Βελιγράδι: Βαλκάνια low budget

του Γιώργου Κόκουβα

Λευκή πόλη σημαίνει στα σερβικά το όνομά του. Κι όμως, στο Βελιγράδι δεν θα δείτε τίποτα λευκό. Θα δείτε τα χρώματα της φύσης, όπως τα ζωγραφίζουν ο Δούναβης και ο Σάβας ποταμός, που συναντιούνται κάτω από το Φρούριο της πόλης. Θα δείτε τα χρώματα του βαλκανικού φολκλόρ, βουτηγμένου στην παλέτα των ευρωπαϊκών επιρροών. Θα δείτε και τα χρώματα του πολέμου, ανεξίτηλα πάνω στα μισογκρεμισμένα κτίρια που αφέθηκαν έτσι στο κέντρο της πόλης, για να θυμούνται όλοι ότι πλάι στην φυσική ομορφιά υπάρχει και η ανθρώπινη ασχήμια.

Το Βελιγράδι άλλωστε δεν είναι από εκείνες τις πρωτεύουσες που ποντάρουν στην αντικειμενική, την απόλυτη ομορφιά. Ποντάρει στην γοητεία των αντιθέσεων, τις οποίες συναντά κανείς σε κάθε μυστηριώδη πόλη. Κάτω από εκείνη την άσχημη γκρίζα αψίδα, κρύβεται ένα πανέμορφο καλντερίμι. Πλάι στην γειτονιά με τα καταθλιπτικά σοβιετικά κτίρια, θα βρεις έναν πεζόδρομο γεμάτο ζωή, που θα ζήλευε κάθε δυτικοευρωπαϊκή πόλη. Και κάτω από το απλοϊκό, συνοφρυωμένο πρόσωπο κάθε Σέρβου που συναντάς, αν ψάξεις λίγο καλύτερα, θα ανακαλύψεις φιλοξενία, κέφι και πολλούς τόμους βιωμένης σύγχρονης Ιστορίας, από εκείνη την Ιστορία που γράφεται με τον πιο έντονο τρόπο στα πολύπαθα Βαλκάνια.

Κι αν πάλι δεν σας συγκινούν καν οι αντιθέσεις της πόλης, σίγουρα θα σας συγκινήσουν οι τιμές, που θα σας κάνουν να τρίβετε τα μάτια σας και να μην ανυπομονείτε καθόλου να ξαναπιάσετε ευρώ στα χέρια σας – σε ποιον δεν έρχεται η όρεξη να διασκεδάσει όταν το mojito στοιχίζει 300 δηνάρια (ήτοι περίπου 2,50€);

Όσα πρέπει να δείτε στο Βελιγράδι


Καλώς ή κακώς (κατά την γνώμη μας καλώς), τα αξιοθέατα του Βελιγραδίου δεν είναι τα βαρετά Μουσεία και αυτά που θεωρούμε «sightseeing» με την παραδοσιακή έννοια. Αξιοθέατα στο Βελιγράδι είναι κομμάτια ολόκληρα της πόλης, οι «πιάτσες» της που διαθέτουν καθεμιά και από μια διαφορετική ατμόσφαιρα, μια ξεχωριστή γοητεία, και πολλές αφορμές για περιπάτους – ευτυχώς, το σχετικά… compact ιστορικό κέντρο της σερβικής πρωτεύουσας προσφέρεται γι’ αυτούς. Και, παρεμπιπτόντως, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά σε κάποια από αυτά τα «παραδοσιακά» αξιοθέατα που λέγαμε. Αν όχι, δεν θα χάσετε πολλά.

*Kalemegdan
Ξεκινάμε από το πνιγμένο στο πράσινο Φρούριο του Βελιγραδίου, ένα μεγάλο τρίγωνο γης όπου μπορείτε να περάσετε μια ολόκληρη ημέρα. Ο Ζωολογικός Κήπος της πόλης βρίσκεται εδώ για να ενθουσιάσει τους μικρότερους της οικογένειας, οι πύργοι και οι οχυρώσεις οδηγούν στο Στρατιωτικό Μουσείο, στο προαύλιο του οποίου παρατάσσονται όλες οι πικρές αναμνήσεις του τόπου, κάτω από τις ερπύστριες των τανκς, των πολυβόλων, των στρατιωτικών οχημάτων και των οβίδων που ταρακούνησαν το Βελιγράδι του Μιλόσεβιτς πριν από μια δεκαετία.

Πιο κάτω, ανάμεσα από δαιδαλώδη πάρκα, μεσαιωνικές πύλες, εκκλησίες και οθωμανικά λουτρά, θα φτάσετε σε ένα από τα ξέφωτα της Ακρόπολης και θα τους δείτε: Ο Δούναβης και ο Σάβας ενώνονται μεγαλοπρεπώς στην σκιά του Kalemegdan και δημιουργούν ένα σκηνικό ονειρικό, με φόντο την αντίπερα όχθη του Βελιγραδίου. Ανηφορίζοντας πίσω προς την πόλη, από την νότια πλευρά του φρουρίου, καθίστε σε ένα από τα παγκάκια για λίγα λεπτά, απλώς ατενίζοντας το τοπίο, και στην συνέχεια αφιερώστε λίγη ώρα στις υπαίθριες φωτογραφικές εκθέσεις που στήνονται στην πλακόστρωτη διαδρομή.

*Knez Michailova
Ο πιο «ευρωπαϊκός» πεζόδρομος της πόλης βαφτίστηκε προς τιμήν του Πρίγκιπα Μιχαήλ και ξεκινά από την Ακρόπολη, για να φτάσει μέχρι την πλατεία της Δημοκρατίας, προτάσσοντας κατά μήκος της τα πιο γνωστά εμπορικά καταστήματα – πρόκειται προφανώς για την σερβική «Ερμού». Η βόλτα στις βιτρίνες θα συνοδεύεται από το άρωμα του ψητού κάστανου που ψήνουν ανά λίγα μέτρα οι πλανόδιες… φουφούδες και κάθε είδους λαχταριστής πίτας που ξεφουρνίζουν οι «ΠΕΚΑΡΑ», όπως λέγονται τα ντόπια τυροπιτάδικα.

Αν επιμένετε να δείτε τα «παραδοσιακά αξιοθέατα» που λέγαμε πιο πριν, στην πλατεία Δημοκρατίας θα βρείτε το Εθνικό Μουσείο, το οποίο ωστόσο είναι κλειστό εδώ και χρόνια για ανακαίνιση, και προς το παρόν είναι προσβάσιμη μόνο μία περιοδική έκθεση (είσοδος 100 δηνάρια), ενώ λίγο πιο πίσω, στην πλατεία Studentski, το Εθνογραφικό Μουσείο περιμένει όσους αγαπούν την παράδοση, τις βαλκανικές φορεσιές και τα… πετσετάκια της γιαγιάς.

*Strahinjica Bana και Skardarska

Άλλος ένας δρόμος στην κεντρική γειτονιά του Dorćol, η περίφημη Strahinjica Bana, αποτελεί πόλο έλξης για τον μποέμ χαρακτήρα της και τα δεκάδες café που την καθιστούν την κορυφαία αυτή τη στιγμή επιλογή για διασκέδαση στην σερβική πρωτεύουσα. Πιάστε θέση στο πάντα γεμάτο bistro Pastis (Str. Bana 52b) για καφέ και γλυκό ή αργότερα το βράδυ στο CyπeρMaρket (Supermarket - Visnjiceva 10) για κοκτέιλ και σφηνάκια. Στα μικρά μπαράκια που απλώνουν και τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο δεν αποκλείεται να εντοπίσετε κάποιο αυτοσχέδιο gig ή ένα live event για να ακούσετε αυθεντική σερβική μουσική.

Προς το τέλος του δρόμου, θα βρείτε την Skadarlija, το μικρό ανηφορικό πλακόστρωτο δρομάκι που φέρνει λίγη από την αύρα της Πλάκας και της Μονμάρτης στο κέντρο του Βελιγραδίου. Εδώ παρατάσσονται χαριτωμένα, αλλά μάλλον τουριστικά “kafane”, δηλαδή τα κλασικά καφενεία της Σερβίας, αλλά και αρκετά εστιατόρια και κρυμμένα μπαράκια, στους γύρω δρόμους της ευρύτερης περιοχής Skardarska – θα ακούσετε να την αποκαλούν και “Bohemian Quarter”.

*Από τον Άγιο Σάββα ως τα ερείπια του πολέμου

Λίγο πιο ανατολικά στο κέντρο της πόλης, βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Σάββα, που αποτελεί αξιοθέατο μόνο και μόνο χάρη στο μέγεθός του. Ως σχέδιο στα χαρτιά ξεκίνησε πριν έναν αιώνα, ενώ πριν πέντε περίπου δεκαετίες ξεκίνησε να χτίζεται με σκοπό να γίνει ο μεγαλύτερος ορθόδοξος ναός του κόσμου. Τελικά, οι Σέρβοι τα καταφέρανε: Το κατάλευκο οικοδόμημα του Άγιου Σάββα είναι έτοιμο και αρκετά εντυπωσιακό – λέγεται πως χτίστηκε αποκλειστικά χάρη σε προσφορές πιστών- αλλά το εσωτερικό του είναι ακόμη ουσιαστικά γιαπί, και λειτουργεί μόνο ένα μικρό του τμήμα για τα απαραίτητα… κεράκια.

Συνεχίστε κατηφορικά προς το ποτάμι, και λίγο πριν φτάσετε σε αυτό, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με την Ιστορία, ολοζώντανη και τραγική, όπως αποτυπώθηκε πάνω στα χαλάσματα ενός ολόκληρου τετραγώνου που δέχθηκε τις συμμαχικές βόμβες πριν λίγα χρόνια. Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις τα διάτρητα κτίρια να στέκονται μετά βίας, και γύρω τους η ζωή να συνεχίζεται κανονικά – ίσως άλλωστε η διατήρησή της σε αυτή την κατάσταση ήταν ο μόνος τρόπος να θυμούνται οι κάτοικοι της πόλης ότι η ζωή πρέπει να συνεχίσει φυσιολογικά και όχι βίαια.

*Η αντίπερα όχθη

Αφού ξοδέψετε αρκετή ώρα με ανοιχτό το στόμα, κοιτάζοντας τις γέφυρες που στεφανώνουν τον Σάβα, περάστε από την άλλη του μεριά, για να βρεθείτε στο Νέο Βελιγράδι και στην γειτονιά του Ζέμουν, εκεί που θα συναντήσετε την λιγότερο τουριστική, και πιο αυθεντική πλευρά της πόλης.

Πρώτη στάση, το μεγάλο εμπορικό της πόλης, Usce, όπου θα κάνετε στάση για τα απαραίτητα ψώνια. Αν έχετε δυνάμεις, συνεχίστε προς το κέντρο του Ζέμουν με τα πόδια όχθη-όχθη: Στην κοίτη αυτή έχει διαμορφωθεί ένα τεράστιο πράσινο πάρκο με παραποτάμια διαδρομή για πεζούς και ποδηλάτες, ενώ στο πλάι, τους πιο θερμούς μήνες, βρίσκονται αγκυροβολημένα τα πλωτά club του Δούναβη για αναζωογονητικό ποτάκι με εκπληκτική θέα προς ολόκληρη την πόλη.

*Νησί Ada Ciganlija
Σαν να μην έφταναν όλοι οι παραπάνω χώροι πρασίνου για την πόλη του Βελιγραδίου, οι δημοτικές αρχές φρόντισαν να διαμορφώσουν μια από τις μεγαλύτερες τεχνητές πλαζ στην όχθη του μικρού νησιού στην μέση του Σάβα. Το νησί, που συνδέεται με τον κορμό της πόλης με μια λεπτή λωρίδα γης, φιλοξενεί από γήπεδα paintball και χώρους για bungee jumping μέχρι clubs και εγκαταστάσεις rafting. Τους χειμερινούς μήνες είναι πιθανότερο να το βρείτε ελαφρώς εγκαταλελειμμένο ή έστω λιγότερο «ζωντανό», αλλά αν δείτε ήλιο, να είστε σίγουροι ότι τουρίστες και ντόπιοι θα δώσουν ραντεβού εκεί.



Πού να φάτε
*Απαραιτήτως στο CyπeρMaρket στην περιοχή της Strahinjica Bana. Πρόκειται για χώρο που στέγαζε παλιά (προφανώς) supermarket και πλέον έχει εξελιχθεί σε sui generis concept store με hip βιομηχανικό χαρακτήρα και φιλοξενεί αγορά ρούχων και gadgets, μπαρ, βιολογικό οπωροπωλείο και εστιατόριο με DJ. Δοκιμάσαμε υπέροχη γεμιστή σουπιά με ριζότο με το μελάνι της, λαχταριστή σαλάτα του Αυτοκράτορα και ρολό κοτόπουλο με γαρίδα – περί τα 20€ κατ’ άτομο, με κρασί.
*Στο μικρό μαγαζάκι με το όνομα «?» (ή αλλιώς “QuestionMark” - Kralja Petra 6) που στεγάζεται σε ένα σπίτι μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής που χτίστηκε από Έλληνες και λέγεται πως είναι το παλαιότερο εστιατόριο της πόλης. Μικρό, φολκλόρ αλλά… νοστιμότατο, το «?» σερβίρει σερβικές παραδοσιακές πίτες, ορεκτικές λιχουδιές όπως αυγόφετες με «καϊμάκι» και κυρίως πιάτα όπως μοσχάρι με πατατούλες και χοιρινό γεμιστό με τυρί «καϊμάκι» και «ντυμένο» σε τραγανό φύλλο – περί τα 12€ κατ’ άτομο.
*Στο Vapiano, στην Knez Michailova, θα φάτε οπωσδήποτε ζυμαρικά, επιλέγοντας από τα δέκα περίπου είδη του εστιατορίου, και συνοδεύοντάς τα με την σως της προτίμησής σας – εμείς δοκιμάσαμε την εξαιρετική «ταλιατελάδα» με σπανάκι και λευκή κρέμα, την πολύ καλή μπολονέζ αλλά και νόστιμη πίτσα με λεπτή ζύμη – περί τα 13€ κατ’ άτομο.
*Στο Nachos, στην πιάτσα της Strajinjica Bana, (Str. Bana 66a) θα δοκιμάσετε ζουμερά burgers, επικό chili con carne σε au gratin φύλλο, και ολόφρεσκες σαλάτες, σε έναν χώρο ατμοσφαιρικό, όπου επικρατεί το σκούρο ξύλο και η ethnic μουσική. Το σέρβις υποδειγματικό, και οι τιμές… εξαιρετικά σερβικές (με το ζόρι περί τα 12€ κατ’ άτομο).

Πού να μείνετε
-Στα ρομαντικά δωμάτια του Villa Petra, στο μποέμ προάστιο του Zemun, δύο βήματα από τον Δούναβη – από 39€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο. 
-Στα μοντέρνα διαμερίσματα του Sava Mala, στο ιστορικό κέντρο της πόλης, για μια οικονομική αλλά design επιλογή, που περιλαμβάνει έναν χώρο με άνετο καναπέ-διπλό κρεβάτι και δική του κουζίνα – από 50€ ανά διανυκτέρευση. 
-Στα διαμερίσματα του Residence Apartments στο Zemun, σε αρκετά πιο ήσυχη περιοχή, που περιλαμβάνουν μπαλκόνι και πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα και τραπεζαρία – από 45€ ανά διανυκτέρευση. 
-Στο πιο-κεντρικά-δεν-γίνεται Belgrade Basic Apartments, πάνω στον κεντρικό πεζόδρομο της Knez Michailova. Μοντέρνα αισθητική, μικρό αλλά χρηστικό μπάνιο και κουζίνα και όλα τα αξιοθέατα στα πόδια σας – από 50€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο διαμέρισμα.
-Στα όμορφα δωμάτια της Pension Travelling Actor, με πιο artistic ύφος και ένα χαριτωμένο εστιατόριο – τα δωμάτια είναι πλήρως εξοπλισμένα και περιλαμβάνουν δωρεάν Wi-fi, ενώ βρίσκονται πολύ κοντά στην διάσημη Skardarska, τον πιο «μποέμ» δρόμου του Βελιγραδίου – από 50€ ανά διανυκτέρευση. 
-Στο πολυτελές Design Hotel Mr President, για «προεδρική» περιποίηση – κάθε δωμάτιο περιλαμβάνει το πορτρέτο ενός παγκοσμίου φήμης προέδρου, και φυσικά όλες τις απαραίτητες ανέσεις, ενώ βρίσκεται σε ιδανική τοποθεσία στην παλιά πόλη – από 79€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο. 

Πώς θα πάτε
Με τις πτήσεις του εθνικού αερομεταφορέα της Σερβίας, της JAT, από Αθήνα (από 139€ μετ’ επιστροφής και φόρων) ή Θεσσαλονίκη (από 109€ μετ’ επιστροφής και φόρων), ή με τις πτήσεις της Olympic Air από Αθήνα (από 171€ μετ’ επιστροφής και φόρων).
Εναλλακτικά (και ακόμη πιο οικονομικά) οδικώς, σε περίπου έξι ώρες όμορφης και ομαλής διαδρομής από την Θεσσαλονίκη, μέσω ΠΓΔΜ – και… βενζίνη ρεφενέ.