5 σημαντικοί λόγοι να πας στη Μπιενάλε της Γάζας στο Λόφος Art Project

Μέχρι τις 4 Νοεμβρίου, ο Λόφος Art Project στην Κυψέλη φιλοξενεί την έκθεση «Στη ζώνη του πυρός. Θαύματα μέσα στα ερείπια – Η Μπιενάλε της Γάζας», σε επιμέλεια των Φαίης Τζανετουλάκου και Δημήτρη Σαραφιανού. Περισσότερο από μια εικαστική διοργάνωση, πρόκειται για μια πλατφόρμα αντίστασης και διεθνούς αλληλεγγύης που γεννήθηκε μέσα από την ανάγκη να ακουστεί η φωνή της Παλαιστίνης, όχι ως είδηση αλλά ως εμπειρία, συναίσθημα και πολιτισμός.

Από τον Απρίλιο του 2024, καλλιτέχνες από τη Γάζα συγκεντρώθηκαν σε ένα ενιαίο συλλογικό πρόγραμμα, αναζητώντας τρόπους να χρησιμοποιήσουν την τέχνη ως εργαλείο αντίστασης απέναντι στη γενοκτονία.

Ο Λόφος Art Project αποτελεί το ελληνικό περίπτερο αυτής της διεθνούς Μπιενάλε, που απλώνεται σε 14 πόλεις του κόσμου, από τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, ως τη Βαλένθια και την Κοπεγχάγη.

Η Αθήνα γίνεται, έτσι, ένας ακόμα κρίκος σε μια παγκόσμια αλυσίδα πολιτισμού και ελπίδας, που μεταφέρει έργα από τη Γάζα σε όλον τον κόσμο. Κι αυτοί είναι πέντε σπουδαίοι λόγοι να μην χάσεις τις τελευταίες μέρες της έκθεσης.

Fadel Tafesh, Steadfast as an Olive Tree

1. Γιατί η τέχνη γίνεται πράξη αντίστασης

Η Μπιενάλε της Γάζας έχει ως κεντρική της ιδέα την «άρση της πολιορκίας μέσω της τέχνης». Σε μια εποχή όπου οι εικόνες καταστροφής μονοπωλούν τα μέσα, η έκθεση υπενθυμίζει ότι η δημιουργία είναι η πιο καθαρή μορφή επιβίωσης. Όπως γράφουν οι επιμελητές, «σε αυτό το σκηνικό βίας, καταστροφής και απάθειας, θα διερευνηθεί η σημασία της δημιουργίας τέχνης υπό τις πιο ακραίες συνθήκες. Τι σημαίνει να δημιουργείς τέχνη όταν ολόκληρες κοινότητες εξαφανίζονται;».

Οι καλλιτέχνες της Γάζας, πολλοί από τους οποίους εργάζονται χωρίς ρεύμα, με ελάχιστα υλικά, ή ακόμη και υπό τον ήχο των βομβαρδισμών, συνεχίζουν να ζωγραφίζουν, να σμιλεύουν, να αφηγούνται. Κάθε έργο είναι μια πράξη επιμονής, ένα «θαύμα μέσα στα ερείπια». Η Μπιενάλε γίνεται έτσι ένας ύμνος στην ανθεκτικότητα της ανθρώπινης ψυχής.

Ahmad Muhanna (Deir Al-Balah 1984-), Devoid of Hope

2. Γιατί 30 καλλιτέχνες από τη Γάζα εκθέτουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα

Τριάντα καλλιτέχνες συμμετέχουν στην έκθεση, εκπροσωπώντας μια ολόκληρη γενιά δημιουργών που παλεύουν να κρατήσουν ζωντανή την πολιτιστική ταυτότητα της Παλαιστίνης. Ανάμεσά τους οι Sohail Salem, Ruba Mahmoud Hassan, Alaa Abu Saif, Ahmad Muhanna, Aya Juha και Motaz Naim, που ζουν στη Γάζα ή προέρχονται από εκεί.

Οι μορφές τους, τα χρώματα και οι γραμμές αφηγούνται ιστορίες απώλειας, αλλά και απροσδόκητης ομορφιάς. Όπως σημειώνουν οι διοργανωτές, «παρά τη θλίψη και τον πόνο, εν μέσω της μυρωδιάς του θανάτου, οι καλλιτέχνες στη Γάζα φυτεύουν σπόρους ελπίδας για την ανθρωπότητα».

Ahmed Al-Adawi, "By Fire and Blood"

3. Γιατί το ελληνικό περίπτερο στέλνει μήνυμα αλληλεγγύης

Ο Λόφος Art Project λειτουργεί ως το ελληνικό περίπτερο της Μπιενάλε και ταυτόχρονα ως χώρος αλληλεγγύης. Δεν είναι μια ακόμα γκαλερί, αλλά μια συνειδητά μη εμπορική πρωτοβουλία που επιδιώκει τη σύνδεση του κοινού με τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Όποιος το επιθυμεί μπορεί να έρθει σε άμεση επαφή με δημιουργούς από τη Γάζα, ακόμη και να αποκτήσει αναπαραγωγές των έργων τους μέσω συνεργαζόμενης εταιρείας εκτύπωσης.

Η διοργάνωση στηρίζεται από την ομάδα του Απαγορευμένου Μουσείου στο Λόφο Al Risan της Παλαιστίνης και καλεί το διεθνές κοινό να σταθεί δίπλα στους Παλαιστίνιους καλλιτέχνες και να διασφαλίσει πως οι φωνές τους θα παραμείνουν ζωντανές. Η τέχνη γίνεται γέφυρα, ενώνει την Αθήνα με τη Ραμάλα και τη Γάζα, και μετατρέπει έναν λόφο στην Κυψέλη σε σημείο συνάντησης του κόσμου.

Maysa Yusef, AMAN (SAFETY)

4. Γιατί οι εκδηλώσεις των ημερών κρατούν τον διάλογο ζωντανό

Εκδηλώσεις, συζητήσεις και προβολές πλαισιώνουν την έκθεση, δίνοντας βήμα σε δημιουργούς, δημοσιογράφους, ιστορικούς τέχνης και ακτιβιστές. Τις επόμενες μέρες, στον Λόφος Art Project θα δούμε τα εξής:

Σάββατο 25 Οκτωβρίου στις 19:30

Εκδήλωση: «Γάζα: διαστάσεις μιας γενοκτονίας σε ζωντανή μετάδοση»
Ομιλήτριες: Άντζελα Δημητρακάκη (Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), Ελένη Τροβά (Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας).
Παρέμβαση: Zeina Jallad, διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Παλαιστινιακής Γης, καθώς και καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση.

Κυριακή 2 Νοεμβρίου στις 19:00

Προβολή: «Όταν σε είδα / When I saw you», της Annemarie Jacir (2012).
Η ταινία αποτέλεσε την επίσημη παλαιστινιακή υποψηφιότητα για τα 85α Όσκαρ και έχει λάβει το βραβείο καλύτερης ασιατικής ταινίας στην 63η Μπερλινάλε. Η προβολή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Palestine Cinema Days, σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία, το FilmLab:Palestine και τον οργανισμό We are community.

Την ίδια ημέρα, η Μπιενάλε της Γάζας στην Αθήνα θα «αποχαιρετήσει» το έργο Ημερολόγιο της Γενοκτονίας του Sohail Salem, ένα ζωντανό αρχείο από εκατοντάδες σκίτσα που δημιουργήθηκαν στη Γάζα και ταξιδεύουν τώρα στην Ευρώπη. Ο καλλιτέχνης, γραφίστας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Al-Aqsa, παραμένει στη Γάζα υπό τις πιο δύσκολες συνθήκες, ενώ το έργο του συνεχίζει να μεταφέρει τη φωνή του πέρα από τα σύνορα.

5. Γιατί η επίσκεψη είναι δωρεάν

Η είσοδος στην έκθεση είναι δωρεάν, όμως όσα θα δεις και θα νιώσεις δύσκολα θα ξεχαστούν. Στον Λόφο της Κυψέλης (Βελβενδού 39), κάθε βράδυ από Τρίτη έως Κυριακή, 18:00-21:00, ο επισκέπτης συναντά έργα που γεννήθηκαν μέσα στα ερείπια, αλλά μιλούν για ζωή, πίστη και αξιοπρέπεια.

Η Μπιενάλε της Γάζας είναι ταυτόχρονα μια έκθεση, ένα κάλεσμα και μια υπόσχεση: ότι η τέχνη, ακόμα και στην πιο σκοτεινή εποχή, μπορεί να δείξει τον δρόμο προς την ανθρωπιά. Όπως γράφουν οι διοργανωτές, «η Γάζα θα συνεχίσει να αναγεννιέται ξανά και ξανά. Κανένας πόλεμος δεν μπορεί να σταματήσει τα όνειρα».