες ούζου, ρακής και λευκού ή κόκκινου κρασιού.

Αν τώρα, εκτός από τους έτοιμους χαρταετούς, δεν σας εκφράζουν ούτε τα έτοιμα μεζεδάκια τότε μην ανησυχείτε. Μπορείτε και εσείς να φτιάξετε την δικιά σας ταραμοσαλάτα, ντολμαδάκια ή ακόμα και μαριναριναρισμένο γαύρο! Ακολουθώντας απλά τις παρακάτω συνταγές:

Ταραμοσαλάτα
Γνωρίζατε ότι μπορείτε να την φτιάξετε και χωρίς πατάτα ή ψωμί; Και όμως. Δοκιμάστε να δημιουργήσετε αυτήν την μοναδική ταραμοσαλάτα που θα ξετρελάνει τους πάντες.

Υλικά (2-3 μερίδες): 100 γραμμάρια λευκό ταραμά
150 γραμμάρια καλαμποκέλαιο
40 γραμμάρια χυμό φρέσκου λεμονιού
1 κουταλιά του γλυκού ξύδι
1 μικρό προς μεσαίο κρεμμύδι-ξερό
6-7 φύλλα ψιλοκομμένα μαϊντανού
Λίγο λευκοπίπερο
Ετοιμασία: Τα βάζουμε όλα μαζί στο blender και το δουλεύουμε για 3-4' λεπτά. Έτσι απλά. Μήπως ήρθε η ώρα να απομυθοποιήσετε τις "έτοιμες";

Ντολμαδάκια Γιαλαντζί
Απαραίτητο και πεντανόστιμο συνοδευτικό για το καθαροδευτεριάτικο τραπέζι μας. Επίσης αρκετά εύκολα στην δημιουργία τους.
Υλικά: 2 μέτρια κρεμμύδια ψιλοκομμένα
1 1/2 φλυτζάνι λάδι
1 φλυτζάνι ρύζι
1 βάζο κληματόφυλλα
Χυμό από ένα λεμόνι
Άνιθο
Μαϊντανό
Δυόσμο
Αλάτι
Ετοιμασία: Ξεπλένετε τα φύλλα από την άλμη. Βάζετε όλα τα υλικά, εκτός από τον χυμό του λεμονιού, σε ένα μπωλ μαζί με το μισό ποτήρι λάδι. Παίρνετε από το μείγμα μία με δύο κουταλιές του γλυκού, γεμίζεται το κάθε φύλλο και το διπλώνετε. Τα βάζετε στην κατσαρόλα σε στρώσεις και ρίχνετε το ένα ποτήρι λάδι μαζί με τον χυμό από λεμόνι. Συμπληρώνετε με νερό, τόσο ώστε να σκεπάζει τα ντολμαδάκια. Πάνω απ τα ντολμαδάκια, τοποθετήστε ένα πιάτο. Σκεπάστε την κατσαρόλα και αφήστε τα να βράσουν σε χαμηλή φωτιά μέχρι να μείνουν με το λάδι τους. Αφήστε τα να κρυώσουν αν θέλετε και μετά κατευθείαν στο τάπερ!

Γάυρος ξυδάτος
Η διαδικασία για να τους μαρινάρετε μπορεί να είναι χρονοβόρα, αλλά πιστέψτε μας το αποτέλεσμα θα σας αποζημιώσει. Πρόκειται για έναν από τους πιο εκλεκτούς μεζέδες και άψογο συνοδευτικό για ουζάκι!

Ετοιμασία:  Παίρνουμε (λ.χ για 6-8 περίπου μερίδες) 1 κιλό γαύρους. Τους πλένουμε καλά, κάνουμε ένα εύκολο ξελέπιασμα, πετάμε κεφαλάκια και ουρές, τα σχίζουμε προσεκτικά με ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι στη μέση και αφαιρούμε το κόκκαλο. Τα τοποθετούμε σε ένα ρηχό και πλατύ σκεύος το ένα πλάι στο άλλο, τα αλατίζουμε και τα καλύπτουμε με χυμό φρέσκου λεμονιού, ρίχνοντας και λίγο ξύδι (1-2 κουταλιές σούπας). Τα αφήνουμε έτσι στο ψυγείο για 6 τουλάχιστον ώρες προτού τα φάμε, να "ψηθούν" με το αλάτι και το λεμόνι. Τα βγάζουμε στεγνά, πετώντας το ζουμί, και τα περιχύνουμε με ελάχιστο ελαιόλαδο. Τα σερβίρουμε σε πιατέλα ή μεγάλα πιάτα, κυκλικά - γαρνίροντας με ψιλοκομμένο μαϊντανό και ροδέλες κρεμμυδιού.