Θηλυκή τέχνη στο Κυκλαδικό Μουσείο

του Γιάννη Ασδραχά

Εδώ και μερικές ημέρες τους δύο εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης ενώνει η τέχνη γένους θηλυκού και χωρίζει μισός αιώνας. Πρόκειται για τις εκθέσεις με έργα δύο κυριών της τέχνης: της -παρά έναν χρόνο αιωνόβιας- Λουίζ Μπουρζουά και της -γεννημένης στις αρχές της δεκαετίας του 1960 που ανήκει στην νέα γενιά των Βρετανών καλλιτεχνών- Σάρα Λούκας. Κοινός τους τόπος η δίψα για δημιουργία, η οποία όπως φαίνεται δεν σβήνει ποτέ. Είναι παραπάνω από ευδιάκριτη στα έργα της Λουίζ Μπουρζουά, κάποια από τα οποία, με χρονολογία πολύ κοντά στην εποχή μας, αναβλύζουν δύναμη.

«Η Μπουρζουά ενδιαφέρεται για την αρχαιολογία της μνήμης. Όλα τα έργα της είναι διυλισμένα στο παρελθόν και ψυχαναλυτικά», τονίζει ο επιμελητής της έκθεσης Γκρέγκορ Μίουιρ. «Μία ανάγκη για αναδίφηση της ψυχής που τα κλειδιά της βρίσκονται κρυμμένα στα παιδικά χρόνια της Λουίζ Μπουρζουά». Ένα προσωπικό δράμα που εκτυλίχθηκε στα παιδικά της χρόνια αντανακλάται στο έργο της Λουίζ Μπουρζουά. Ο πατέρας της άφησε την οικογενειακή στέγη για να ζήσει μαζί με την ερωμένη του. Αυτή η εικόνα της μητέρας και του μικρού παιδιού επανέρχεται με τον χρόνο διαρκώς στο έργο της.

Ένα φορτίο ψυχής προστέθηκε όταν, την περίοδο του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η καλλιτέχνης εγκατέλειψε την Ευρώπη για την Αμερική. Όμως αυτή η φυγή την γέμισε τύψεις για τους ανθρώπους που άφησε πίσω της. Σαν ένα τάμα μνήμης λοιπόν, για αυτά τα πρόσωπα που έζησαν ή χάθηκαν στην δίνη του πολέμου, λειτούργησε η σειρά «Personages» που δείγματά της παρουσιάζονται στο μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Πρόκειται για μεγάλων διαστάσεων γλυπτά από μέταλλο που σκαλίστηκαν αρχικά σε ξύλο, με σουρεαλιστική αναφορά και τοτεμική εμφάνιση. Η αναδρομικής μορφής έκθεση περιλαμβάνει ακόμα το έργο «Avenza Revisited II» (68-69), όπου εύκαμπτες σωληνωτές προεξοχές ξεπροβάλουν από ένα κυματοειδές μεταλλικό σώμα, καθώς και το «Τits» (1967) που αποτελείται από δύο γυναικείους μαστούς ενωμένους.

Όμως αυτό που δείχνει πως η καλλιτέχνιδα στα 95 της χρόνια είναι ζωντανή δημιουργικά και δεν αναμασά τον ίδιο της τον μύθο φαίνεται στα Γκουάς, στις αποχρώσεις του κόκκινου. Κεντρικό θέμα της σειράς των δώδεκα παραλλαγών είναι ένα έμβρυο που συνθλίβεται, προστατεύεται ή περιορίζεται από γυναικεία στήθη. Αυτή η σειρά σηματοδοτεί την επιστροφή της Μπουρζουά, το 2007, στο σχέδιο που εγκατέλειψε εγκαίρως, μετά από υποδείξεις του Λεζέρ.

Από την ίδια χρονική περίοδο προέρχεται και το γλυπτό που έφτιαξε πριν από τρία χρόνια χύνοντας γύψο μέσα σε ένα πουκάμισο της. Τη φόρμα που προέκυψε την μετέφερε στο ψυχρό μέταλλο.

Το «Clutching», έργο του 1962, ίσως είναι ένας άτυπος προπομπός με το έργο της Σάρα Λούκας. Άλλωστε, όπως έχει πει η Βρετανίδα εικαστικός, έχει επηρεαστεί από το έργο της ομοτέχνου της. Η Σάρα Λούκας παρουσιάζει στους χώρους του μουσείου την τελευταία της δουλεία με τίτλο «Νudes». Τα έργα είναι γυναικεία καλτσόν παραγεμισμένα με πούπουλα, τα οποία δημιουργούν καμπύλες φόρμες που δίνουν το περιθώριο για πολλαπλές ερμηνείες στον επισκέπτη, χωρίς η εικαστικός να αναιρεί καμία από αυτές. Όπως σημειώνει η ίδια για το έργο της, πιστεύει πως έργα της σειράς της «έχουν κάτι πολύ ανθρώπινο επάνω τους και κάτι πολύ αισθησιακό».

INFO
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης: Νεοφύτου Δούκα 4, Αθήνα, τηλ. 210 7228321-3. Δείτε το στον χάρτη.
Διάρκεια και των δύο εκθέσεων μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου.
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο: 10:00 - 17:00, Πέμπτη: 10:00 - 20:00, Κυριακή: 11:00 - 17:00, Τρίτη: κλειστό.