The Snows Of Kilimanjaro: "Κορυφαίο" και συγκινητικό ηθογράφημα

του Λουκά Τσουκνίδα

Σε μια εποχή που η κουβέντα περί συνδικαλισμού, οργανωμένων εργατικών διεκδικήσεων και των διάφορων αποχρώσεων της δικαιοσύνης έχει φουντώσει και αναμένεται να παραμείνει έτσι για πολύ καιρό, ένας γάλλος σκηνοθέτης μας δίνει τη δική του οπτική. Το “The Snows Of Kilimanjaro” του Ρόμπερτ Γκεντιγκιάν είναι μια ματιά στις αντιφάσεις που πάνε πακέτο με την ιδιότητα του εργατοπατέρα και τον αντίκτυπο αυτών στην πραγματική ζωή, εκείνη με τους ανθρώπους γύρω και κοντά σου. Παρά τις σεναριακές ακροβασίες και τη ντιζνεϊκή κατάληξη, η ταινία του είναι εύστοχη και συγκινητική και οι χαρακτήρες του οικείοι και εξαιρετικά ερμηνευμένοι απ' όλους τους συμπρωταγωνιστές.

Η υπόθεση

Ο Μισέλ είναι ένας εργάτης και συνδικαλιστής που βρίσκεται λίγα χρόνια πριν από τη σύνταξη. Κάποια στιγμή η εταιρεία ανακοινώνει ότι θα απολυθεί ένας αριθμός εργατών και το συνδικάτο καλείται να αποφασίσει με ποιον τρόπο θα γίνει αυτό. Η απόφαση είναι να γίνει κλήρωση και ο Μισέλ βάζει το όνομά του μέσα στην κληρωτίδα σε μια προσπάθεια να κάνει τη διαδικασία πιο δίκαιη. Τελικά κληρώνεται να απολυθεί και βρίσκεται ξαφνικά συνταξιούχος πριν την ώρα του, για πρώτη φορά αντιμέτωπος με τη μεσοαστική ζωή που έχει φτιάξει εκτός ναυπηγείου για 'κείνον και τα παιδιά του. Στο πάρτι για την επέτειο του γάμου του, όπου έχουν κληθεί κι όλοι οι συναπολυμένοι, τα παιδιά κάνουν δώρο στους γονείς μια ονειρική εκδρομή στο όρος Κιλιμάντζαρο. Λίγα βράδια μετά, δύο μασκοφόροι με όπλα εισβάλλουν στο σπίτι του Μισέλ και παίρνουν τα μετρητά που προορίζονταν για το ταξίδι...

Η κριτική

Η ταινία του Γκεντιγκιάν δεν είναι ούτε οικογενειακό ούτε αστυνομικό δράμα παρά την πλοκή που εκτυλίσσεται στην επιφάνειά της. Έχουμε, ουσιαστικά, να κάνουμε με ένα ηθογράφημα γύρω απ' την μικροκοινωνία των εργατών και τις διαφορές που δημιουργούνται ανάμεσά τους τον καιρό που οι αγώνες δεν είναι επιτακτικοί και το αγωνιστικό πνεύμα λιμνάζει. Πιο εστιασμένα, έχουμε να κάνουμε με μια ευθεία κριτική στη στάση ενός συνδικαλιστή, η οποία μοιάζει, φαινομενικά, με αυτοθυσία πριν αποκαλυφθεί σαν η απόλυτα εγωκεντρική ενέργεια, ένα υπεροπτικό πατρονάρισμα, όχι ηθελημένο, αλλά το ίδιο ζημιογόνο για τους άμεσα εμπλεκόμενους και υπονομευτικό για την όποια ιδέα της αλληλλεγγύης.

Ο Μισέλ, απολυμένος και αυτοδικαιωμένος με μόνη συνέπεια, αρχικά, την πρόωρη καθήλωσή του στην καρέκλα του συνταξιούχου, δε δείχνει ν' αντιλαμβάνεται ότι η μετάλλαξη ενός εργάτη σε μπουρζουά έρχεται τη στιγμή που πιστεύει ότι όσα έχει κι είναι επιπλέον απ' όσα χρειάζεται, τα έχει γιατί το “αξίζει” αντί απλώς επειδή το “μπορεί”. Παρ' όλ' αυτά διαθέτει το σπόρο έστω της αμφιβολίας, όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά και για τα παιδιά του τα οποία γαλουχήθηκαν με κάθε άλλο παρά μια υποτιθέμενη νοοτροπία εργατικής τάξης. Ο κουνιάδος και συναγωνιστής του αντίθετα, είναι ακλόνητος στην πεποίθηση ότι οι αγώνες τους καθαγιάζουν την οποία πολυτέλεια αγκάλιασαν με τον καιρό. Η ληστεία και η υποψία ότι έγινε από “συναγωνιστή” είναι το σοκ που τους φέρνει αντιμέτωπους με τις αντιφάσεις και τις εσωτερικές συγκρούσεις τους.

Ο Γκεντιγκιάν χάνει τον έλεγχο του σεναρίου του απ' τη μια, αφού η πλοκή προχωρά μέσω μιας σειράς οφθαλμοφανών απιθανοτήτων και αφελών ενεργειών από πλευράς των χαρακτήρων, αλλά δε χάνει ποτέ την συγκέντρωσή του σ' αυτό που θέλει να φέρει με ηχηρό τρόπο στην αντίληψή μας: Η αυτοθυσία του συνδικαλιστή δεν αποτελεί το τέλος του προβλήματος αλλά την αρχή ενός νέου που ζητά ξανά εγρήγορση και επίλυση στο πλαίσιο του πνεύματος της αλληλλεγγύης και της εξομάλυνσης των συνεπειών μιας μαζικής απόλυσης. Η ηθικολογικά φορτισμένη, ηρωική λύση είναι φασόν και γι' αυτό γκρεμίζεται απ' το εύλογο ερώτημα του ηθικά εκπεσόντος απολυμένου που έχει διαπράξει και τη ληστεία.

Ο δημιουργός σκηνοθετεί με ρεαλιστική οπτική, χωρίς εντυπωσιασμούς κι ακολουθώντας από πολύ κοντά τους χαρακτήρες του, τους οποίους ζωντανεύουν στην οθόνη μας με άψογο τρόπο οι πρωταγωνιστές του. Απ' τον υπέροχο, τραχύ Ζαν Πιερ Νταρουσέν στο ρόλο του Μισέλ και την πληθωρική παρουσία της Αριάν Ασκαρίντ στο ρόλο της συντρόφου του μέχρι τον ψυχρό Γκρεγκουάρ Λεπρίνς-Ρινγκέ που παίζει τον απελπισμένο νεαρό συναγωνιστή του, όλοι συμβάλλουν σ' ένα αποτέλεσμα που “αγγίζει” και σε φέρνει κοντά στην ουσία της αφήγησης.

Το “The Snows Of Kilimanjaro” είναι μια καλή δραματική ταινία με δυνατές ερμηνείες κι ένα πολύ ενδιαφέρον ηθικοπολιτικό διακύβευμα στο επίκεντρό της.

Βγαίνουν ακόμη:

Το κουραστικό, φλύαρο ρόουντ-μούβι “This Must Be the Place” του Πάολο Σορεντίνο, το βαρύγδουπο Ρωσικό οικογενειακό δράμα “Elena” του Αντρέι Ζβιάνγκιτσεφ, το υπερφορτωμένο φιλμ δράσης “John Carter” και οι ταινίες θρίλερ “Gone” και “The Devil Inside”.

Όλες οι Ταινίες