Τιμές σακχάρου ανά ηλικία: Ποιες είναι οι φυσιολογικές

Η γλυκόζη στο αίμα είναι ένας κρίσιμος δείκτης υγείας που μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και τον τρόπο ζωής.

Δες παρακάτω αναλυτικά ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου για παιδιά, ενήλικες και ηλικιωμένους, πότε χρειάζεται έλεγχος και πώς να το διατηρήσεις σε σταθερά επίπεδα.

Τι είναι το σάκχαρο αίματος και γιατί είναι σημαντικό

Το σάκχαρο αίματος, ή αλλιώς γλυκόζη, είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τα κύτταρα του οργανισμού. Προέρχεται κυρίως από τη διάσπαση των υδατανθράκων που καταναλώνουμε με την τροφή και ρυθμίζεται από ορμόνες, κυρίως την ινσουλίνη. Η ισορροπία του σακχάρου στο αίμα είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, των μυών και άλλων συστημάτων.

Όταν οι τιμές του σακχάρου ξεφεύγουν από τα φυσιολογικά όρια, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, μπορεί να προκύψουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως υπογλυκαιμία ή διαβήτης.

Φυσιολογικές τιμές σακχάρου ανά ηλικιακή ομάδα

Οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με την ηλικία, αλλά και με το πότε γίνεται η μέτρηση (νηστείας, μεταγευματικά κ.λπ.).

Παιδιά και έφηβοι

Για τα παιδιά και τους εφήβους, οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου νηστείας κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 70 και 100 mg/dL. Σε πολύ μικρά παιδιά (π.χ. νεογνά), οι τιμές μπορεί να είναι ελαφρώς χαμηλότερες. Η διατήρηση σταθερών επιπέδων είναι κρίσιμη σε αυτές τις ηλικίες για την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.

Ενήλικες

Στους υγιείς ενήλικες, το σάκχαρο αίματος νηστείας κυμαίνεται από 70 έως 99 mg/dL. Μετά από γεύμα, οι τιμές μπορεί να αυξηθούν, αλλά ιδανικά δεν ξεπερνούν τα 140 mg/dL δύο ώρες μετά. Το HbA1c, που δείχνει τη μέση τιμή σακχάρου των τελευταίων 2-3 μηνών, θεωρείται φυσιολογικό όταν είναι κάτω από 5,7%.

Ηλικιωμένοι

Στα ηλικιωμένα άτομα, παρατηρείται συχνότερα αύξηση των τιμών λόγω φυσιολογικής φθοράς του μεταβολισμού ή ύπαρξης άλλων παθήσεων. Οι φυσιολογικές τιμές παραμένουν ίδιες, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται δεκτές λίγο υψηλότερες τιμές νηστείας, έως 110 mg/dL, κυρίως για την αποφυγή υπογλυκαιμιών.

Πότε μετριέται το σάκχαρο (νηστείας, μεταγευματικό, HbA1c)

Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι μέτρησης του σακχάρου:

* Σάκχαρο νηστείας: Μετριέται μετά από 8 ώρες χωρίς λήψη τροφής. Είναι η πιο συχνή μέτρηση και βασικό εργαλείο για τον εντοπισμό προδιαβήτη και διαβήτη.

* Μεταγευματικό σάκχαρο: Μετριέται περίπου 2 ώρες μετά το φαγητό. Δεν πρέπει να ξεπερνά τα 140 mg/dL σε υγιή άτομα.

* Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c): Αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή του σακχάρου τους τελευταίους 2-3 μήνες και είναι χρήσιμη για τη διάγνωση αλλά και την παρακολούθηση του διαβήτη.

Παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές σακχάρου

Το σάκχαρο του αίματος μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες ή σάκχαρα, η έλλειψη ή η υπερβολική σωματική άσκηση, το στρες και η ψυχολογική πίεση, οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στην εφηβεία, την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση, η λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως τα κορτικοστεροειδή, καθώς και προϋπάρχουσες παθήσεις, όπως οι παγκρεατικές ή ενδοκρινικές διαταραχές.

Πότε θεωρείται αυξημένο ή χαμηλό το σάκχαρο

Το σάκχαρο θεωρείται αυξημένο (υπεργλυκαιμία) όταν οι τιμές νηστείας είναι ίσες ή μεγαλύτερες από 126 mg/dL σε τουλάχιστον δύο μετρήσεις ή όταν το HbA1c είναι 6,5% και άνω, γεγονός που αποτελεί ένδειξη διαβήτη. Ο προδιαβήτης διαγιγνώσκεται όταν οι τιμές νηστείας κυμαίνονται μεταξύ 100 και 125 mg/dL ή το HbA1c βρίσκεται στο εύρος 5,7%-6,4%. Αντίθετα, χαμηλό σάκχαρο (υπογλυκαιμία) υπάρχει όταν οι τιμές πέφτουν κάτω από 70 mg/dL, συχνά συνοδευόμενο από συμπτώματα όπως τρέμουλο, εφίδρωση, σύγχυση ή ακόμη και λιποθυμία.

Πώς να διατηρείς το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα

Για να διατηρείς το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα, προτίμησε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως όσπρια, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, γυμνάσου συστηματικά για τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα, απέφυγε τη ζάχαρη και τα επεξεργασμένα τρόφιμα, διατήρησε ένα υγιές σωματικό βάρος και φρόντισε να κοιμάσαι επαρκώς, διαχειριζόμενος παράλληλα το στρες.

Πότε να πας σε γιατρό για περαιτέρω έλεγχο

Αν οι μετρήσεις δείχνουν σταθερά τιμές εκτός των φυσιολογικών ορίων ή παρουσιάζεις συμπτώματα όπως κόπωση, υπερβολική δίψα, συχνουρία ή απότομη απώλεια βάρους, είναι σημαντικό να σε δει ειδικός.

Πηγές: American Diabetes Association (ADA), Centers for Disease Control and Prevention (CDC), Mayo Clinic  κ.α.