Athena Andreadis: "Όλοι έχουμε ένα φύλακα άγγελο"
Με αφορμή την κυκλοφορία του πρώτου ελληνόφωνου άλμπουμ της, η Αθηνά Ανδρεάδη μιλά εφ' όλης της ύλης στο in2life.
της Δώρας Αμαραντίδου
Πατάει γερά τα πόδια της στη γη και ταυτόχρονα είναι ρομαντική και ονειροπόλα. Είναι αισιόδοξη και φωτεινή στη σκέψη της και παράλληλα διακατέχεται από μια γλυκιά μελαγχολία στις μελωδίες της. Ο λόγος για την Athena, όπως είναι το όνομά της με το οποίο την ξέρουν και την εκτιμούν σε Αγγλία και Αμερική, κοινό και άνθρωποι της μουσικής και του θεάματος. Η Athena, που ζει και χαράζει την επαγγελματική πορεία της στην τραγουδοποιία και ερμηνεία στο Λονδίνο, μετά από τα δύο πολύ επιτυχημένα αγγλόφωνα άλμπουμ, “Breathe With Me” και “Peeling Apples”, κυκλοφόρησε το πρώτο της ελληνόφωνο cd, «Γήινοι Άγγελοι».
Με τα τραγούδια της νέας της δισκογραφικής δουλειάς θα συναντηθεί και με το ελληνικό κοινό στο Σάνη Φέστιβαλ στη Χαλκιδική στις 19 Ιουλίου και στους κήπους του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών στις 10 Σεπτεμβρίου. Στα έντεκα κομμάτια αυτού του δίσκου, όπου αναμειγνύει την folk-rock, pop, jazz και κλασσική μουσική με τις ελληνικές της ρίζες, θέλησε για πρώτη φορά να τραγουδήσει τις σκέψεις της στα ελληνικά και να καταθέσει όνειρα και μνήμες απ’ την πατρίδα της. Όπως μας λέει και η ίδια: «Αυτός ο δίσκος μιλάει για πράγματα που με στοιχειώνουν από μικρή, για τα όνειρα μου, την πατρίδα μου την Ελλάδα, τις μνήμες μου, το τι σημαίνει να αγαπάς και να ονειρεύεσαι σε δυο χώρες και δυο πόλεις ταυτόχρονα. Κι αυτό νομίζω πρέπει να το έχουν νιώσει πολλοί σαν κι εμένα που έχουν βρεθεί σε ανάλογη θέση».
Πέρασαν 4 χρόνια από τη γραφή της πρώτης λέξης και της πρώτης νότας του νέου σου άλμπουμ μέχρι την κυκλοφορία του. Γιατί;
Ένας δίσκος είναι μια διαδρομή, συνήθως 2-4 χρόνων, αφού γράφω η ίδια στίχους και μουσική. Θέλει χρόνο και «χώρο» ένα έργο για να γεννηθεί. Μου αρέσει να γράφω πολλά τραγούδια και να διαλέγω τα πιο κατάλληλα για να συνθέσουν έναν δίσκο, και πολλές φορές τα δοκιμάζω πρώτα live. Επίσης, ο δίσκος αυτός γράφτηκε ενώ η καριέρα μου στο εξωτερικό και οι δουλειές έτρεχαν. Έκανα περιοδείες κατά την διάρκεια αυτών των χρόνων. Ενδεικτικά να πω ότι τραγούδησα στο Bush Hall του Λονδίνου, στο SXSW (το μεγαλύτερο φεστιβάλ μουσικής των Ηνωμένων Πολιτειών), στη MIDEM όπου «συναντήθηκα» με το Billboard, το τραγούδι μου Finding England (από τον δίσκο Peeling Apples) έγινε μέρος της Visit Egland καμπάνιας κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου 2012, μπήκαν τραγούδια σε έργα και σειρές στην Αγγλία και Αμερική (όπως το Smash του Σπίλμπεργκ), συνεργάστηκα με την Save The Children για την χριστουγεννιάτικη καμπάνια τους και συνεργάστηκα με άλλους καλλιτέχνες κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την δημιουργική διαδικασία, αφού αυτή ωριμάσει, πρέπει να παρθούν αποφάσεις για την αισθητική πλευρά της μουσικής παραγωγής και τη διαδικασία ηχογράφησης. Η δουλειά και το διάστημα που πρέπει να διανυθεί είναι μεγάλο, θέλει δουλειά και αντοχή αλλά οπωσδήποτε είναι τελικά απόλυτα ευχάριστο και υπέροχο! Συμβουλεύτηκα έναν κύκλο φίλων μουσικών, τον παραγωγό μου Γιώργο Ανδρέου, ώστε να καταλήξουμε στο τελικό αποτέλεσμα κι αυτό είναι κάτι που απαιτούσε τον κατάλληλο και απαραίτητο χρόνο, όπως επίσης και την Λίνα Νικολακοπούλου με την οποία γράψαμε παρέα και ένα τραγούδι του δίσκου, «Η Κίνηση».
Ο βαθμός δυσκολίας γραφής και έκφρασης ενός ελληνόφωνου τραγουδιού είναι ίδιος με ενός αγγλόφωνου; Ποιες οι βασικές διαφορές που αντιμετώπισες;
Όσο παράδοξο κι αν φανεί, οι δυσκολίες ήταν καταρχάς συναισθηματικές παρά τεχνικές, αν και υπάρχουν και αυτές, αφού άλλος είναι ο ρυθμός της γλώσσας, μεγαλύτερες είναι οι λέξεις, ανοιχτά τα φωνήεντα και ηχηρά τα σύμφωνα. Το να γράφω στα ελληνικά που τα έχω συνδεδεμένα με αγαπημένα μου ποιήματα, με τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τα γλυκόλογα και τα νανουρίσματα που άκουγα μικρή, ήταν μια διαδικασία ιδιαίτερης συναισθηματικής φόρτισης. Οι ελληνικοί στίχοι ήταν διαφορετικά ποτισμένοι σε πολιτισμικές επιρροές και συγκεκριμένες αναμνήσεις, αφού η ψυχή μου είναι ελληνική.
Μίλησέ μας για τη συνεργασία σου με τον Γιώργο Ανδρέου στην παραγωγή και ενορχήστρωση των κομματιών.
Η χημεία που θα έχει ένας δημιουργός, συνθέτης και τραγουδιστής με τον μουσικό συμπαραγωγό του είναι ίσως το σημαντικότερο σε έναν δίσκο. Κι εγώ ήμουν παραπάνω από ευτυχής που συνεργάστηκα με έναν άνθρωπο που εμπιστεύομαι απόλυτα, που ταιριάζουμε στην αντίληψη που έχουμε για τη μουσική και που μπορεί να με συμβουλεύει, κάτι που να συνάδει με αυτό που έχω στο μυαλό μου.
Είναι εύκολο για μια τραγουδοποιό – ερμηνεύτρια να ακούει συμβουλές και κατευθυντήριες γραμμές από κάποιον άλλον, αν έχει στήσει τα κομμάτια πρώτα με το δικό της αυτί και με τη δικά της ευαισθησία;
Ωραία ερώτηση! Συνήθως φαίνεται δύσκολο να δέχεσαι συμβουλές που ενδεχομένως να ακυρώνουν κάτι που έχεις συλλάβει και ονειρευτεί αλλά όταν ο συνεργάτης σου σε ξέρει καλά κι αντιλαμβάνεται την ιδιοσυγκρασία του, τότε αυτό φαντάζει ως διαδικασία ανοιχτή και δημιουργική. Έχει να κάνει με τα περιθώρια βελτίωσης που πρέπει διαρκώς να αναγνωρίζεις στον εαυτό σου, με το πόσο ανοιχτός είσαι να ακούσεις παροτρύνσεις πολύτιμες, ειδικά όταν αυτές είναι καλοπροαίρετες. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο στην καλλιτεχνική δημιουργία αλλά νομίζω σε οποιαδήποτε δουλειά.
Σου πέρασε από τον μυαλό ότι ένας ελληνόφωνος δίσκος θα περιόριζε το κοινό σου;
Όχι, στο βαθμό που κάθε δουλειά ενός καλλιτέχνη είναι διαφορετική και εκφράζει άλλες συγκυρίες και άλλες ανάγκες. Καμία δουλειά δεν νομίζω να συγκρίνεται με την προηγούμενη κι εκτός των άλλων σε κάθε περίπτωση είτε γράφω και συνθέτω στα ελληνικά, είτε στα αγγλικά παραμένω πάντα η Αθηνά.
Έχεις παρουσιάσει τραγούδια του πρόσφατου άλμπουμ σου σε αγγλόφωνο κοινό; Ποιες ήταν οι αντιδράσεις;
Είχα δοκιμάσει κάποια και προτού κυκλοφορήσω τα κομμάτια του δίσκου με δικά μου τραγούδια και με άλλα γνωστά και είχα δει ότι τους άρεσε πολύ. Δεν περίμενα να μπορούν να αφουγκραστούν την ένταση ενός ελληνικού τραγουδιού κι όμως συμβαίνει. Τελικά είναι σχεδόν μεταφυσικό αυτό που έχει τη δύναμη να κάνει μονάχα η μουσική, δηλαδή να αγγίζει τόσο κόσμο, με διαφορετικό τρόπο, σε διαφορετικές γλώσσες.
Ο πρόσφατος δίσκος σου, όπως και οι προηγούμενοι, εμπεριέχουν τις διαπολιτισμικές σου επιρροές. Έχεις νιώσεις ποτέ ως δημιουργός εγκλωβισμένη σε ένα μπερδεμένο ηχητικό σκηνικό, χωρίς συγκεκριμένο χαρακτήρα;
Νομίζω πως ακριβώς ο συνδυασμός των επιρροών μας είναι που κάνει τον καθένα μας ιδιαίτερο. Προσπαθώ να είμαι πάντοτε ειλικρινής στο έργο μου και να βγαίνει αυτή η αλήθεια στη μουσική μου. Γράφω και τραγουδάω με την ψυχή μου και εκφράζω αυτό που αληθινά είμαι. Μόνο έτσι νομίζω έχεις την ευκαιρία ίσως να μιλήσεις και στην ψυχή κάποιου άλλου. Η δημιουργία είναι κάτι μεταφυσικό στο βαθμό που η σύλληψη εξαρτάται από το θεϊκό momentum, αυτό που περιέγραψαν οι μεγάλοι φιλόσοφοι και μεταφυσικοί και απέδωσαν με τον δικό τους τρόπο οι καλλιτέχνες. Η στιγμή της έμπνευσης δεν ορίζεται με λόγια κι είναι αυτή ακριβώς που μετατρέπει όλες αυτές τις επιρροές σε δημιουργία, σε τραγούδι ή σε πίνακα ή οτιδήποτε μπορείς να ονομάσεις έργο τέχνης. Κι αυτή η παρηγοριά αρκεί που λέει κι ο Καβάφης.
«Γήινοι άγγελοι μου λένε δεν υπάρχουν, μα εγώ πιστεύω πως είδα έναν χθες…» τραγουδάς στο κομμάτι που δίνει και τον τίτλο του νέου άλμπουμ σου. Πώς θα περιέγραφες έναν «γήινο άγγελο»;
Κάποιον που έχει δει και το σκοτάδι και το φως, αλλά επιλέγει το φως.
Έχεις συναντήσει «γήινο άγγελο»;
Όλοι έχουμε συναντήσει και έχουμε έναν φύλακα άγγελο στη ζωή μας, έτοιμο να μας δώσει τα δικά του φτερά. Ας μην ξεχνάμε ότι κι οι άγγελοι αποκτούν τα χαρακτηριστικά που τους δίνουμε κάθε στιγμή. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τους δούμε όταν εμφανιστούν.Ο Γιώργος Ανδρέου είναι πολύτιμος συνεργάτης και ένας “Γήινος Άγγελος” πραγματικός.
Ζώντας στην Αγγλία και κάποιο καιρό και στην Ελλάδα πώς θα περιέγραφες την κρίση στην οποία έχει βουτηχτεί η πλειοψηφία των Ελλήνων;
Οδυνηρή σίγουρα για όσον καιρό κρατήσει. Αν κι αυτό που με θλίβει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η επίπτωση που έχει στην ψυχολογία. Θαρρείς κι οι άνθρωποι έχουν γίνει πιο μουντοί, πιο ζοφεροί, πιο κλεισμένοι στον εαυτό τους. Και παλιότερα έχει διέλθει η Ελλάδα περίοδο κρίσης αλλά ποτέ δεν έλειψαν τα χαμόγελα κι η ελπίδα. Το να σου στερήσουν τα όνειρα είναι το πιο σκληρό απ' όλα, περισσότερο κι από την ίδια την κρίση. Αλλά είναι και στο χέρι μας. Βλέπω κάποια φωτεινά παραδείγματα. Και γίνονται και καταπληκτικά πράγματα στον χώρο των τεχνών στην Ελλάδα σαν μια μικρή υπόγεια άνθιση. Το να βλέπεις το θετικό στη ζωή σου και στην κάθε μέρα, είναι επιλογή και τρόπος ζωής.
Οι νέοι, οι άνθρωποι της δικής σου γενιάς, που ζουν στην Ελλάδα, πιστεύεις ότι είναι οι μεγάλοι χαμένοι της ιστορίας ή όχι;
Ποτέ οι νέοι δεν είναι οι χαμένοι, όσο βαριά κι αν πέφτει πάνω τους η δαμόκλειος σπάθη συγκεκριμένα της κρίσης. Είναι στη φύση των νέων να αγωνίζονται και να βλέπουν μπροστά, το έλεγε κι ο Αριστοτέλης σε καιρούς που η πόλη κλυδωνιζόταν από πολέμους και ο θάνατος παραμόνευε σε κάθε γωνιά. Πάντα οι νέοι θα βρουν τον τρόπο να χαράξουν τη δική τους πορεία.
Οι νέοι που ζουν στην Μεγάλη Βρετανία έχουν καλύτερες προοπτικές για το μέλλον τους;
Οι δυσκολίες είναι προφανείς αλλά είναι στη φύση των νέων να διεκδικούν το άλλο, το πρωτότυπο και το διαφορετικό. Κι αυτό ισχύει σε κάθε πολιτισμό και σε κάθε συνθήκη. Όσο μεγάλη κι αν είναι η δυστοκία, οι νέοι θα καταφέρουν να ορθοποδήσουν έστω και με τον πλέον ανάποδο τρόπο. Αφού αναφέρθηκες στην Αγγλία να σου θυμίσω ότι στις πιο σκληρές θατσερικές συνθήκες γεννήθηκε το πανκ. Και παρ' ότι η ευτυχία είναι κάτι που δεν ταιριάζει και τόσο σε έναν νεο-ρομαντικό λαό όπως οι Βρετανοί, έχουν άλλους τρόπους διαφυγής κι η μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης και της ιδιοσυγκρασίας τους. Η εργασία καθεαυτή δεν σημαίνει τίποτα χωρίς το πολιτιστικό υπόστρωμα και τις δυνατότητες του φαντασιακού του κάθε λαού.
Ποια είναι τα κρυφά ατού της Αγγλίας για έναν επισκέπτη, έτσι όπως εύστοχα χρησιμοποιήθηκε το κομμάτι σου “Finding England”, για την αγγλική τουριστική εκστρατεία;
Μα η μουσική τους, τι άλλο; Ανέκαθεν αυτό δεν ήταν; Κι αυτό δεν φάνηκε μόνο από το δικό μου άλμπουμ αλλά κι από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που ήταν στο μεγαλύτερο τους μέρος αφιερωμένοι στην ιστορία της βρετανικής μουσικής.
Ποιες είναι οι κινήσεις σου σε επίπεδο συναυλιών;
Θα επιστρέψω από το Λονδίνο για μια συναυλία στο μαγικό Σάνη Φέστιβαλ στη Χαλκιδική στις 19 Ιουλίου, με την αγγλική μου μπάντα και μουσικούς, όπως τον Eric Appapouley, κιθαρίστα του Cat Stevens και παραγωγό του Plan B. Όσο για το φθινόπωρο αδημονώ να εμφανιστώ στους όμορφους κήπους του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών στις 10 Σεπτεμβρίου. Κι έπεται συνέχεια! Στο μεταξύ ο δίσκος «Γήινοι Άγγελοι» καθώς και το «Peeling Apples» θα υπάρχουν σε όλα τα Starbucks σε Ελλάδα και Κύπρο για το Κοινωνικό Παντοπωλείο, που βοηθά άπορες οικογένειες με είδη πρώτης ανάγκης.
Πώς σχεδιάζεις τα αμέσως επόμενα δισκογραφικά σου βήματα; Σε ελληνόφωνη ή αγγλική εκδοχή;
Προς το παρόν γράφω στίχους στα αγγλικά και είμαι σε επαφές με μουσικούς από το εξωτερικό στο Λος Άντζελες. Ακόμη απολαμβάνω τον ελληνικό δίσκο “Γήινοι Άγγελοι” και το να τον μοιράζομαι με το ελληνικό ακροατήριο που είναι τόσο θερμό.
Πατάει γερά τα πόδια της στη γη και ταυτόχρονα είναι ρομαντική και ονειροπόλα. Είναι αισιόδοξη και φωτεινή στη σκέψη της και παράλληλα διακατέχεται από μια γλυκιά μελαγχολία στις μελωδίες της. Ο λόγος για την Athena, όπως είναι το όνομά της με το οποίο την ξέρουν και την εκτιμούν σε Αγγλία και Αμερική, κοινό και άνθρωποι της μουσικής και του θεάματος. Η Athena, που ζει και χαράζει την επαγγελματική πορεία της στην τραγουδοποιία και ερμηνεία στο Λονδίνο, μετά από τα δύο πολύ επιτυχημένα αγγλόφωνα άλμπουμ, “Breathe With Me” και “Peeling Apples”, κυκλοφόρησε το πρώτο της ελληνόφωνο cd, «Γήινοι Άγγελοι».
Με τα τραγούδια της νέας της δισκογραφικής δουλειάς θα συναντηθεί και με το ελληνικό κοινό στο Σάνη Φέστιβαλ στη Χαλκιδική στις 19 Ιουλίου και στους κήπους του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών στις 10 Σεπτεμβρίου. Στα έντεκα κομμάτια αυτού του δίσκου, όπου αναμειγνύει την folk-rock, pop, jazz και κλασσική μουσική με τις ελληνικές της ρίζες, θέλησε για πρώτη φορά να τραγουδήσει τις σκέψεις της στα ελληνικά και να καταθέσει όνειρα και μνήμες απ’ την πατρίδα της. Όπως μας λέει και η ίδια: «Αυτός ο δίσκος μιλάει για πράγματα που με στοιχειώνουν από μικρή, για τα όνειρα μου, την πατρίδα μου την Ελλάδα, τις μνήμες μου, το τι σημαίνει να αγαπάς και να ονειρεύεσαι σε δυο χώρες και δυο πόλεις ταυτόχρονα. Κι αυτό νομίζω πρέπει να το έχουν νιώσει πολλοί σαν κι εμένα που έχουν βρεθεί σε ανάλογη θέση».
Πέρασαν 4 χρόνια από τη γραφή της πρώτης λέξης και της πρώτης νότας του νέου σου άλμπουμ μέχρι την κυκλοφορία του. Γιατί;
Ένας δίσκος είναι μια διαδρομή, συνήθως 2-4 χρόνων, αφού γράφω η ίδια στίχους και μουσική. Θέλει χρόνο και «χώρο» ένα έργο για να γεννηθεί. Μου αρέσει να γράφω πολλά τραγούδια και να διαλέγω τα πιο κατάλληλα για να συνθέσουν έναν δίσκο, και πολλές φορές τα δοκιμάζω πρώτα live. Επίσης, ο δίσκος αυτός γράφτηκε ενώ η καριέρα μου στο εξωτερικό και οι δουλειές έτρεχαν. Έκανα περιοδείες κατά την διάρκεια αυτών των χρόνων. Ενδεικτικά να πω ότι τραγούδησα στο Bush Hall του Λονδίνου, στο SXSW (το μεγαλύτερο φεστιβάλ μουσικής των Ηνωμένων Πολιτειών), στη MIDEM όπου «συναντήθηκα» με το Billboard, το τραγούδι μου Finding England (από τον δίσκο Peeling Apples) έγινε μέρος της Visit Egland καμπάνιας κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου 2012, μπήκαν τραγούδια σε έργα και σειρές στην Αγγλία και Αμερική (όπως το Smash του Σπίλμπεργκ), συνεργάστηκα με την Save The Children για την χριστουγεννιάτικη καμπάνια τους και συνεργάστηκα με άλλους καλλιτέχνες κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την δημιουργική διαδικασία, αφού αυτή ωριμάσει, πρέπει να παρθούν αποφάσεις για την αισθητική πλευρά της μουσικής παραγωγής και τη διαδικασία ηχογράφησης. Η δουλειά και το διάστημα που πρέπει να διανυθεί είναι μεγάλο, θέλει δουλειά και αντοχή αλλά οπωσδήποτε είναι τελικά απόλυτα ευχάριστο και υπέροχο! Συμβουλεύτηκα έναν κύκλο φίλων μουσικών, τον παραγωγό μου Γιώργο Ανδρέου, ώστε να καταλήξουμε στο τελικό αποτέλεσμα κι αυτό είναι κάτι που απαιτούσε τον κατάλληλο και απαραίτητο χρόνο, όπως επίσης και την Λίνα Νικολακοπούλου με την οποία γράψαμε παρέα και ένα τραγούδι του δίσκου, «Η Κίνηση».
Ο βαθμός δυσκολίας γραφής και έκφρασης ενός ελληνόφωνου τραγουδιού είναι ίδιος με ενός αγγλόφωνου; Ποιες οι βασικές διαφορές που αντιμετώπισες;
Όσο παράδοξο κι αν φανεί, οι δυσκολίες ήταν καταρχάς συναισθηματικές παρά τεχνικές, αν και υπάρχουν και αυτές, αφού άλλος είναι ο ρυθμός της γλώσσας, μεγαλύτερες είναι οι λέξεις, ανοιχτά τα φωνήεντα και ηχηρά τα σύμφωνα. Το να γράφω στα ελληνικά που τα έχω συνδεδεμένα με αγαπημένα μου ποιήματα, με τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τα γλυκόλογα και τα νανουρίσματα που άκουγα μικρή, ήταν μια διαδικασία ιδιαίτερης συναισθηματικής φόρτισης. Οι ελληνικοί στίχοι ήταν διαφορετικά ποτισμένοι σε πολιτισμικές επιρροές και συγκεκριμένες αναμνήσεις, αφού η ψυχή μου είναι ελληνική.
Μίλησέ μας για τη συνεργασία σου με τον Γιώργο Ανδρέου στην παραγωγή και ενορχήστρωση των κομματιών.
Η χημεία που θα έχει ένας δημιουργός, συνθέτης και τραγουδιστής με τον μουσικό συμπαραγωγό του είναι ίσως το σημαντικότερο σε έναν δίσκο. Κι εγώ ήμουν παραπάνω από ευτυχής που συνεργάστηκα με έναν άνθρωπο που εμπιστεύομαι απόλυτα, που ταιριάζουμε στην αντίληψη που έχουμε για τη μουσική και που μπορεί να με συμβουλεύει, κάτι που να συνάδει με αυτό που έχω στο μυαλό μου.
Είναι εύκολο για μια τραγουδοποιό – ερμηνεύτρια να ακούει συμβουλές και κατευθυντήριες γραμμές από κάποιον άλλον, αν έχει στήσει τα κομμάτια πρώτα με το δικό της αυτί και με τη δικά της ευαισθησία;
Ωραία ερώτηση! Συνήθως φαίνεται δύσκολο να δέχεσαι συμβουλές που ενδεχομένως να ακυρώνουν κάτι που έχεις συλλάβει και ονειρευτεί αλλά όταν ο συνεργάτης σου σε ξέρει καλά κι αντιλαμβάνεται την ιδιοσυγκρασία του, τότε αυτό φαντάζει ως διαδικασία ανοιχτή και δημιουργική. Έχει να κάνει με τα περιθώρια βελτίωσης που πρέπει διαρκώς να αναγνωρίζεις στον εαυτό σου, με το πόσο ανοιχτός είσαι να ακούσεις παροτρύνσεις πολύτιμες, ειδικά όταν αυτές είναι καλοπροαίρετες. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο στην καλλιτεχνική δημιουργία αλλά νομίζω σε οποιαδήποτε δουλειά.
Σου πέρασε από τον μυαλό ότι ένας ελληνόφωνος δίσκος θα περιόριζε το κοινό σου;
Όχι, στο βαθμό που κάθε δουλειά ενός καλλιτέχνη είναι διαφορετική και εκφράζει άλλες συγκυρίες και άλλες ανάγκες. Καμία δουλειά δεν νομίζω να συγκρίνεται με την προηγούμενη κι εκτός των άλλων σε κάθε περίπτωση είτε γράφω και συνθέτω στα ελληνικά, είτε στα αγγλικά παραμένω πάντα η Αθηνά.
Έχεις παρουσιάσει τραγούδια του πρόσφατου άλμπουμ σου σε αγγλόφωνο κοινό; Ποιες ήταν οι αντιδράσεις;
Είχα δοκιμάσει κάποια και προτού κυκλοφορήσω τα κομμάτια του δίσκου με δικά μου τραγούδια και με άλλα γνωστά και είχα δει ότι τους άρεσε πολύ. Δεν περίμενα να μπορούν να αφουγκραστούν την ένταση ενός ελληνικού τραγουδιού κι όμως συμβαίνει. Τελικά είναι σχεδόν μεταφυσικό αυτό που έχει τη δύναμη να κάνει μονάχα η μουσική, δηλαδή να αγγίζει τόσο κόσμο, με διαφορετικό τρόπο, σε διαφορετικές γλώσσες.
Ο πρόσφατος δίσκος σου, όπως και οι προηγούμενοι, εμπεριέχουν τις διαπολιτισμικές σου επιρροές. Έχεις νιώσεις ποτέ ως δημιουργός εγκλωβισμένη σε ένα μπερδεμένο ηχητικό σκηνικό, χωρίς συγκεκριμένο χαρακτήρα;
Νομίζω πως ακριβώς ο συνδυασμός των επιρροών μας είναι που κάνει τον καθένα μας ιδιαίτερο. Προσπαθώ να είμαι πάντοτε ειλικρινής στο έργο μου και να βγαίνει αυτή η αλήθεια στη μουσική μου. Γράφω και τραγουδάω με την ψυχή μου και εκφράζω αυτό που αληθινά είμαι. Μόνο έτσι νομίζω έχεις την ευκαιρία ίσως να μιλήσεις και στην ψυχή κάποιου άλλου. Η δημιουργία είναι κάτι μεταφυσικό στο βαθμό που η σύλληψη εξαρτάται από το θεϊκό momentum, αυτό που περιέγραψαν οι μεγάλοι φιλόσοφοι και μεταφυσικοί και απέδωσαν με τον δικό τους τρόπο οι καλλιτέχνες. Η στιγμή της έμπνευσης δεν ορίζεται με λόγια κι είναι αυτή ακριβώς που μετατρέπει όλες αυτές τις επιρροές σε δημιουργία, σε τραγούδι ή σε πίνακα ή οτιδήποτε μπορείς να ονομάσεις έργο τέχνης. Κι αυτή η παρηγοριά αρκεί που λέει κι ο Καβάφης.
«Γήινοι άγγελοι μου λένε δεν υπάρχουν, μα εγώ πιστεύω πως είδα έναν χθες…» τραγουδάς στο κομμάτι που δίνει και τον τίτλο του νέου άλμπουμ σου. Πώς θα περιέγραφες έναν «γήινο άγγελο»;
Κάποιον που έχει δει και το σκοτάδι και το φως, αλλά επιλέγει το φως.
Έχεις συναντήσει «γήινο άγγελο»;
Όλοι έχουμε συναντήσει και έχουμε έναν φύλακα άγγελο στη ζωή μας, έτοιμο να μας δώσει τα δικά του φτερά. Ας μην ξεχνάμε ότι κι οι άγγελοι αποκτούν τα χαρακτηριστικά που τους δίνουμε κάθε στιγμή. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τους δούμε όταν εμφανιστούν.Ο Γιώργος Ανδρέου είναι πολύτιμος συνεργάτης και ένας “Γήινος Άγγελος” πραγματικός.
Ζώντας στην Αγγλία και κάποιο καιρό και στην Ελλάδα πώς θα περιέγραφες την κρίση στην οποία έχει βουτηχτεί η πλειοψηφία των Ελλήνων;
Οδυνηρή σίγουρα για όσον καιρό κρατήσει. Αν κι αυτό που με θλίβει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η επίπτωση που έχει στην ψυχολογία. Θαρρείς κι οι άνθρωποι έχουν γίνει πιο μουντοί, πιο ζοφεροί, πιο κλεισμένοι στον εαυτό τους. Και παλιότερα έχει διέλθει η Ελλάδα περίοδο κρίσης αλλά ποτέ δεν έλειψαν τα χαμόγελα κι η ελπίδα. Το να σου στερήσουν τα όνειρα είναι το πιο σκληρό απ' όλα, περισσότερο κι από την ίδια την κρίση. Αλλά είναι και στο χέρι μας. Βλέπω κάποια φωτεινά παραδείγματα. Και γίνονται και καταπληκτικά πράγματα στον χώρο των τεχνών στην Ελλάδα σαν μια μικρή υπόγεια άνθιση. Το να βλέπεις το θετικό στη ζωή σου και στην κάθε μέρα, είναι επιλογή και τρόπος ζωής.
Οι νέοι, οι άνθρωποι της δικής σου γενιάς, που ζουν στην Ελλάδα, πιστεύεις ότι είναι οι μεγάλοι χαμένοι της ιστορίας ή όχι;
Ποτέ οι νέοι δεν είναι οι χαμένοι, όσο βαριά κι αν πέφτει πάνω τους η δαμόκλειος σπάθη συγκεκριμένα της κρίσης. Είναι στη φύση των νέων να αγωνίζονται και να βλέπουν μπροστά, το έλεγε κι ο Αριστοτέλης σε καιρούς που η πόλη κλυδωνιζόταν από πολέμους και ο θάνατος παραμόνευε σε κάθε γωνιά. Πάντα οι νέοι θα βρουν τον τρόπο να χαράξουν τη δική τους πορεία.
Οι νέοι που ζουν στην Μεγάλη Βρετανία έχουν καλύτερες προοπτικές για το μέλλον τους;
Οι δυσκολίες είναι προφανείς αλλά είναι στη φύση των νέων να διεκδικούν το άλλο, το πρωτότυπο και το διαφορετικό. Κι αυτό ισχύει σε κάθε πολιτισμό και σε κάθε συνθήκη. Όσο μεγάλη κι αν είναι η δυστοκία, οι νέοι θα καταφέρουν να ορθοποδήσουν έστω και με τον πλέον ανάποδο τρόπο. Αφού αναφέρθηκες στην Αγγλία να σου θυμίσω ότι στις πιο σκληρές θατσερικές συνθήκες γεννήθηκε το πανκ. Και παρ' ότι η ευτυχία είναι κάτι που δεν ταιριάζει και τόσο σε έναν νεο-ρομαντικό λαό όπως οι Βρετανοί, έχουν άλλους τρόπους διαφυγής κι η μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης και της ιδιοσυγκρασίας τους. Η εργασία καθεαυτή δεν σημαίνει τίποτα χωρίς το πολιτιστικό υπόστρωμα και τις δυνατότητες του φαντασιακού του κάθε λαού.
Ποια είναι τα κρυφά ατού της Αγγλίας για έναν επισκέπτη, έτσι όπως εύστοχα χρησιμοποιήθηκε το κομμάτι σου “Finding England”, για την αγγλική τουριστική εκστρατεία;
Μα η μουσική τους, τι άλλο; Ανέκαθεν αυτό δεν ήταν; Κι αυτό δεν φάνηκε μόνο από το δικό μου άλμπουμ αλλά κι από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που ήταν στο μεγαλύτερο τους μέρος αφιερωμένοι στην ιστορία της βρετανικής μουσικής.
Ποιες είναι οι κινήσεις σου σε επίπεδο συναυλιών;
Θα επιστρέψω από το Λονδίνο για μια συναυλία στο μαγικό Σάνη Φέστιβαλ στη Χαλκιδική στις 19 Ιουλίου, με την αγγλική μου μπάντα και μουσικούς, όπως τον Eric Appapouley, κιθαρίστα του Cat Stevens και παραγωγό του Plan B. Όσο για το φθινόπωρο αδημονώ να εμφανιστώ στους όμορφους κήπους του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών στις 10 Σεπτεμβρίου. Κι έπεται συνέχεια! Στο μεταξύ ο δίσκος «Γήινοι Άγγελοι» καθώς και το «Peeling Apples» θα υπάρχουν σε όλα τα Starbucks σε Ελλάδα και Κύπρο για το Κοινωνικό Παντοπωλείο, που βοηθά άπορες οικογένειες με είδη πρώτης ανάγκης.
Πώς σχεδιάζεις τα αμέσως επόμενα δισκογραφικά σου βήματα; Σε ελληνόφωνη ή αγγλική εκδοχή;
Προς το παρόν γράφω στίχους στα αγγλικά και είμαι σε επαφές με μουσικούς από το εξωτερικό στο Λος Άντζελες. Ακόμη απολαμβάνω τον ελληνικό δίσκο “Γήινοι Άγγελοι” και το να τον μοιράζομαι με το ελληνικό ακροατήριο που είναι τόσο θερμό.
