Το Μάντσεστερ μας λέει ότι κάτι δεν έχουμε ρυθμίσει
Το Μάντσεστερ μας θυμίζει ότι δεν έχουμε απ[αντήσει σε ένα πολύ βασικό ερώτημα: Με ποιους όρους θα συμβιώσουμε ως δύση με τους ισλαμιστές;
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Στο νέο πολύνεκρο τρομοκρατικό χτύπημα κατά της Δύσης από τους ισλαμιστές το ερώτημα γύρω από το με ποιους όρους θα συμβιώσουν οι δύο κόσμοι εξακολουθεί αναπάντητο. Το σίγουρο είναι ότι η αυξημένη αστυνόμευση και οι δαπάνες για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων παρακολούθησης λίγα πράγματα φαίνεται να καταφέρνουν.
Που βρίσκεται αλήθεια η πηγή της αντιπαράθεσης; Η πρώτη μου σκέψη είναι να κατηγορηθεί η δυτική πλεονεξία. Οι πολυεθνικές που τρυγούσαν και τρυγούν τους έμψυχους και άψυχους πόρους των ισλαμικών χωρών για την μεγιστοποίηση των κερδών τους έχουν από πίσω τους κράτη και στρατούς που αποδείχθηκαν διατεθειμένα να τους υποστηρίξουν με δυναμικές παρεμβάσεις που συνήθως κοστίζουν ζωές χιλιάδων αμάχων και φέρνουν επιδείνωση της ποιότητας ζωής τους. Ούτως ή άλλως όμως αυτό αποτελεί μια ειδησεογραφία η οποία ελάχιστα μας έχει απασχολήσει τους τελευταίους δυο-τρεις αιώνες.
Νομίζω όμως ότι το πρόβλημα είναι πρόβλημα ευρύτερης οπτικής εκ μέρους του Δυτικού κόσμου. Το 1978 ο παλαιστήνιος καθηγητής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Κολούμπια, Έντουαρντ Σάιντ εξέδωσε ένα βιβλίο-ορόσημο με τον τίτλο Οριενταλισμός. Οριενταλισμός, υποστήριζε ο συγγραφέας, είναι το σύστημα προκαθορισμένων αξιών και ελαττωμάτων, μέσω του οποίου η δύση βλέπει την ανατολή. Λίγο σαν αποικία, λίγο σαν έναν εξωτικό τόπο παθών- πάντως σίγουρα με εργαλεία που προκύπτουν από την δυτική πολιτισμική αναφορά και με αντίστοιχη διάθεση.
Θεωρώ ότι ακόμη και οι διάφοροι που ξιφουλκούμε κατά του «δυτικού ιμπεριαλισμού» και προσπαθούμε να δούμε και την άλλη ματιά, βλέπουμε τελικά το πράγμα μέσα από ένα δυτικό φακό. Και δεν φταίμε κιόλας. Η νοοτροπία της δύσης περί της δικής της ανωτερότητας είναι βαθιά ριζωμένη σε όλη την πολιτισμική μας παράδοση: Στην ιστορία που μαθαίνουμε στο σχολείο, στο πως μαθαίνουμε να θαυμάζουμε τα έργα της δυτικής αναγέννησης, στην θρησκευτική παιδεία που μόνο ισορροπημένη δεν είναι, αλλά κυρίως σε κάτι πολύ λιγότερο ένοχο: Από μια καθημερινότητα που είναι καθημερινότητα δυτικού ανθρώπου- και που δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική.
Εν ολίγοις, σκεφτόμαστε σαν δυτικοί και βλέπουμε την ανατολή σαν «ανατολή» γιατί είμαστε δυτικοί.
Αυτή η ματιά στους «άλλους» συντηρεί το πολιτισμικό κενό και την αντιπαλότητα και είναι ελάχιστα που μπορούμε να κάνουμε για αυτό, πέρα από το να πιέζουμε την «δική» μας πλευρά να μην ασκεί άλλη βία. Βασικά ένα: Υπομονή.
Με τα σημερινά πολιτισμικά δεδομένα η μπούργκα θα συνεχίσει να μας ενοχλεί και θα προσπαθούμε να την ξεριζώσουμε ως συνήθεια από τους ισλαμιστές συμπολίτες μας, αν όχι από θρησκευτικό πείσμα, για «να τους κάνουμε καλό». Αυτή η πεποίθηση δικαίου είναι που ζημιώνει την ουσιαστική ειρηνική συμβίωση. Για να γίνει αυτό πράξη δεν χρειάζονται τεχνολογίες αφομοίωσης και ισοπέδωσης της άλλης πλευράς. Χρειάζεται να είμαστε ανεκτικοί όχι απέναντι στον «ξένο» πολιτισμό, αλλά απέναντι σε ένα νέο, κοινό που θα προκύψει με τον καιρό. Αυτός θα έχει στοιχεία και από τις δύο πλευρές και θα είναι το έδαφος της συμβίωσης.
Που βρίσκεται αλήθεια η πηγή της αντιπαράθεσης; Η πρώτη μου σκέψη είναι να κατηγορηθεί η δυτική πλεονεξία. Οι πολυεθνικές που τρυγούσαν και τρυγούν τους έμψυχους και άψυχους πόρους των ισλαμικών χωρών για την μεγιστοποίηση των κερδών τους έχουν από πίσω τους κράτη και στρατούς που αποδείχθηκαν διατεθειμένα να τους υποστηρίξουν με δυναμικές παρεμβάσεις που συνήθως κοστίζουν ζωές χιλιάδων αμάχων και φέρνουν επιδείνωση της ποιότητας ζωής τους. Ούτως ή άλλως όμως αυτό αποτελεί μια ειδησεογραφία η οποία ελάχιστα μας έχει απασχολήσει τους τελευταίους δυο-τρεις αιώνες.
Νομίζω όμως ότι το πρόβλημα είναι πρόβλημα ευρύτερης οπτικής εκ μέρους του Δυτικού κόσμου. Το 1978 ο παλαιστήνιος καθηγητής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Κολούμπια, Έντουαρντ Σάιντ εξέδωσε ένα βιβλίο-ορόσημο με τον τίτλο Οριενταλισμός. Οριενταλισμός, υποστήριζε ο συγγραφέας, είναι το σύστημα προκαθορισμένων αξιών και ελαττωμάτων, μέσω του οποίου η δύση βλέπει την ανατολή. Λίγο σαν αποικία, λίγο σαν έναν εξωτικό τόπο παθών- πάντως σίγουρα με εργαλεία που προκύπτουν από την δυτική πολιτισμική αναφορά και με αντίστοιχη διάθεση.
Θεωρώ ότι ακόμη και οι διάφοροι που ξιφουλκούμε κατά του «δυτικού ιμπεριαλισμού» και προσπαθούμε να δούμε και την άλλη ματιά, βλέπουμε τελικά το πράγμα μέσα από ένα δυτικό φακό. Και δεν φταίμε κιόλας. Η νοοτροπία της δύσης περί της δικής της ανωτερότητας είναι βαθιά ριζωμένη σε όλη την πολιτισμική μας παράδοση: Στην ιστορία που μαθαίνουμε στο σχολείο, στο πως μαθαίνουμε να θαυμάζουμε τα έργα της δυτικής αναγέννησης, στην θρησκευτική παιδεία που μόνο ισορροπημένη δεν είναι, αλλά κυρίως σε κάτι πολύ λιγότερο ένοχο: Από μια καθημερινότητα που είναι καθημερινότητα δυτικού ανθρώπου- και που δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική.
Εν ολίγοις, σκεφτόμαστε σαν δυτικοί και βλέπουμε την ανατολή σαν «ανατολή» γιατί είμαστε δυτικοί.
Αυτή η ματιά στους «άλλους» συντηρεί το πολιτισμικό κενό και την αντιπαλότητα και είναι ελάχιστα που μπορούμε να κάνουμε για αυτό, πέρα από το να πιέζουμε την «δική» μας πλευρά να μην ασκεί άλλη βία. Βασικά ένα: Υπομονή.
Με τα σημερινά πολιτισμικά δεδομένα η μπούργκα θα συνεχίσει να μας ενοχλεί και θα προσπαθούμε να την ξεριζώσουμε ως συνήθεια από τους ισλαμιστές συμπολίτες μας, αν όχι από θρησκευτικό πείσμα, για «να τους κάνουμε καλό». Αυτή η πεποίθηση δικαίου είναι που ζημιώνει την ουσιαστική ειρηνική συμβίωση. Για να γίνει αυτό πράξη δεν χρειάζονται τεχνολογίες αφομοίωσης και ισοπέδωσης της άλλης πλευράς. Χρειάζεται να είμαστε ανεκτικοί όχι απέναντι στον «ξένο» πολιτισμό, αλλά απέναντι σε ένα νέο, κοινό που θα προκύψει με τον καιρό. Αυτός θα έχει στοιχεία και από τις δύο πλευρές και θα είναι το έδαφος της συμβίωσης.
