Χανιά: Τα ομορφότερα χωριά τους

Δεν είναι λίγες φορές που μπορείς να σκρολάρεις με τις ώρες στο ίντερνετ ή αν είσαι μπούμερ στην ψυχή να ξεφυλλίζεις ένα ταξιδιωτικό περιοδικό και να διαβάσεις για κάποιο παραδεισένιο μέρος κάπου στην Ελλάδα κι όχι μόνο. Δεν θα στο κρύψουμε ότι πολλές φορές υπάρχει μια κατάχρηση του όρου παραδεισένιος για πολλούς ελληνικούς τόπους, νησιά και χωριά και κάπου έχει αρχίσει να χάνει την αξία του όμως ευτυχώς υπάρχουν τα Χανιά για να αποστομώνουν όσους γκρινιάζουν ότι τα παραλέτε εσείς οι ταξιδιωτικοί συντάκτες. Προκαλούμε λοιπόν όποιον θέλει να μας ακολουθήσει σε ένα village hopping στα Χανιά με σκοπό να αποθεώσουμε για άλλη μια φορά τη λεβεντογέννα Κρήτη για τις χωριουδάρες της.

Παλαιόχωρα

Φτάνεις και νιώθεις σαν να σε ξέβρασε το κύμα σε μια εναλλακτική πραγματικότητα όπου ο χρόνος μοιάζει φτιαγμένος από ηλιοβασιλέματα και μια χρωματική παλέτα που όμοιά της μόνο σε πίνακες έχεις συναντήσει. Λογικό κι αναμενόμενο θα σου πούμε αφού βρίσκεσαι στο τελευταίο σημείο πριν ο πολιτισμός παραδοθεί στον Λιβυκό. Ο παραλιακός της κόλπος είναι γεμάτος ταβέρνες και κοχύλια, η πίσω πλευρά όμως, εκείνη που βλέπει προς τις παραλίες της. Χτισμένη πάνω σε μια χερσόνησο θα σου χαρίσει μπόλικα φωτογραφικά ενσταντανέ κι άλλες τόσες αναμνήσεις που θα κουβαλάς για πάντα μαζί σου. Το βράδυ, η Παλαιόχωρα ανάβει φώτα, γεμίζει ποτήρια, και σερβίρει χαμόγελα παλαιού τύπου, αυθεντικά δικαιώνοντας όλους τους παλιούς που την έλεγαν «Νύφη του Λιβυκού». Φεύγοντας πάρε όπως και δήποτε μαρμελάδες κι αποστάγματα που φτιάχνονται (χειροποίητα φυσικά) στο χωριό.

Θέρισο

Αν ονειρεύτηκες ποτέ να πιείς ρακή στο τραπέζι του Βενιζέλου και να κοιτάς φαράγγια με την ίδια θέρμη που κοιτάς μια παλιά αγάπη, τότε άραξε γιατί ευτυχώς βρίσκεσαι στο σωστό χωριό. Δέκα έξι χιλιόμετρα μακριά από τα Χανιά, αλλά όταν φτάνεις σε αυτό εύκολα νομίζεις ότι ταξίδεψες πίσω στον χρόνο. Ο δρόμος που σε φέρνει περνάει μέσα από φαράγγι που φωνάζει ελευθερία. Περπατάς ανάμεσα σε πλατάνια και παλιές πέτρες, και κάθε τόσο ακούς ιστορίες από τον αγώνα, τον Βενιζέλο και τους ντόπιους που έγραψαν ιστορία μέσα από τα αξέχαστα κατορθώματά τους.

Χωμένο βαθιά μέσα στα καταπράσινα φαράγγια των Λευκών Ορέων, το Θέρισο είναι ένας προορισμός που παντρεύει την ιστορία με τη φύση, την παράδοση με τη συγκίνηση. Το χωριό συνδέεται αναπόσπαστα με μια από τις πιο καθοριστικές στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας: εδώ, στους πρόποδες της θεόρατης κρητικής γης, ξεκίνησε το 1905 η επανάσταση του Ελευθέριου Βενιζέλου για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το παλιό σπίτι που λειτούργησε τότε ως στρατηγείο, διατηρείται ακόμη και σήμερα, μεταμορφωμένο σε ένα ζωντανό κομμάτι ιστορίας που υποδέχεται ταξιδιώτες και ανήσυχα πνεύματα.

Ακριβώς δίπλα, ένα μικρό αλλά πυκνό σε μνήμες μουσείο αφηγείται την Κρητική Επανάσταση, μέσα από τα σπουδαία εκθέματά του. Παραδοσιακές ταβέρνες ξεφυτρώνουν στα πέριξ του χωριού δημιουργώντας μια διαδρομή γεύσεων, με κατσικάκι στο φούρνο, χοχλιούς μπουμπουριστούς και γλυκόπιοτο κρασί σε αιωνόβια πια καφενεία.

Κίσσαμος

Δεν είναι αυτό που νομίζεις. Δεν είναι πέρασμα, ούτε διακοσμητικό της διαδρομής για το Μπάλο. Η Κίσσαμος δεν φωνάζει, δεν κορδώνεται, δεν ψάχνει like αλλά αντίθετα σε περιμένει ως μια από τις πιο όμορφες γωνιές της δυτικής Κρήτης για να σου συστήσει γύρω του κάποιες από τις ομορφότερες παραλίες του σύμπαντος. Πάρε χαρτί ή άνοιξε τις σημειώσεις του κινητού σου και γράφε: Γραμβούσα, Μπάλος, Ελαφονήσι, Μαύρος Μόλος, Φαλάσαρνα, Δραπανιά. Στην Κίσσαμο κάθε γιορτή, κάθε πανηγύρι, κάθε βραδιά με λύρα και μαντινάδες είναι μια ανοιχτή πρόσκληση να γνωρίσεις από μέσα τα έθιμα και τις παραδόσεις που κρατούν ζωντανή την ταυτότητα του τόπου.

Την ίδια στιγμή, το τοπίο της είναι ένα πανόραμα αντιθέσεων που λειτουργούν με μαγική αρμονία: βουνά που αγγίζουν τον ουρανό, κάμποι που μοσχοβολούν θυμάρι και αμπέλι, ακτές που χαϊδεύει το κύμα του Λιβυκού. Και ανάμεσα στα μονοπάτια της ζει μια βιοποικιλότητα που δεν συναντάς συχνά με σπάνια είδη φυτών, πουλιά και ζώα που κάνουν την Κίσσαμο καταφύγιο τους.

Βάμος

Σε μια κατάφυτη γωνιά της Δυτικής Κρήτης, στους πρόποδες των επιβλητικών Λευκών Όρεων και μόλις 25 χιλιόμετρα από την παλιά πόλη των Χανίων, ξεπροβάλλει ένα υπέροχο χωριουδάκι που θα δικαιώσει και με το παραπάνω το χανιώτικο village hopping σου. Στον Βάμο με τα γνωστά «καμαρόσπιτα» (μονόχωρα σπίτια φτιαγμένα από πέτρα, ξύλο και χώμα) κάθε ένα από τα μονοπάτια του θα σε φέρουν πιο κοντά στην αγαλλίαση που επιζητά απεγνωσμένα η ψυχή σου.

Η αισθητική του χωριού μαρτυρά την επίδραση της ενετικής κυριαρχίας, που άφησε το αποτύπωμά της μέχρι και τον 19ο αιώνα κι ευτυχώς σήμερα η αρχιτεκτονική αυτή διατηρείται σαγηνεύοντας κάθε ταξιδιώτη που αναζητά αυτούσια την κρητική ομορφιά πίσω από τις φολκλόρ καρτ ποστάλ.

Ένας πλακόστρωτος δρόμος οδηγεί στην καρδιά του Βάμου, όπου η παλιά γειτονιά ξετυλίγεται σαν θεατρικό σκηνικό. Στα sightseeing sos θα βρεις ακόμη το λιτό παρεκκλήσι της Παρθένου Μαρίας, που στέκεται εδώ από τον 13ο αιώνα, ενώ λίγο πιο έξω, στο μοναστήρι Καρύδι, οι ταξιδιώτες θα ανακαλύψουν έναν άλλο θησαυρό: το παλιό ελαιοτριβείο με τις 12 εντυπωσιακές αψίδες, ένα περίτεχνο αρχιτεκτονικό επίτευγμα που σίγουρα θα μονοπωλήσει τις φωτογραφίες σου.

Μηλιά

Στην αγκαλιά των βουνών της δυτικής Κρήτης, η Μηλιά, κρυμμένη σε υψόμετρο 550 μέτρων ανάμεσα στο Κεφάλι και το Ψηλό, λίγα χιλιόμετρα από την Κίσσαμο, έχει μετατραπεί σε έναν ξεχωριστό προορισμό για όσους αναζητούν μια αυθεντική εμπειρία αρμονίας με τη φύση.

Το Milia Mountain Retreat, ένα πρωτοποριακό οικολογικό καταφύγιο, άρχισε να ξετυλίγει την ιστορία της αναβίωσης του υπέροχου αυτού χωριού πριν από σχεδόν τρεισήμισι δεκαετίες. Όλα εδώ χτίζονται γύρω από μια φιλοσοφία συμβίωσης με το περιβάλλον, και αυτό δεν είναι απλώς σύνθημα αλλά καθημερινή πράξη. Η έκταση της Μηλιάς, σχεδόν στο σύνολό της ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, απλώνεται σαν ένα μωσαϊκό φυσικής ομορφιάς, γεμάτο ελιές, καστανιές, κουμαριές και άγρια βότανα που ευδοκιμούν ανάμεσα σε ασβεστολιθικά και σχιστολιθικά πετρώματα.

Η κοιλάδα μυρίζει γη και εποχές. Οι σκιερές διαδρομές διασχίζουν τοπία που αλλάζουν χρώματα και αρώματα ανάλογα με την ώρα και το φως, ενώ σε κάθε γωνιά φυτρώνουν ιστορίες που θα ακούσεις συνοδεύοντας τη ρακοποσία σου και την εκλεκτή μεζεδοφαγία με μερακλήδικους κρητικούς θησαυρούς. Αμέτρητες χαρουπιές έχουν φυτευτεί και φροντίζονται εδώ και είκοσι πέντε χρόνια, χαρίζοντας καρπούς που γίνονται άλλοτε γκουρμέ πρώτη ύλη στο εστιατόριο του καταλύματος κι άλλοτε τροφή για τα ζώα του αγροκτήματος που τριγυρνούν στα πέριξ της Μηλιάς.