Ταΰγετος: Παραμύθι σε τρεις πράξεις

Κείμενο - φωτογραφίες: Ηρώ Κουνάδη

Μετέωρο βήμα επάνω σε ένα ξύλινο μπαλκόνι που κρέμεται πάνω από ένα καταπράσινο φαράγγι. Βλέμμα ακόμα πιο μετέωρο. Πού να πρωτοσταθεί; Στη γιγάντια χαράδρα που ανοίγεται κάτω από τα πόδια μου; Στα χρώματα που δεν προλαβαίνει να μετρήσει; Στις χιονισμένες κορυφές του Πάρνωνα, απέναντι; Ο κύριος Δημήτρης και η κυρία Άννι, δίπλα μου, χαμογελούν σε κάθε επιφώνημα και συμφωνούν μαζί μου. «Ναι, είναι υπέροχο». «Ναι, είναι καταπράσινο». «Ναι, το ποτάμι είναι αυτό που ακούς». «Ναι, μόνο εμείς μένουμε εδώ». Αλήθεια;

Αλήθεια. Ο κύριος και η κυρία Καραπαπά είναι οι μόνοι κάτοικοι της Κουμουστάς, του μεσαιωνικού χωριού στην άκρη του φαραγγιού του Ταΰγετου. Ενός χωριού που γνώρισε την μεγάλη ακμή του στα χρόνια του Βυζαντίου, έφτασε κάποια στιγμή να έχει δύο χιλιάδες κατοίκους, άρχισε να εγκαταλείπεται μετά την πτώση του Μυστρά κι ερήμωσε τελικά εντελώς λίγο πριν το τέλος του Εμφυλίου. Ενός χωριού πανέμορφου, γεμάτου λιθόκτιστα καλντερίμια που ανηφορίζουν περνώντας ανάμεσα σε πέτρινα σπίτια, μαρμάρινες βρύσες και βυζαντινά εκκλησάκια. Ενός χωριού που ερωτεύτηκαν δύο πεζοπόροι, ένας Έλληνας και μια Γαλλίδα, που περπατούσαν στα μονοπάτια του Ταΰγετου. Ο Δημήτρης και η Άννι.

Στέκομαι στο ξύλινο μπαλκονάκι τους που κρέμεται πάνω από το φαράγγι, και σκέφτομαι πως δε γίνεται να μην το ερωτευτείς αυτό το μέρος. Δε γίνεται να μην μείνεις με το στόμα ανοιχτό μπροστά σε τέτοια ομορφιά. Δεν γίνεται να μη σου περάσει, έστω στιγμιαία, από το μυαλό η σκέψη πως θα ήθελες να μείνεις για πάντα εδώ. Το αν θα το κάνεις πράξη εξαρτάται από το πόσο εύκολα μπορείς να απαρνηθείς όσα σου προσφέρει ο «πολιτισμός» –φωτισμένων δρόμων, ηλεκτρικών συσκευών που δεν σηκώνουν τα μικρά φωτοβολταϊκά σου και τηλεφώνων περιλαμβανομένων. Κι αν δεν τα καταφέρεις, δεν πειράζει πολύ. Μπορείς πάντα να επιστρέφεις. Η πόρτα τους, άλλωστε, είναι πάντα ανοιχτή. 

Ένα φαράγγι μαγεμένο 
Το φαράγγι του Ανακώλου, ή απλά φαράγγι του Ταΰγετου όπως το λένε όλοι, είναι ενταγμένο στο Δίκτυο Natura 2000 ως περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, φιλοξενεί περί τα είκοσι διαφορετικά είδη βλάστησης που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο και αρκετά ενδημικά είδη πανίδας. Αυτά για την εγκυκλοπαιδική σας γνώση.

Εκείνο που θέλεις πραγματικά να διηγηθείς μετά από μια βόλτα σε αυτό που θα μπορούσε να είναι η καρδιά του βουνού είναι η συγκλονιστική ομορφιά του, τα γιγάντια βράχια του που μοιάζουν να υψώνονται ως τον ουρανό και συχνά πυκνά μπλέκονται σε περίεργους σχηματισμούς, λες και θέλουν να φτιάξουν μια στέγη για το φαράγγι, να μην περάσει το χιόνι από τις κορυφές και παγώσει το νερό που τρέχει συνεχώς και ποτίζει τα δέντρα.

Είναι, επίσης, οι άπειρες αποχρώσεις του πράσινου, που κάνουν το φαράγγι να μοιάζει με πίνακα ζωγραφικής: το πράσινο του πλατανιού, το πράσινο της δάφνης, το πράσινο της αγριοροδιάς. Είναι τα νερά του, που αναβλύζουν παντού, πότε με τη μορφή επιβλητικού καταρράκτη, πότε ορμητικού χειμάρρου και πότε γαλήνιου ρυακιού. Και είναι, τέλος, ο ουρανός, που ξεκινά εκεί που τελειώνουν τα βράχια, λες και κάποιος τον τοποθέτησε για στέγη στο φαράγγι, και που αν τύχει να είναι γαλανός κάνει την τέλεια αντίθεση με την συμφωνία του πράσινου.

Το φαράγγι του Ταΰγετου είναι από τα ελάχιστα μάλλον φαράγγια που είναι προσβάσιμα με αυτοκίνητο. Χαράς ευαγγέλια για τους λιγότερο αθλητικούς τύπους, που και πάλι –προειδοποιούμε– δεν θα καταφέρουν να αποφύγουν έστω και λίγη πεζοπορία προκειμένου να θαυμάσουν τα ωραιότερα σημεία. Ένας καταρράκτης, ένα ρυάκι, ένα ξέφωτο κάθε λίγα μέτρα σε παρασέρνουν να σταματήσεις για εξηκοστή φορά το αυτοκίνητο και να περπατήσεις για να φτάσεις όσο πιο κοντά τους γίνεται.

Τα μονοπάτια του Ταΰγετου 
Η ευρύτερη περιοχή του Ταΰγετου είναι, χωρίς υπερβολή, παράδεισος για τους λάτρεις της πεζοπορίας –αρχάριους και έμπειρους. Περισσότερες από πέντε διαφορετικές διαδρομές, εκπληκτικά φυσικά τοπία και εξαιρετική σήμανση των μονοπατιών, την οποία έχει επιμεληθεί ο ΕΟΣ Σπάρτης, υπόσχονται φυσιολατρικές συγκινήσεις όποια κι αν είναι η φυσική σας κατάσταση.

Ένα από τα ευκολότερα, αλλά και πλέον φαντασμαγορικά μονοπάτια είναι εκείνο που ενώνει τον παραδοσιακό οικισμό της Κουμουστάς με την Μονή Γόλας, μέσα από το καταπράσινο φαράγγι της Λαρνακιάς, περνώντας πάνω από πέτρινα γεφυράκια, πλάι σε μικρούς, κρυστάλλινους καταρράκτες που σχηματίζουν φυσικές πισίνες –ναι, αν έρθετε καλοκαίρι θα βουτήξετε κιόλας. Το μονοπάτι ξεκινά από την πλατεία της Κουμουστάς, και καταλήγει στη Μονή Γόλας μετά από περίπου μία ώρα –αν δεν σταματάτε συνεχώς για να χαζεύετε το συγκλονιστικό τοπίο γύρω σας. Δείτε περισσότερες προτάσεις για πεζοπορικές διαδρομές στο site του Δήμου Φάριδος.

Η Μονή Γόλας
Πολύ κοντά στο χωριό Γοράνοι (για τους τεμπέληδες που θα επιλέξουν να οδηγήσουν μέχρι τη Μονή αντί να περπατήσουν το μονοπάτι από την Κουμουστά) η Μονή Γόλας, πέραν της ειδυλλιακής τοποθεσίας της από την οποία αγναντεύει την χιονισμένη κορυφογραμμή του Ταΰγετου, παρουσιάζει ένα ακόμη ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι τοιχογραφίες της, που χρονολογούνται από το 1632, απεικονίζουν –αντί αγίων– αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, μεταξύ των οποίων ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας και ο Θαλής. Λέγεται, μάλιστα, πως είναι μία από τις τρεις μόνο μονές επί ελληνικού εδάφους με τέτοιες τοιχογραφίες. Δείτε πληροφορίες για τα άλλα τρία μοναστήρια της περιοχής στο site του Δήμου Φάριδος.

Sightseeing στο Ξηροκάμπι
Στην άλλη άκρη του φαραγγιού, το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής, το Ξηροκάμπι είναι το πέτρινο χωριό με τις κεραμιδοσκεπές που αρχίζουν να σπάνε τη συμφωνία του πράσινου καθώς πλησιάζεις προς την έξοδο του φαραγγιού. Όμορφα πέτρινα κτίρια, του 19ου αιώνα κυρίως, με εντυπωσιακότερο όλων το σχολείο, μεγάλη πλατεία που γεμίζει τραπεζάκια και κόσμο με τις πρώτες χειμωνιάτικες ηλιαχτίδες, γραφικά ταβερνάκια και παραδοσιακά καφενεία συνθέτουν ένα χωριό που μυρίζει παράδοση.

Εκείνο που κλέβει, όμως, την παράσταση, είναι το εντυπωσιακό, μονότοξο Ελληνιστικό Γεφύρι, που χρονολογείται από το 150 π.Χ. –το μοναδικό προχριστιανικό γεφύρι που σώζεται μέχρι σήμερα. Το γεφύρι ένωνε την Σπάρτη με την Καρδαμύλη διά μέσου της ρωμαϊκής οδού, ενώ σήμερα πλαισιώνει τα κρυστάλλινα νερά του χειμάρρου Ρασίνα που συνεχίζει την ορμητική πορεία του προς τον λακωνικό κάμπο με τις πορτοκαλιές. Δίπλα στο γεφύρι, το αμφιθέατρο φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις –κατά κύριο λόγο παραστάσεις και συναυλίες– τα καλοκαίρια. Ακριβώς πίσω από το αμφιθέατρο είναι κρυμμένη η είσοδος του φαραγγιού.

Λίγο έξω από το χωριό, στη θέση Μούσγα, βρίσκεται η μεγαλύτερη ελιά που έχετε δει ποτέ, η ιερή ελιά της Φάριδος, όπως είναι το αρχαίο όνομα της περιοχής και η σημερινή ονομασία του Δήμου. Η περίμετρός της ξεπερνά τα 12 μέτρα, ενώ στο κτήμα που την φιλοξενεί δεν υπάρχει περίφραξη. Αυτό από τη μία σημαίνει ότι κανείς δε θα σας παρεξηγήσει αν προσπαθήσετε να την αγκαλιάσετε –όλοι το επιχειρούν– και από την άλλη πως θα δυσκολευτείτε να την βρείτε. Ακολουθήστε τον δρόμο που φεύγει από την πλατεία του Ξηροκαμπίου –προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη της Παλαιοπαναγιάς– και εν συνεχεία στρίψτε στην ταμπέλα που γράφει Μούσγα. Περί τα 2-3 χιλιόμετρα παρακάτω, θα δείτε την ελιά στο δεξί σας χέρι.

Η διακριτική γοητεία της Άρνας
Ένα από τα ομορφότερα χωριά της περιοχής, η Άρνα είναι αυτό ακριβώς που σκέφτεστε όταν ακούτε για «ορεινό χωριουδάκι». Λιθόκτιστα καλντερίμια, πέτρινα διώροφα σπιτάκια, καμινάδες που αχνίζουν, πηγές που αναβλύζουν κρυστάλλινο νερό και μια πλακόστρωτη πλατεία στο κέντρο της οποίας δεσπόζει –το μαντέψατε– ο γιγάντιος, αιωνόβιος πλάτανος.

Ό,τι στερείται σε αξιοθέατα το χωριό το αναπληρώνει σε ατμόσφαιρα, κι αν ο δρόμος που το συνδέει με το φαράγγι και τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής είχε έστω τις μισές αλλεπάλληλες στροφές, η Άρνα θα ήταν σαφώς η πρώτη μας επιλογή για βάση στην περιοχή. Ακόμη κι αν δεν την επιλέξετε ως τέτοια, αξίζει να οδηγήσετε τα 40 περίπου λεπτά στον φιδωτό δρόμο από το Ξηροκάμπι μέχρι εδώ, για να περπατήσετε τα καλντερίμια της, να θαυμάσετε την θέα στις πλαγιές του Ταΰγετου και να πιάσετε τραπεζάκι στη σκιά του πλάτανου για ελληνικό καφέ στη χόβολη. Εδώ πάνω έχει άλλο άρωμα.

Πού να μείνετε
Στα υπέροχα δωμάτια του οικολογικού ξενώνα Ταλετόν, που στεγάζεται στο ελαιοτριβείο του 19ου αιώνα στο Ξηροκάμπι. Η αυλή με το τρεχούμενο νερό, το πρωινό με βιολογικά προϊόντα, οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί στα δωμάτια και τα ονειρεμένα στρώματα είναι από τα δυνατά χαρτιά του ξενώνα. Οι τιμές ξεκινούν από 80 ευρώ για το δίκλινο δωμάτιο με πρωινό. Δείτε περισσότερες λεπτομέρειες για τον ξενώνα στη δεξιά στήλη, Σχετικά Άρθρα.

Στον ατμοσφαιρικό Ξενώνα Ρούγα, στην Κουμουστά, που θυμίζει εξαιρετικά οργανωμένο καταφύγιο: ενιαίος χώρος με σαλονάκι, κουζίνα, υπερυψωμένο υπνοδωμάτιο και τζάκι στο ισόγειο, και δύο ακόμη υπνοδωμάτια –το ένα με τζάκι, το άλλο χωρίς– στον επάνω όροφο. Τα μεγάλα ξύλινα μπαλκόνια μοιάζουν να κρέμονται πάνω από το φαράγγι, ενώ στις παροχές περιλαμβάνονται πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα, καφές και υλικά για πρωινό και καλλυντικά μπάνιου. Το δίκλινο κοστίζει 40 ευρώ ανά διανυκτέρευση. Προσωπικό δεν υπάρχει: αφού τηλεφωνήσετε στα 6976767894 ή 27310 35056 για να κάνετε την κράτησή σας, απλά παραλαμβάνετε τα κλειδιά από τον κύριο Δημήτρη, τον έναν εκ των δύο μοναδικών κατοίκων του χωριού.

Στο φιλόξενο Faris Hotel, στον Άη Λια Γόλας, τα δωμάτια του οποίου αποπνέουν παράδοση και στιλ. Κτισμένο σε υψόμετρο χιλίων μέτρων, ακριβώς απέναντι από την κορυφή του Ταΰγετου, το Faris είναι πασίγνωστο στην περιοχή, κυρίως για το ταβερνάκι του, στο οποίο θα επανέλθουμε παρακάτω. Οι τιμές για το δίκλινο δωμάτιο αυτήν την περίοδο κυμαίνονται στα 80 ευρώ με πρωινό.

Στο εντυπωσιακό Ιλάειρα Mountain Resort, στην Τόριζα, το οποίο προσφέρει υπέροχες σουίτες με τζάκι, υδρομασάζ και όλες τις υπόλοιπες παροχές που θα περιμένατε από ένα 5άστερο resort, και ξύλινα μπαλκονάκια που βλέπουν απευθείας στις κατάφυτες πλαγιές του Ταΰγετου, αλλά και αυτόνομες κατοικίες και βίλες για μεγαλύτερες παρέες ή οικογένειες. Οι τιμές αυτήν την περίοδο ξεκινούν από 100 ευρώ για την σουίτα με πρωινό.

Στον κουκλίστικο Ξενώνα Γεωδή, στην Άρνα, στα δωμάτια του οποίου κυριαρχούν η πέτρα και το ξύλο, τα ζεστά χρώματα και η cozy ατμόσφαιρα. Το γιγάντιο μοναστηριακό τραπέζι δίπλα στο τζάκι φορτώνεται κάθε πρωί με τα τοπικά εδέσματα και τις γλυκές λιχουδιές, που απαρτίζουν το πρωινό. Οι τιμές ξεκινούν από 100 ευρώ για το δίκλινο δωμάτιο –φυσικά με το πρωινό.

Πού να φάτε
Κορυφαία –κυριολεκτικά και μεταφορικά– επιλογή στην περιοχή, είναι το ταβερνάκι του Ξενώνα Faris. Σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο χιλίων μέτρων, με πανοραμική θέα στην κορυφή του Ταΰγετου, σερβίρει λαχταριστά σπιτικά εδέσματα, και εξαιρετικά ψητά στη σχάρα, με βάση προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας. Μη χάσετε σε καμία περίπτωση τον κοκκινιστό κόκορα με χυλοπίτες, τις μπουκιές από μοσχαράκι με πορτοκάλι, το σύγκλινο Μάνης και τα χορτοπιτάκια με σπιτική ζύμη. Οι τιμές κυμαίνονται στα 20 ευρώ κατ’ άτομο, μαζί με το –επίσης βιολογικό– σπιτικό κρασί.

Εξαιρετική σπιτική κουζίνα (hit το γουρουνόπουλο με πατάτες στον φούρνο) σε τεράστιες μερίδες σερβίρει και το μεζεδοπωλείο Το Ελληνικόν στην πλατεία του Ξηροκαμπίου. Η χωριάτικη σαλάτα θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί γεύμα δύο ατόμων από μόνη της, το κρασί είναι σπιτικό, οι τηγανιτές πατάτες κομμένες στο χέρι και οι τιμές δεν ξεπερνούν τα 15 ευρώ κατ’ άτομο. Τι άλλο θέλετε;

Τοπικές σπεσιαλιτέ, μεταξύ των οποίων εξαιρετικό μανιάτικο σύγκλινο, σπιτικά μαγειρευτά και εξαίσια σχάρα θα δοκιμάσετε στο εστιατόριο Τόριζα, στο ομώνυμο χωριό, ακριβώς δίπλα στο Ιλάειρα Mountain Resort. Υπολογίστε περί τα 20 ευρώ το άτομο.