Η έκθεση Black & White είναι λόγος να (ξανα)πας Καλαμάτα

«Η ψυχή διαλέγει τη δικιά της κοινωνία» γράφει ο καθρέφτης της Άρτεμης Ποταμιάνου. The soul selects her own society. Είναι ένα μήνυμα δυσανάγνωστο, πλεγμένο με νήματα και συρματοπλέγματα, πρέπει να κινηθείς για να το διαβάσεις ολόκληρο, λαμβάνοντας αναγκαστικά υπόψιν και την δική σου εικόνα, και όποιου βρίσκεται δίπλα σου, που σχηματίζεται στον καθρέφτη καθώς στέκεσαι μπροστά του. Έτσι είναι, όμως, η τέχνη –έτσι είναι και η ζωή. Το τι βλέπεις εξαρτάται πολύ από το ποιος είσαι, και το πού (και με ποιον) στέκεσαι. Which side are you on? λέγεται το έργο.

Σχεδόν δίπλα του, ο Θεόφιλος του Νίκου Έξαρχου είναι κι αυτός μαγική εικόνα: Από μακριά μοιάζει με δάσος, σιωπηλό και σκοτεινό, ή με πεδίο μάχης μετά την καταστροφή. Όσο όμως πλησιάζεις αρχίζει να σχηματίζεται η εικόνα ενός πολεμιστή, ώσπου να βρεις τη σωστή γωνία και να τον δεις ξεκάθαρα, σε όλο του το φασματικό μεγαλείο.

Απέναντί του, στο Game over baby του Τάσσου Τριανταφύλλου, ένα άλλο δυσανάγνωστο κείμενο, λευκά γράμματα πάνω σε μαύρο καμβά, ξεδιαλύνει αν πλησιάσεις (ή διαβάσεις την λεζάντα που το συνοδεύει): Είναι ολόκληρη η κατάρα της Γκόλφως, από το εμβληματικό έργο του Σπυρίδωνα Περεσιάδη. Θα τη δεις τοποθετημένη ακριβώς πλάι στη Σύνθεση με δυο γυναίκες του χαράκτη Τάσσου, και αν αυτό είναι ή δεν είναι ένα κλείσιμο του ματιού, ένα παιχνίδι με το όνομα του ήρωα του Περεσιάδη και αποδέκτη της κατάρας, θα σε αφήσουμε να το αποφασίσεις.

A. Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος), Σύνθεση με δύο γυναίκες, 1963 | Τάσσος Τριανταφύλλου, Game over baby-Η κατάρα της Γκόλφως, 2024

Μέσα στον ασπρόμαυρο κόσμο μιας απόλυτα θεατρικής έκθεσης

Η έκθεση Black & White που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες μέρες και θα παραμείνει ως τις 17 Νοεμβρίου στο Black Box του Μεγάρου Χορού Καλαμάτας έχει, όπως μου λέει η επιμελήτριά της, Άρτεμις Ποταμιάνου, έντονη θεατρικότητα. Καταρχάς το ίδιο το Black Box, ένας κατάμαυρος χώρος, γίνεται ο ιδανικός καμβάς επάνω στον οποίο θα ισορροπήσουν και θα αναδειχθούν το φως και η σκιά, το άσπρο και το μαύρο των έργων που γίνονται σύμβολα για άλλες αντιθέσεις: τη φύση, ας πούμε, και τον πολιτισμό, τη ζωή και τον θάνατο, το αρσενικό και το θηλυκό.

Μετά, είναι και οι κερκίδες: Καθισμένος/η εκεί απ’ όπου τα καλοκαίρια παρακολουθείς μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, βλέπεις τώρα να ξετυλίγεται μπροστά σου το νήμα μιας αφήγησης που ξεκινά από την αφαίρεση (του χρώματος) για να φτάσει στη σύνθεση –ερωτημάτων, εννοιών, συναισθημάτων. Θα έπαιρνες όρκο ότι κινείται, γιατί είπαμε η απολύτως εσωτερική, οριακά ψευδαισθητική, θεώρηση των πραγμάτων είναι από τα βασικά μοτίβα που διατρέχουν την έκθεση.

Mark Titchner, Please believe these days will pass, 2013-2016, καμένο σκαλιστό ξύλο και σκόνη μαρμάρου

Η αφήγηση, λοιπόν: Συνταιριάζει κόσμους τόσο φαινομενικά ετερόκλητους αλλά ουσιαστικά ταιριαστούς, όσο εκείνος της Λυσιστράτης του Νίκου Εγγονόπουλου με τα καυστικά Πλεονεκτήματα του να είσαι Γυναίκα Καλλιτέχνης των Guerilla Girls, ή εκείνος των Πορτρέτων Εξουσίας του Άγγελου Αντωνόπουλου με το Please believe these days will pass του Mark Titchner. Βάζει τη ματιά της Yoko Ono πλάι σε εκείνη του Κώστα Τσόκλη, και το Matrix του Γιώργου Χαρβαλιά να διερευνά «τι είναι σπίτι;» μαζί με το Ουαλικό Χωριό του Γιώργου Σικελιώτη. Και θέτει, με χιούμορ και οξυδερκή φρεσκάδα, «ερωτήματα, καταγγέλλει πρακτικές, επισημαίνει τα ίχνη της ύπαρξης, της έννοιας, της καλλιτεχνικής πρακτικής» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο επιμελητικό της σημείωμα η Άρτεμις Ποταμιάνου.

 
Άγγελος Αντωνόπουλος, Πορτρέτα εξουσίας, 2012-17, γραφίτης σε φωτογραφικό χαρτί | Ευγενική παραχώρηση Enia Gallery

Κι είναι όλο αυτό βαθιά συναισθηματικό γιατί, όπως το θέτει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Τομέα του Δήμου Καλαμάτας, Παναγιώτης Λαμπρινίδης, «η αφαίρεση στη φόρμα, στο χρώμα, οδηγεί στην μετάδοση καθαρού, έντονου αισθήματος. Η σκιά, η διαχείριση του φωτός, οι λεπτομέρειες, οι υφές, η αντίθεση πρωταγωνιστούν, ενεργοποιώντας το συναίσθημα, στην υπηρεσία της αφήγησης».

Γιατί στην Καλαμάτα;

Γιατί, όπως έχεις πιθανότατα παρατηρήσει, τις τελευταίες δεκαετίες η Καλαμάτα εξελίσσεται στο πολιτιστικό κέντρο του ελληνικού νότου, μέσα από σπουδαίες διοργανώσεις, μικρά και μεγαλύτερα φεστιβάλ, όπως είναι το Φεστιβάλ Χορού της που γιόρτασε πέρυσι τα 30 του χρόνια, οι Μουσικές Ημέρες της και το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου, για να αναφέρουμε μόνο κάποια ενδεικτικά.

Και κυρίως, και πιο πολύ, γιατί η σχεδόν αιώνια αίσθηση καλοκαιριού που αποπνέει αυτή η πόλη ακόμα και στην καρδιά του φθινοπώρου επιτελεί μια λειτουργία που μοιάζει πολύ με εκείνη της τέχνης: Αυτή του γαληνέματος της ψυχής, που είναι τελικά το ζητούμενο κάθε ταξιδιού, κυριολεκτικού τε και μεταφορικού.

Για κυριολεξίες, κλικ εδώ - 30 καλοί λόγοι να πας (και) φέτος Καλαμάτα 

@in2life_gr Η έκθεση Black and White στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας θυμίζει ότι μπορείς να ονειρεύεσαι και ασπρόμαυρα #καλαματα #εκθεση #blackandwhite #in2life #τεχνη ♬ i hait it - never goodbye & overtonight