Πώς να πεις «όχι» χωρίς ενοχές και χωρίς να χάσεις φίλους

Πόσες φορές έχεις πει «ναι» ενώ ήθελες να πεις «όχι»; Πόσες φορές βρέθηκες σε πάρτι που δεν ήθελες να πας, σε εξυπηρετήσεις που σε κούρασαν ή σε συζητήσεις που απλώς δεν είχες διάθεση να συμμετάσχεις; Αν νιώθεις πως κάθε «όχι» είναι μια μικρή προδοσία, τότε πιθανότατα είσαι άνθρωπος που βάζει τους άλλους πάνω απ’ τον εαυτό του. Και κάπου εκεί, κάπου ανάμεσα στην ανάγκη σου να μην πληγώσεις κανέναν και στο φόβο να μην απορριφθείς, έχεις ξεχάσει να φροντίζεις εσένα.

Ήρθε όμως η ώρα να θυμηθείς ότι το να πεις «όχι» δεν είναι εγωισμός. Είναι φροντίδα. Κι αν γίνει σωστά, μπορεί να σε βοηθήσει να προστατεύσεις τις σχέσεις σου –και όχι να τις διαλύσεις.

Γιατί δυσκολεύεσαι να πεις «όχι»

Αν σου φαίνεται αδύνατο να αρνηθείς κάτι, υπάρχει λόγος. Συνήθως σχετίζεται με τον τρόπο που έχεις μάθει να σχετίζεσαι: ίσως σε μεγάλωσαν να πιστεύεις πως πρέπει να είσαι «καλός» με όλους. Ίσως φοβάσαι την απόρριψη, τη σύγκρουση ή ακόμα και την ενοχή.

Η αλήθεια είναι ότι το «όχι» δεν είναι επίθεση –είναι δήλωση ορίων. Και το να βάζεις όρια είναι βασική δεξιότητα στη ζωή. Δεν είναι αγένεια να φροντίζεις τον εαυτό σου· είναι αναγκαίο.

Πώς να πεις «όχι» χωρίς ενοχές

Θυμήσου ότι έχεις δικαίωμα να πεις όχι

Το πιο απλό, αλλά και το πιο δύσκολο. Δεν χρειάζεται να απολογηθείς για το ότι δεν μπορείς –ή δεν θέλεις– να κάνεις κάτι. Δεν οφείλεις διαρκώς εξηγήσεις.

Πες το ξεκάθαρα και ευγενικά

Δεν χρειάζεται να υψώσεις φωνή ή να γίνεις απότομος. Ένα σταθερό, ήρεμο «λυπάμαι, αλλά δε μπορώ» είναι αρκετό. Όταν ο άλλος νιώσει πως δεν απορρίπτεις τον ίδιο, αλλά την πρόταση ή το αίτημα, η επικοινωνία γίνεται πιο ειλικρινής.

Μην προσπαθείς να καλύψεις το «όχι» με φτηνές δικαιολογίες

Αν πεις «δεν μπορώ, έχω δουλειά» ενώ σε δει να ανεβάζεις story από τον καναπέ σου, το μόνο που πετυχαίνεις είναι να δημιουργήσεις καχυποψία. Καλύτερα να είσαι ειλικρινής: «είμαι κουρασμένος και χρειάζομαι ξεκούραση».

Πρότεινε εναλλακτικές (αν θέλεις)

Αν θες να δείξεις ότι νοιάζεσαι, αλλά δεν μπορείς να ικανοποιήσεις το αίτημα, πες κάτι σαν: «Δεν μπορώ να σε βοηθήσω με αυτό, αλλά ίσως μπορεί ο τάδε» ή «Δεν προλαβαίνω σήμερα, αλλά μπορούμε να το κάνουμε αύριο».

Μη νιώθεις υποχρέωση να είσαι πάντα διαθέσιμος

Δεν χρειάζεται να απαντήσεις αμέσως. Πάρε τον χρόνο σου. Πες: «Άφησέ με να το σκεφτώ» ή «θα σου απαντήσω το απόγευμα». Έτσι τιμάς και τη δική σου ανάγκη και τον άλλο.

Και οι φίλοι; Τι θα πουν;

Αν μια φιλία κρέμεται από το αν θα πεις πάντα «ναι», τότε πιθανόν να μην είναι τόσο υγιής όσο νόμιζες. Οι αληθινοί φίλοι σέβονται τα όριά σου, δεν τα ερμηνεύουν ως απόρριψη. Αν σε αγαπούν, θα καταλάβουν. Αν προσβληθούν επειδή δεν ανταποκρίθηκες σε κάθε αίτημά τους, ίσως ήρθε η στιγμή να επαναπροσδιορίσεις αυτή τη σχέση.

Οι σχέσεις που χτίζονται πάνω στην αλήθεια και τον σεβασμό αντέχουν και τα «όχι». Οι άλλες, αυτές που απαιτούν διαρκή υποχωρητικότητα, ίσως δεν άξιζαν εξαρχής τον χρόνο σου.

Μικρές φράσεις που μπορείς να χρησιμοποιήσεις

 «Σε ευχαριστώ που με σκέφτηκες, αλλά δε θα μπορέσω.»

 «Εκτιμώ την πρόταση, όμως δεν είναι για μένα.»

 «Αυτό τον καιρό δεν έχω την ενέργεια που χρειάζεται.»

 «Θα το σκεφτώ και θα σου πω.»

Το να λες «όχι» δεν σε κάνει κακό άνθρωπο. Σε κάνει ειλικρινή. Και η ειλικρίνεια είναι το πιο γερό θεμέλιο στις σχέσεις – φιλικές, επαγγελματικές, ερωτικές. Όταν σταματήσεις να ζεις για να ικανοποιείς τους άλλους, αρχίζεις να ζεις για σένα. Κι αυτό, δεν είναι απώλεια – είναι λύτρωση.