Οι καλύτερες ταινίες των τελευταίων 5 ετών… με την βούλα

του Γιώργου Κόκουβα

Πρόσφατα, το in2life έκανε μια βόλτα στα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου. Σε εκείνα που κάθε χρόνο συγκεντρώνουν την αφρόκρεμα της έβδομης τέχνης, αλλά και τους πιο «ελπιδοφόρους» νέους κινηματογραφιστές από όλο τον κόσμο. Συνειδητοποιήσαμε όμως πως αυτό που κάνει ένα φεστιβάλ ή έναν κινηματογραφικό θεσμό επιτυχημένο, δεν είναι απλώς το όνομά του ή οι κριτές του, αλλά το πραγματικό του «ζουμί», οι ταινίες δηλαδή που φιλοξενεί και βραβεύει.

Χρυσά λιοντάρια, Φοίνικες, Αρκούδες, ακόμη και οι «δικοί μας» Χρυσοί Αλέξανδροι έχουν δοθεί σε σπουδαίες ταινίες, και είτε τις αναδεικνύουν προτού αυτές βγουν στις σκοτεινές αίθουσες για το ευρύ κοινό, είτε τις συστήνουν σε ένα πιο «ψαγμένο» κοινό, που διαφορετικά δεν θα είχε την ευκαιρία να τις γνωρίσει. Έτσι λοιπόν, αποφασίσαμε να γνωρίσουμε καλύτερα πέντε σημαντικούς κινηματογραφικούς θεσμούς –πώς αλλιώς;- μέσα από τις ταινίες που βράβευσαν τα πέντε τελευταία χρόνια, αλλά και απαριθμώντας τις θρυλικές ταινίες που πέρασαν από αυτά ανά τις δεκαετίες.
-Πατήστε πάνω στον τίτλο κάθε ταινίας για να δείτε τα αντίστοιχα trailers ή αποσπάσματά τους.

*Χρυσός Φοίνικας – Φεστιβάλ Καννών

Ίσως το σημαντικότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ στον κόσμο, το οποίο μπορεί να έχει κατηγορηθεί για «τάση προς την υπερβολική κουλτούρα», αλλά αν δείτε την παρακάτω λίστα, θα διαπιστώσετε την αδυναμία του στο καλό σινεμά και μόνο.

- 2011: Το Δέντρο της Ζωής
Το «larger than life» πόνημα του Terrence Malick με πρωταγωνιστές τους Brad Pitt και Sean Penn ενθουσίασε το κοινό και τους κριτικούς των Καννών, έλαβε την «σφραγίδα» του θεσμού και πλέον βαδίζει ακάθεκτο προς τα Όσκαρ, διχάζοντας όμως το κοινό χάρη στις «δυσκολίες» του και το υπερβολικό εικαστικό «εφέ». Δείτε εδώ την άποψη του κριτικού του In2life. 

- 2010: Uncle Boonme Who can Recall his past lives
Από τις πιο απρόσμενες νίκες των Καννών, ο «Θείος Μπούνμι» που θυμάται τις προηγούμενες ζωές του, εντυπωσίασε την επιτροπή με την σαγηνευτική ιστορία ενός ετοιμοθάνατου που μέσα από φαντάσματα και ονειρικές εξερευνήσεις ερευνά το «κάρμα» του. Υπεύθυνος για αυτή την ταινία είναι ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης το όνομα του οποίου κανείς δεν μπορεί να προφέρει: ο Apichatpong Weerasethakul.

- 2009: The White Ribbon
Η «Λευκή Κορδέλα» μάλλον δεν χρειάζεται συστάσεις: Πρόκειται για μία από τις καλύτερες ταινίες της περασμένης δεκαετίας, που βρήκε τον Αυστριακό σκηνοθέτη Michael Haneke στο απόγειο της τέχνης του. Όποιος δεν έχει δει το συγκεκριμένο δράμα-παραβολή εποχής, ας σπεύσει.

- 2008: The Class
Ο γαλλικός κινηματογράφος είχε πάνω από 20 χρόνια να βραβευθεί στις Κάννες. Το κατόρθωσε με την συγκεκριμένη ταινία του Laurent Cantet, που διαδραματίζεται εξολοκλήρου μέσα στους τοίχους ενός σχολείου, όπου φιλοξενείται μια πολυπολιτισμική ομάδα μαθητών.

- 2007: 4 months, 3 weeks and 2 days
Η ταινία-σοκ περιγράφει την κατάσταση στην Ρουμανία του Τσαουσέσκου μέσα από την ιστορία δύο κοριτσιών που επιχειρούν μία παράνομη έκτρωση. Το ρουμανικό σινεμά δείχνει τα δόντια του με τον Cristian Mungiu και έκτοτε ανεβαίνει συνεχώς.

- Highlights… Φοινίκων
Ιδού μερικές από τις υπόλοιπες σπουδαίες ταινίες που βραβεύτηκαν στις Κάννες (και στην καρδιά μας): Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι (Ken Loach, 2006), Το Παιδί (αφοί Νταρντέν, 2005), Fahrenheit 9/11 (Michael Moore, 2004), Elephant (Gus Van Sant, 2003), ο Πιανίστας (Πολάνσκι, 2002), Χορεύοντας στο Σκοτάδι (Τρίερ, 2000), φυσικά το Μία Αιωνιότητα και Μία Ημέρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1998), Pulp Fiction (Q. Tarantino, 1994), Αποκάλυψη Τώρα (Φ.Φ. Κόπολα, 1979), ο Ταξιτζής (Μ. Σκορσέζε, 1976). Δείτε αναλυτικά τους νικητές εδώ. 

*Χρυσός Λέων – Φεστιβάλ Βενετίας

Το «αντίπαλο» δέος των Καννών, που συγκεντρώνει τα κινηματογραφικά βλέμματα κάθε Σεπτέμβριο σύστησε στους σινεφίλ τις παρακάτω ταινίες:

- 2011: Faust
O Ρώσος σκηνοθέτης Alexander Sokurov επιχείρησε μια «διασκευή» βασισμένη στο γνωστό αριστούργημα των von Goethe και Thomas Mann. Και τα κατάφερε, αφού οι κριτικοί του έδωσαν το πολυπόθητο Λιοντάρι, παρ’ ότι δεν ακολούθησε η ανάλογη εμπορική επιτυχία.

- 2010: Somewhere
H κόρη του Francis Ford, Sophia Coppola, αποδεικνύει ότι το μήλο πέφτει κάτω από την μηλιά, και το υπαρξιακό της δράμα κερδίζει τις εντυπώσεις, αλλά δεν πείθει ιδιαίτερα το ευρύ κοινό.

- 2009: Lebanon
Το σινεμά του Ισραήλ βραβεύεται για πρώτη φορά στην Βενετία. Η πολεμική ταινία του Samuel Maoz εξιστορεί τον πόλεμο του 1982 στον Λίβανο, αλλά ενώ οι κριτικοί το εκθείασαν ομόφωνα, οι συμπατριώτες του διχάστηκαν και ανέδειξαν την ταινία σε πεδίο ιδεολογικής μάχης.

- 2008: The Wrestler
Ο Darren Aronofsky (στον οποίο δεν κρύβουμε την αδυναμία μας) όχι μόνο «επαναλανσάρει» το υποκριτικό ταλέντο του Mickey Rourke, αλλά παρουσιάζει ένα αψεγάδιαστο πορτρέτο, το ψυχογράφημα ενός «Παλαιστή», που μάχεται με τα λάθη και τις επιλογές του.

- 2007: Lust, Caution
Σαγηνευτικό, μεθυστικό, μυστηριώδες, στιλιζαρισμένο, έντονο… Είναι λίγοι μόνο από τους προσδιορισμούς που αρμόζουν στο αριστούργημα του Ang Lee, που μας μεταφέρει στα κατασκοπευτικά μυστικά της Ασίας κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

- Highlights… Λεόντων:
Η πλούσια ιστορία του Φεστιβάλ της Βενετίας έχει επιπλέον να υπερηφανεύεται για τις εξής ταινίες: Brokeback Mountain (και πάλι ο Ang Lee, 2005), Η Επιστροφή (Andrey Zvyagintsev, 2003), Τα Στιγμιότυπα του R. Altman και η Μπλε του Κισλόφσκι (1993), η Κόκκινη Έρημος (Μ. Αντονιόνι, 1964), το Ρασομόν (Α. Κουροσάβα, 1951) και η Ωραία της Ημέρας (Λ. Μπουνιουέλ, 1967). Δείτε αναλυτικά τους νικητές εδώ. 

*Χρυσή Άρκτος – Berlinale
Γνωστό για την «εναλλακτική» του φύση, το κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου έχει όπως θα διαπιστώσετε μια τάση προς το «σινεμά του κόσμου» και την πολιτικοποίηση. Ιδού οι εστεμμένοι των τελευταίων ετών, που αποτυπώνουν το στίγμα της Berlinale:

- 2011: A Separation
Ο Ashgar Farhadi αποδεικνύει ότι το ιρανικό σινεμά έχει κότσια και κατακτά όλα τα φεστιβάλ, τις αίθουσες και τα ξενόγλωσσα βραβεία του κόσμου με τον «Ένα Χωρισμό» του. Και όχι άδικα: Μέσα από μια απλή ιστορία αντιδικίας στο σύγχρονο Ιράν, ο σκηνοθέτης καταφέρνει να μας παραδώσει μια ολοκληρωμένη παραβολή για την τύχη της χώρας του.

- 2010: Honey
Το τρίτο μέρος της τριλογίας του Τούρκου Semih Kaplanoglu (είχαν προηγηθεί τα «Egg» και «Milk») ολοκληρώνει την σινεφίλ συνταγή και κερδίζει τους κριτικούς του Βερολίνου με την ιστορία ενός εξάχρονου παιδιού που ψάχνει τον πατέρα του και τον εαυτό του στα τοπία της Μαύρης Θάλασσας.

- 2009: The Milk of Sorrow
Μια γυναίκα από το Περού πάσχει από μια σπάνια ασθένεια, το «Γάλα της λύπης», που μεταφέρεται κατά τον θηλασμό από μητέρα που έχει βιαστεί. Τα δικαιώματα της γυναίκας συγκινούν την επιτροπή και συγκλονίζουν το κοινό, ενώ το Περού (σε συνεργασία με Ισπανούς παραγωγούς) βρίσκει στις μπομπίνες της ταινίας της Claudia Llosa το πρώτο του διαβατήριο προς την διεθνή αναγνώριση.

- 2008: The Elite Squad
Ο Βραζιλιάνος Jose Padilha δημιουργεί ένα μίγμα μυθοπλασίας και αρχειακού υλικού, γύρω από την στρατιωτική επέμβαση στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1997. Μάλιστα, η επιτυχία της ταινίας οδήγησε σε sequel, το Elite Squad II (2010), που κρατά τα σκήπτρα της εμπορικότητας στην Βραζιλία, ως η ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις στην ιστορία του Βραζιλιάνικου σινεμά.

- 2007: Tuya’s Marriage
Στα βάθη της Μογγολίας, η ερημοποίηση καταστρέφει τις ζωές των νομαδικών οικογενειών. Η ηρωίδα αποφασίζει να χωρίσει τον σύζυγό της, και να βρει έναν άλλο που να τρέφει και τους δυο τους, ενώ ο Κινέζος Wang Quan'an φεύγει δαφνοστεφανωμένος από την Γερμανία το 2007.

- Highlights… της Αρκούδας
Μισό αιώνα ιστορίας μετρά η κινηματογραφική Berlinale. Σε αυτά τα χρόνια, φρόντισε να προσελκύσει και να βραβεύσει στους κόλπους της τα εξής θρυλικά φιλμ: Την Magnolia (Paul Thomas Anderson, 2000), το Spirited Away (Hayao Miyazaki, 2003), την Λεπτή Κόκκινη Γραμμή (Terrence Malick, 1999), το Rain Man (Barry Levinson, 1989) και το θρυλικό «12 Angry Men» (Sidney Lumet, 1957). Δείτε αναλυτικά όλους τους νικητές της Χρυσής Αρκούδας εδώ. 

*Grand Jury Prize – Sundance Film Festival
Το φεστιβάλ που έστησε από το μηδέν ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ πριν από 34 χρόνια έχει εξελιχθεί σε όαση των απανταχού ανεξάρτητων κινηματογραφιστών και τιμά ταινίες που αξίζουν την προσοχή μας, γιατί από εκεί ξεπήδησαν οι μεγαλύτεροι σκηνοθέτες των τελευταίων γενιών. Η φετινή διοργάνωση βρίσκεται σε εξέλιξη αυτές τις ημέρες, και στέλνουμε τις ευχές μας για καλή επιτυχία στο φιλμ «L» του Μπάμπη Μακρίδη, που είναι η πρώτη ελληνική ταινία που συμμετέχει στο Διαγωνιστικό Τμήμα του φεστιβάλ, στην κατηγορία World Cinema. Παρακάτω, ακολουθούν οι ταινίες που βράβευσε τα τελευταία έτη:

- 2011: Like Crazy
Οι σχέσεις εξ αποστάσεως και μετ’ εμποδίων βρίσκουν τον ύμνο τους στην ταινία «(I want you, I need you, I love you, I miss you) Like Crazy», που εξιστορεί τον έρωτα ενός Αμερικανού και μιας Βρετανίδας, η οποία επιστρέφει για λίγο στην πατρίδα της και αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να ξαναγυρίσει στις ΗΠΑ, αφού οι αρχές δεν της ανανεώνουν την βίζα. Ο 29χρονος σκηνοθέτης Drake Doremus πάντως, πήρε διαβατήριο για μια πολλά υποσχόμενη πορεία στην μεγάλη οθόνη.

- 2010: Winter’s Bone
«Στην καρδιά του Χειμώνα» μας οδήγησε το ανεξάρτητο διαμαντάκι της Debra Granik, που μέσω του Sundance οδηγήθηκε στα Όσκαρ κι από εκεί μέχρι και τις ελληνικές αίθουσες. «Φρέσκια» σκηνοθετική ματιά, ωμές σκηνές, δυνατές ερμηνείες και επιβλητικά άγρια τοπία συνέβαλαν στην ανάδειξη του Winter’s Bone σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες του 2010.

- 2009: Precious
Άλλο μια φλέβα χρυσού που εντόπισαν τα «μάτια» του Sundance, η ταινία Precious με την πελώρια (σε σωματικό μέγεθος και υποκριτικό τσαγανό) νεαρή Gabourey Sidibe παρακολουθεί την προσπάθεια της υπέρβαρης μαύρης νεαρής εγκύου που εγγράφεται σε ένα «ειδικό» σχολείο. Κάπως έτσι, η Sidibe έγινε η «Miss Congeniality» των Όσκαρ εκείνης της χρονιάς και έβαλε τα γυαλιά σε πολλές ντίβες του χώρου.

- 2008: Frozen River
Το παράνομο λαθρεμπόριο στα σύνορα ΗΠΑ-Καναδά παρασύρει δύο ανύπαντρες μητέρες σε μια περιπέτεια χωρίς επιστροφή και η πρωτοεμφανιζόμενη Courtney Hunt φεύγει με το μεγάλο βραβείο της επιτροπής.

- Highlights από το Sundance
Μεταξύ άλλων, στα διαμαντάκια που βραβεύτηκαν στο Sundance περιλαμβάνονται το Blood Simple (Joel Coen, 1984), το Poison (Todd Hanes, 1991), το Καλώς Ήρθατε στο Κουκλόσπιτο (Todd Solondz, 1995) και το Believer (Henry Bean, 2001). Δείτε όλες τις βραβευμένες ταινίες εδώ. 

*Χρυσός Αλέξανδρος – Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Ο κινηματογραφικός θεσμός με την μεγαλύτερη ιστορία στην Ελλάδα αξίζει την προσοχή μας, όχι μόνο γιατί κρατά τα σκήπτρα της ελληνικής έβδομης τέχνης αλλά επειδή κάθε χρόνο συγκεντρώνει πολλές ενδιαφέρουσες ταινίες του παγκόσμιου σινεμά, τις οποίες δύσκολα θα βλέπαμε σε ελληνικό έδαφος σε διαφορετική περίπτωση. Ακολουθούν μερικές από αυτές.

- 2011: Twilight Portrait
Η Ρωσίδα Angelina Nikonova υιοθετεί την ματιά του «Χάνεκε» και περιγράφει την μεταμόρφωση μιας γυναίκας μετά τον βιασμό της από τρεις αστυνομικούς. Η «σκληρή» θεματολογία πάντα άρεσε στην επιτροπή της Θεσσαλονίκης.

- 2010: Periferic
«Το Periferic (Outbound) του Μπόγκνταν Γκιόργκε Απέτρι είναι μια προσπάθεια να παντρευτεί ο ρεαλισμός και η κοινωνικοπολιτική ματιά της νέας γενιάς των συμπατριωτών του δημιουργών με μια οπτικοποίηση πιο «κινηματογραφική», με γρήγορο ρυθμό, άρτια φωτογραφία και τεχνική, κρατώντας πάντα στο γνωστό υψηλό επίπεδο το κομμάτι των ερμηνειών. Κατά τη γνώμη μου το κάνει υπέροχα», γράφει για το ρουμανικό κοινωνικό διαμαντάκι ο κριτικός του in2life. 

- 2009: Ajami
Πώς να είναι άραγε η καθημερινή συνύπαρξη Χριστιανών και Μουσουλμάνων στον ίδιο χώρο; Το Ajami είναι μια τέτοια περιοχή στο Τελ Αβίβ, όπου μας μεταφέρουν οι σκηνοθέτες Copti και Shani.

- 2008: Over There
Ένα παντρεμένο ζευγάρι από το Ιράν καβγαδίζει για οικονομικούς λόγους, όσο ο σύζυγος αδυνατεί να ανανεώσει την πράσινη κάρτα του για τις ΗΠΑ (σκηνοθεσία Abdolreza Kahani).

- 2007: The Red Awn
Ένας πατέρας επιστρέφει μετά από πολύχρονη απουσία του, παίρνει τον γιο του και ξεκινούν ένα ταξίδι μαζί για να φτιάξουν την σχέση του. Σκηνοθετεί ο Shangjun Cai.
Δείτε το ιστορικό και τις βραβεύσεις του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης εδώ.