19... φρέσκα βιβλιοδώρα Ελλήνων συγγραφέων

Ενώ η κρίση έχει πλήξει την Ελλάδα, οι εκδοτικοί οίκοι –παραδόξως- επιτίθενται στην αγορά με νέες κυκλοφορίες και με σθεναρές προσπάθειες να προωθήσουν το βιβλίο. Οι επιλογές από τη σοδειά του φθινοπώρου απλώνονται σε μια πολυσχιδή βεντάλια που μπορεί να καλύψει κάθε ενδιαφερόμενο.

Ας ξεκινήσουμε από δύο κατηγορίες κειμένων που είναι αγαπητά στο ευρύ κοινό: τα αστυνομικά κείμενα και όσα σχετίζονται με την Ιστορία.

Στην πρώτη κατηγορία δοκιμάζει τις αντοχές του ο Γρηγόρης Αζαριάδης στο έργο του “Παλιοί λογαριασμοί”, όπου η κλασική αστυνομική αφήγηση δρομολογεί την εξέλιξη βάζοντας τους σκληρούς αστυνόμους να κυνηγούν τον μανιακό δολοφόνο των ανυπεράσπιστων πλουσίων. Στο ίδιο μήκος κύματος ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου με τους “Καβαφικούς φόνους” συνθέτει μια διακειμενική υπόθεση όπου η λογοτεχνία μπορεί να κινητοποιήσει το δολοφόνο αλλά και τη σκέψη του ντετέκτιβ για να ανακαλυφθεί ο ένοχος. Τέλος, ο Σπύρος Λίγκας στο “Έγκλημα στην ταξιαρχία” αναμιγνύει τον στρατό και την ΕΥΠ, τους Τούρκους και τις γκόμενες, την αστυνομία και τους Κώες μουσουλμάνους, για να εξιχνιάσει τον φόνο μίας λοχία. Για το πρόσφατο βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη, “Ψωμί, παιδεία, ελευθερία” δεν χρειάζονται συστάσεις, αφού ο αστυνόμος Χαρίτος παρακολουθεί την κρίση και επιστρέφει μέσω του φόνου στο Πολυτεχνείο.

Στη δεύτερη κατηγορία πλείστοι τόσοι, είτε αυτοβιογραφούμενοι, είτε βιογραφούμενοι, είτε ιστορούντες, καταφεύγουν στις πηγές για να πλησιάσουν το παρελθόν με μνήμες και ντοκουμέντα, με τη σκευή του ιστορικού αλλά με τη ματιά του λογοτέχνη. Ο Εμφύλιος έχει την τιμητική του με τον πρωτοεμφανιζόμενο Γιώργο Κακούρο (“Η ρωγμή”) να διερευνά τα χρόνια αυτά μέσα από τις αριστερές καταβολές των προγόνων του αφηγητή, ενώ ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος ασχολείται με τα Δεκεμβριανά στην “Πιο κρυφή πληγή”, ο Πέτρος Κουτσιαμπασάκος στην “Πόλη παιδιών” με το παιδομάζωμα του Εμφυλίου, η Σοφία Νικολαΐδου διερευνά κι αυτή στο πλαίσιο του Εμφυλίου τη δολοφονία του Τζορτζ Πολκ (“Χορεύουν οι ελέφαντες”), ο Άρης Μαραγκόπουλος στο μυθιστόρημα με τον παράξενο τίτλο “Το χαστουκόδεντρο” βιογραφεί τον συνδικαλιστή και εξόριστο Αμπατιέλο, εκεί στα χρόνια που ακολούθησαν τον Εμφύλιο, ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο “Εκ Πειραιώς” αυτοβιογραφείται και ταυτόχρονα αφηγείται την ιστορία των Μανιατών στον Πειραιά.

Στην Ιστορία κλίνει και η αναπ. καθηγήτρια Ιστορίας Σοφία Ηλιάδου με το έργο της “Ζαφειρένια μάτια” που συνδέει τον διωγμό των Ποντίων από τους Τούρκους με τη βυζαντινή ιστορία του 14ου αιώνα. Τέλος, με την ιστορία και τα μαθηματικά παίζει ο Τεύκρος Μιχαηλίδης με το έργο του “Ο μέτοικος και η συμμετρία”, που ξεκινά από τον μεσοπόλεμο και διατρέχει σχεδόν όλον τον 20ό αιώνα σε μια Ευρώπη που περνά διά πυρός και σιδήρου σε μια πιο συμμετρική εποχή.

Τρεις γυναίκες, η Αργυρώ Μαντόγλου με τη “Λευκή ρεβάνς”, η Λίλα Κονομάρα με “Το δείπνο” και η Νίκη Αναστασέα με το “Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι” μιλάνε με τον δικό τους τρόπο για τον άνθρωπο και τα καθημερινά του διλήμματα. Η Κονομάρα με αφορμή ένα δείπνο διαπλέκει φίλους και εραστές σε ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, η Μαντόγλου σε ένα μυθιστόρημα μυστηρίου εμπλέκει προσωπικές ιστορίες, παλιές και νέες, σε ένα πολύπλοκο κείμενο όπου ο νόμος του θύτη δοκιμάζεται στις αντοχές των θυμάτων, και η Αναστασέα μπαίνει ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας για να δει τις σχέσεις εξουσίας και βίας που αναπτύσσονται.

Θα εντάξω στις κυκλοφορίες του φθινοπώρου και τα επανεκδοθέντα, όπως τον “Εξώστη” του Νίκου Καχτίτση, που αναφέρεται στις ενοχές και στις αυταπάτες ενός αυτοεξόριστου στην Αφρική, ο οποίος τρώει τις σάρκες του και προσπαθεί να εξιλεωθεί από τις τύψεις που κουβαλά μαζί του από την Ευρώπη. Στη “Φανέλα με το εννιά” ο Μένης Κουμανταρέας καταγράφει με ρεαλιστική ακρίβεια την άνοδο και την πτώση ενός διάττοντος αστέρα του ποδοσφαίρου, που ήταν μεγάλο ταλέντο αλλά έφαγε μόνος του το κεφάλι του και, τέλος, “Το γονίδιο της αμφιβολίας” του Νίκου Παναγιωτόπουλου, το οποίο διερευνά τις αλλαγές που θα φέρει μια ενδεχόμενη ανακάλυψη του γονιδίου της καλλιτεχνικής έμπνευσης, ένα είδος υπόθεσης εργασίας για να ελέγξει κανείς τις παραδοχές της επιστήμης, της γενετικής ειδικότερα, της ηθικής και της ανθρώπινης εμμονής.

Άφησα για το τέλος, ίσως το καλύτερο βιβλίο της ελληνικής παραγωγής του φθινοπώρου, “Το μυστικό της Έλλης” του Θεόδωρου Γρηγοριάδη. Πρόκειται για τον έρωτα μιας πενηντάρας με έναν παντρεμένο τριαντάρη, η είσοδός του στη ζωή της και οι ανατροπές στις βεβαιότητές της, η μέριμνα για την οικογένειά του και ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει ο καθένας τη ζωή και τα συναισθήματά του.

Στο επόμενο δημοσίευμα, οι δωρο-επιλογές από την ξένη λογοτεχνία.

Ο blogger Πατριάρχης Φώτιος