Εικαστική βόλτα στις μόνιμες συλλογές των Μουσείων

του Γιώργου Κόκουβα

Όσο η επικαιρότητα ακόμη ασχολείται με τον κλεμμένο πίνακα του Pablo Picasso, το in2life σκέφτεται πως οι εικαστικοί «κράχτες» δεν είναι οι μόνοι λόγοι για να ασχοληθεί κανείς με τις συλλογές ενός μουσείου ή μιας πινακοθήκης. Μπορεί η απώλεια για την Εθνική Πινακοθήκη να ήταν τεράστια, αλλά, στην πραγματικότητα, πόσοι από εμάς γνώριζαν πως υπάρχει ένας Picasso στους διαδρόμους της, πριν γίνει γνωστή η θρασύτατη κλοπή;

Επειδή υποψιαζόμαστε πως πολλοί από εμάς ακόμη δεν γνωρίζουν ποια έργα σπουδαίων Ελλήνων και ξένων εικαστικών βρίσκονται «ανάμεσά μας» και κρέμονται από τον τοίχο κάποιου ελληνικού μουσείου περιμένοντάς μας να τα ανακαλύψουμε, επιχειρούμε μια αναγνωριστική βόλτα από τις μόνιμες συλλογές επτά μουσείων και πινακοθηκών της Αθήνας, που φημίζονται για την ζωγραφική (και όχι μόνο) κληρονομιά τους. Όσοι από εμάς δεν έχουμε μπει στον κόπο να κατηφορίσουμε προς τους όμορφους χώρους των παρακάτω φιλότεχνων φορέων, να οι ευκαιρίες:

Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
Βασιλέως Κωνσταντίνου 50, τηλ: 2107235937

Στους διαδρόμους της Εθνικής Πινακοθήκης, εκτός από την άδεια θέση του πίνακα του Picasso που κλάπηκε προ ολίγων μηνών, θα αναζητήσετε την Ιστορία της ελληνικής τέχνης και των αισθητικών της δρόμων στην σύγχρονη και όχι μόνο Ελλάδα.

Στην μόνιμη έκθεση ζωγραφικής της Πινακοθήκης, θα έχετε την ευκαιρία να περιηγηθείτε στις εξής «κατηγορίες»:

-Μεταβυζαντινή Τέχνη: Έκθεση με ξακουστές εικόνες της Κρητικής σχολής με βυζαντινή ή αναγεννησιακή τεχνοτροπία.

-Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: Ίσως η πιο περιζήτητη έκθεση της Πινακοθήκης περιλαμβάνει έργα του El Greco, όπως ο Άγιος Πέτρος, η Συναυλία των Αγγέλων και η Ταφή του Χριστού. 

-Επτανησιακή Σχολή: Μεταξύ βυζαντινής και νεότερης εποχής, στα Επτάνησα εμφανίζονται σημαντικοί Έλληνες ζωγράφοι. Εδώ θα βρείτε έργα των Δοξαρά, Κουτούζη, Καντούνη, Ιατρά, Άβλιχου κ.α.

-19ος και 20ος αιώνας: Για τον μεν 19ο αιώνα, η έκθεση συναντά την ιστορική ζωγραφική και την πρώιμη ελληνική προσωπογραφία και τοπιογραφία στα χρόνια του Όθωνα, ενώ για τον 20ο αιώνα, συναντώνται τα πρώτα δείγματα του μοντερνισμού στην Ελλάδα, κατά τον μεσοπόλεμο και την μεταπολεμική εποχή (Λύτρας, Κογεβίνας, Λασκαρίδου, Μαλέας, Παρθένης, Ροδοκανάκης, Βυζάντιος, Ζαΐρης). 

-Δυτικοευρωπαϊκή τέχνη: Δωρεές κυρίως εύπορων Ελλήνων της διασποράς, τα έργα της συγκεκριμένης έκθεσης περιλαμβάνουν έργα όπως η Αγία Τριάδα του Μάρκο Βενετσιάνο, η Παναγία με το Θείο βρέφος και τους Αγγέλους του ντι Πιέτρο, η Αγία Μαργαρίτα του εργαστηρίου του Τιντορέτο, και πολλών εκπροσώπων της σχολής του Καραβάτζο και του μπαρόκ. Επίσης, έργα του Γιόρντανς, και του Εζέν Ντελακρουά, με τον φηλελληνικό πίνακα Επεισόδιο του Ελληνικού Αγώνα. 

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Δευτέρα, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 09.00 - 16.00, Τρίτη: κλειστά, Τετάρτη: 14.00-21.00

ΕΙΣΟΔΟΣ: 5,00€

Δημοτική Πινακοθήκη της Αθήνας 

(Λεωνίδου και Μυλλέρου, Μεταξουργείο, τηλ: 210 3231841, 2105202420 & 421)

Στο γοητευτικό κτίριο του Χάνσεν που λειτούργησε ως τα τέλη του 19ου αιώνα ως εργοστάσιο μεταξιού, δίνοντας έτσι το όνομά του στην περιοχή του Μεταξουργείου, στεγάζονται οι εκθέσεις της Δημοτικής Πινακοθήκης. 

Η Πινακοθήκη περιλαμβάνει στις συλλογές της 3.000 έργα Ελλήνων κυρίως - με ελάχιστες εξαιρέσεις - εικαστικών δημιουργών, ενδεικτικά των τάσεων, των ξένων επιρροών και των γόνιμων αναζητήσεων που σημειώθηκαν στην πορεία της ελληνικής τέχνης. Όλοι σχεδόν οι Έλληνες καλλιτέχνες που αποτέλεσαν σταθμούς στην ελληνική εικαστική δημιουργία και συνέβαλαν στη διαμόρφωση της νεοελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα, αντιπροσωπεύονται με σημαντικά έργα τους στη συλλογή της Πινακοθήκης. Από τα πλέον ενδιαφέροντα στοιχεία της είναι η συλλογή Χαρακτικής μεγάλων «τεχνιτών», όπως οι Κεφαλληνός, Κατράκη και Τάσος. 

Στην συλλογή της περιλαμβάνονται επίσης ζωγραφικά έργα Ελλήνων καλλιτεχνών του 20ου αιώνα, όπως των Ιακωβίδη, Παρθένη, Μπουζιάνη, Γουναρόπουλου, Εγγονόπουλου, Μόραλη και Παπαλουκά. 

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Τρίτη έως και Σάββατο 10:00-14:00 & 17:00-21:00

Κυριακή 10:00-14:00, Δευτέρα κλειστά

Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά 

Φίλωνος 29

Στο επιβλητικό κτίριο του Παλαιού Ταχυδρομείου του Πειραιά λειτουργεί εδώ και 55 χρόνια η Πινακοθήκη του επινείου της Αθήνας. Στην έκθεσή της θα βρείτε 837 έργα γνωστών νεοελλήνων ζωγράφων (Μ. Αξελού, Κ. Βολανάκη, Π. Βυζαντίου, Λ. Γεραλή, Ε. Δούκα, Δ. Κοκότση, Θ. Λαζαρή, Ν. Λύτρα, Μ. Οικονόμου, Κ. Ρωμανίδη, Α. Χριστοφή), καθώς και πολλών νεότερων καλλιτεχνών, με έμφαση στους Πειραιώτες δημιουργούς. Επίσης, εδώ φιλοξενείται η συλλογή σκηνογραφίας του Πάνου Αραβαντινού, τα γλυπτά του Γεωργίου Καστριώτη και 156 έργα του λαϊκού καλλιτέχνη Σταμάτη. Μερικά από τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου είναι η Ηλιοθεραπεία του Λύτρα, το «Λιμάνι του Πειραιά» του Αξελού και το «Στην οικοδομή» του Βυζάντιου. 

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: 8.30-15.00

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

(Βασ. Γεωργίου Β' 17 -19 & Ρηγίλλης, τηλ: 210 9242111-3)

Προσωρινά στεγασμένο στο κτίριο του Ωδείου Αθηνών, και μέχρι να ετοιμαστεί το μόνιμο, πολυαναμενόμενο «σπίτι» του στο κτίριο Φιξ, το ΕΜΣΤ υποδέχεται τους επισκέπτες του για να τους μυήσει στην σύγχρονη διεθνή τέχνη. Οι συλλογές του καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τέχνης και αποτελούνται από έργα ζωγραφικής, σχέδια, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο εγκαταστάσεις, ηχητικά και διαδικτυακά έργα σημαντικών καλλιτεχνών. 

Μερικοί από αυτούς είναι οι: Βιόλα, Χιλ, Καμπάκοφ, Κουνέλλης, Kimsooja, Νεσάτ, Χατούμ, Φριτς, Do-Ho Suh, Γκιρς, Αληθεινός, Ξαγοράρης, Ντάβου, Μπότσογλου, Κανιάρης, Κεσσανλής, Στρουθ, Γουέρινγκ, Σίντεν, Αταμάν, Αγγελιδάκης, Τσόκλης, Βαρώτσος κ.α. Το Μουσείο διαθέτει επίσης σημαντικά έργα βιντεοτέχνης από σπουδαίους video-artists. 

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Τρίτη έως Κυριακή: 11.00 - 19.00, Πέμπτη: 11.00 - 22.00, Δευτέρα: Κλειστά

ΕΙΣΟΔΟΣ: Κανονικό 3€, Μειωμένο – φοιτητικό 1,5€

(Ηρακλειδών 16, Θησείο, τηλ: 210 3461981)

Το Μουσείο "Herakleidon, Experience in Visual Arts" άνοιξε τις πύλες του το καλοκαίρι του 2004 με στόχο την μύηση των φίλων των Καλών Τεχνών στην εξελικτική πορεία του δημιουργού και στα μυστικά της τέχνης του. Έκτοτε στεγάζει πολλές περιοδικές εκθέσεις με σπουδαία έργα της διεθνούς εικαστικής σκηνής. Ωστόσο, και οι δύο μόνιμες εκθέσεις του παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον: Πρόκειται για συλλογές έργων των M.C. Escher (λιθογραφίες, ξυλογλυπτική και γραφιστικά έργα) και Victor Vasarely (Ούγγρος μοντέρνος ζωγράφος του κονστρουκτιβισμού και του Μπάουχαους, πρόδρομος της Οπ Αρτ). Στα συν του Μουσείου, οι φιλικοί ιδρυτές του, αλλά και η τοποθεσία του στον όμορφο πεζόδρομο του Θησείου – ιδανική ευκαιρία για βόλτα. 

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Παρασκευή: 13:00 - 21:00, Σάββατο: 11:00 - 19:00, Κυριακή: 11:00 - 19:00

ΕΙΣΟΔΟΣ: Γενική είσοδος 6€, Φοιτητικό & άνω των 65 ετών 4€, παιδιά έως 12 ετών δωρεάν

Μουσείο Μπενάκη  

Μοιρασμένες στα πολλά «καταφύγια» τέχνης του Μουσείου Μπενάκη, οι εκθέσεις του καλύπτουν τις εξής θεματικές: Προϊστορική, βυζαντινή, Μεταβυζαντινή και Νεοελληνική τέχνη, Ιστορικά κειμήλια, ζωγραφική, σχέδια και χαρακτικά, Έλληνες δημιουργοί του 20ου αιώνα, Κοπτική, Κινεζική, Προκολομβική και Ισλαμική Τέχνη, καθώς και συλλογή παιχνιδιών. 

Στο ευρετήριο των καλλιτεχνών περιλαμβάνονται μεγάλα ονόματα Ευρωπαίων εκπροσώπων του ρομαντικού, κυρίως, κινήματος, όπως οι R.P. Bonington, Ary Scheffer, Carle Vernet, Albert Riegel, A.M. Colin, Sir Charles L. Eastlake, H.W. Williams, W.J. Muller. Επίσης βρίσκει κανείς και ολοκληρωμένες σειρές έργων όπως οι υδατογραφίες του E. Lear και του J. Cartwright, καθώς και η μοναδική πλήρης σειρά ελληνικών σχεδίων του Thomas Hope.

Στην ενότητα των Ελλήνων ζωγράφων ξεχωρίζουν οι Νικόλαος Καντούνης, Θεόδωρος Βρυζάκης, Φίλιππος Μαργαρίτης και οι πλούσιες σειρές σχεδίων των Νικολάου Γύζη και Νικηφόρου Λύτρα.

Πρόσφατα, επίσης, εγκαινιάστηκε στο κτίριο της οδού Κριεζιώτου στο Κολωνάκι το νέο «καμάρι», η Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου-Γκίκα, όπου θα ακολουθήσετε τα ίχνη της καλλιτεχνικής πορείας του μεγάλου Έλληνα εικαστικού. 

Περισσότερες πληροφορίες για τις ώρες επίσκεψης και το εισιτήριο εισόδου για τις μόνιμες εκθέσεις κάθε κτιρίου θα βρείτε πατώντας τα αντίστοιχα link παραπάνω. 

(Μονής Αστερίου 3 & 7, Πλάκα, τηλ: 210 3234678, 210 3316027)

Στο πρώτο από τα δύο κτίρια του Μουσείου, στο ιστορικό νεοκλασικό στο 3 της Μονής Αστερίου, στεγάζεται η μόνιμη συλλογή, την οποία παρουσίασε στο ευρύ κοινό ο Βλάσης Φρυσίρας το 2000. 

Τα έργα τέχνης και οι καλλιτέχνες αυτής της μόνιμης συλλογής θολώνουν πραγματικά το μυαλό, καθώς πρόκειται για 3.000 έργα εικαστικής τέχνης (2.000 πίνακες και 1.000 σχέδια) μεγάλων ζωγράφων από την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Κυρίαρχος άξονας είναι η ανθρώπινη μορφή, ενώ η πλειοψηφία των εκθεμάτων ανήκουν στην παραγωγή του 20ου αιώνα. 

Πάρτε μια γεύση από τα εκατοντάδες ονόματα που φιλοξενούνται στην Πλάκα: Hockney, Blake, Auerback, Rustin, Andrea, Dado, Segui, Rego, Velichovic, Arroyo, Adami, Asgar&Gabriel, Erro, Leglise, Siebert, Βυζάντιος, Καπράλος, Ξένος, Μαρκόπουλος, Θεοδωροπούλου, Γέγος, Θεοφυλακτόπουλος, Λίτη, Μαντζαβίνος, Μυταράς, Ξενάκης, Μωραΐτη, Μπότσογλου. 

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Τετάρτη έως Παρασκευή: 10:00 - 17:00, Σάββατο και Κυριακή: 11:00 - 17:00, Δευτέρα και Τρίτη: κλειστά

ΕΙΣΟΔΟΣ: Γενική: €6, Μειωμένη: €3