Μήνυση: Κόστος, διαδικασία και όλα όσα πρέπει να ξέρετε

Λένε πως για να κάνει κανείς μήνυση χρειάζονται λεφτά και αρκετός ελεύθερος χρόνος. Όσοι έχουν ασχοληθεί το ξέρουν, όμως αν ανήκεις σε εκείνους που στο συγκεκριμένο θέμα δεν ξέρεις τι και πώς, τότε έχουμε τις απαραίτητες πληροφορίες που πρέπει να λάβεις υπόψη σου.

Τι είναι η μήνυση και πότε χρειάζεται

Ποια η διαφορά μήνυσης και αγωγής

Η μήνυση είναι έννοια διάφορη της αγωγής. Με την αγωγή, ένας ιδιώτης στρέφεται κατά ενός άλλου ιδιώτη ενώπιον ενός δικαστηρίου με αίτημα την καταβολή ενός χρηματικού ποσού, την αναγνώριση ή τη δημιουργία (διάπλαση) ενός δικαιώματος, την καταδίκη σε ενέργεια ή παράλειψη. Η αγωγή ανήκει στο αστικό δίκαιο, δηλαδή το δίκαιο που ρυθμίζει τις σχέσεις ιδιωτών μεταξύ τους.

Το ποινικό δίκαιο από την άλλη πλευρά, είναι το σύνολο των υποχρεωτικών κανόνων συμπεριφοράς που θεσπίζει μια Πολιτεία έναντι των ιδιωτών. Έχει χαρακτήρα όχι ρυθμιστικό των σχέσεων των ιδιωτών αλλά κυρωτικό καθώς η παραβίαση των ποινικών κανόνων επισύρει ποινές. Κεντρικό ρόλο στο ποινικό δίκαιο διαδραματίζει η Εισαγγελική Αρχή που είναι επιφορτισμένη με την άσκηση ποινικών διώξεων και την εν συνεχεία εισαγωγή των υποθέσεων στο δικαστήριο.

Διαδικασία υποβολής μήνυσης στην Ελλάδα

Σε ποιες αρχές κατατίθεται

Για την κίνηση της ποινικής δίωξης, ήτοι τη διερεύνηση της τέλεσης μιας αξιόποινης πράξης, απαιτείται η υποβολή μήνυσης ή έγκλησης ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών ή ενώπιον άλλων ανακριτικών υπαλλήλων (π.χ. αστυνομία, πυροσβεστική, τροχαία). Εν συνεχεία, ο Εισαγγελέας παραγγέλλει, δηλαδή διατάζει, τα αστυνομικά όργανα ή τους ανακριτές να διενεργήσουν τις απαραίτητες ανακριτικές πράξεις ώστε να συλλέξουν το αποδεικτικό υλικό και τέλος εισάγει την υπόθεση στο ακροατήριο.

Τι περιλαμβάνει μια μήνυση

Μια μήνυση περιλαμβάνει τα πλήρη στοιχεία του μηνυτή και του καταγγελλόμενου, σαφή περιγραφή της πράξης που θεωρείται αξιόποινη, τον τόπο, τον χρόνο και τις συνθήκες τέλεσής της, τυχόν αποδεικτικά στοιχεία ή μάρτυρες, καθώς και το αίτημα να κινηθεί ποινική δίωξη. Συνοδεύεται από το προβλεπόμενο παράβολο.

Προθεσμία για κατάθεση μήνυσης

Η προθεσμία για την κατάθεση μήνυσης εξαρτάται από το είδος του αδικήματος:

Κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα (π.χ. εξύβριση, απειλή, συκοφαντική δυσφήμηση): η μήνυση πρέπει να κατατεθεί μέσα σε τρεις μήνες από την ημέρα που ο παθών έμαθε για την πράξη και τον δράστη (άρθρο 117 Ποινικού Κώδικα).

Αυτεπαγγέλτως διωκόμενα αδικήματα (π.χ. κλοπή, σωματική βλάβη, απάτη): δεν υπάρχει σύντομη προθεσμία μήνυσης, ισχύει η γενική παραγραφή του αδικήματος, που κυμαίνεται από 5 έως 20 έτη, ανάλογα με τη βαρύτητα.

Αυτεπάγγελτη δίωξη: Πότε γίνεται χωρίς έγκληση

Κατά κανόνα, η δίωξη των εγκλημάτων είναι αυτεπάγγελτη, δηλαδή κινείται με την υποβολή μήνυσης από οποιονδήποτε ενώπιον του Εισαγγελέα ή της αστυνομίας. Επίσης, στην περίπτωση των αυτεπαγγέλτως διωκόμενων αδικημάτων ο Εισαγγελέας κινεί την ποινική δίωξη, όταν ο ίδιος πληροφορηθεί με οποιονδήποτε τρόπο την τέλεση μιας πράξης, π.χ. εάν για ένα αυτεπαγγέλτως διωκόμενο αδίκημα ενημερώθηκε για την τέλεσή του από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η άσκηση ποινικής δίωξης σε ιδιοκτήτη ΠΑΕ, ο οποίος μπήκε οπλισμένος εντός γηπέδου.

Εξαιρέσεις όπου απαιτείται έγκληση

Σε ορισμένες περιπτώσεις, που προβλέπονται ρητά στον ποινικό κώδικα ή σε άλλους νόμους, η ποινική δίωξη γίνεται μόνο με έγκληση του παθόντος. Για παράδειγμα για την πράξη της απλής σωματικής βλάβης προβλέπεται ρητά στο ά. 308 παρ. 1 και 2 του Ποινικού Κώδικα ότι απαιτείται έγκληση του παθόντος για την κίνηση της ποινικής δίωξης. 

Χρονικά όρια για ποινική δίωξη

Σημειώνεται ότι όπου ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει έγκληση του παθόντος, αυτή υποβάλλεται εντός τριμήνου από την ημέρα που ο παθών έμαθε για την τέλεση της πράξης, αλλιώς το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεται και δεν κινείται η ποινική δίωξη.

Ποια είναι η διαδικασία;

Σε διαδικαστικό επίπεδο, η μήνυση ή η έγκληση ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών υποβάλλεται γραπτώς από τον μηνυτή ή τον εγκαλούντα ή από πληρεξούσιο δικηγόρο τους με εξουσιοδότηση στη γραμματεία της Εισαγγελίας ή στην αρμόδια υπηρεσία της αστυνομίας κτλ. Ενώπιον της αστυνομίας και των λοιπών ανακριτικών υπαλλήλων είναι δυνατή και η προφορική έγκληση - μήνυση, για την οποία συντάσσεται σχετική έκθεση από τους αρμόδιους υπαλλήλους και εν συνεχεία διαβιβάζεται στον Εισαγγελέα.

Κόστος μήνυσης στην Ελλάδα

Παράβολα και δικαστικά έξοδα

Σύμφωνα με το άρθρο 42 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ο μηνυτής υποχρεούται να καταθέσει παράβολο 70 € υπέρ του Δημοσίου με την υποβολή της μήνυσης, διαφορετικά αυτή κηρύσσεται απαράδεκτη.

Υπάρχουν νόμοι που προβλέπουν εξαιρέσεις — για παράδειγμα, ο ν. 5090/2024 επαναφέρει παράβολο 100 € για κατ’ έγκληση διωκόμενα εγκλήματα.

Αμοιβή δικηγόρου

Σε περίπτωση που δικηγόρος καταθέσει τη μήνυση ή την έγκληση με εξουσιοδότηση απαιτείται επιπλέον γραμμάτιο προείσπραξης 139 ευρώ, πρόκειται δηλαδή για την ελάχιστη αμοιβή του δικηγόρου. 

Για την τυχόν περαιτέρω αμοιβή του δικηγόρου, αυτή εξαρτάται από την εργασία που πρέπει να πραγματοποιηθεί ως προς τη σύνταξη του δικογράφου. Για παράδειγμα, ραντεβού με τον εντολέα, λήψη ακριβούς ιστορικού της υπόθεσης, συγκέντρωση αποδεικτικού υλικού: έγγραφα και εμμάρτυρες καταθέσεις, νομική μελέτη του φακέλου, σύνταξη του αναγκαίου δικογράφου: μήνυσης/έγκλησης, παροχή έγγραφων εξηγήσεων, αγωγής, αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, προσφυγής, αίτησης ακύρωσης κ.α.