Η ενεργειακή ανεμελιά και η πράσινη ανετοιμότητα

Το ολικ’ο μπλακ άουτ στην ιβηρική μού θύμισε εκείνο το καλοκαιρινό βράδι στα μέσα της δεκαετίας του 1980 όταν ξαφνικά η Αθήνα βυθίστηκε στο σκοτάδι μέχρι το επόμενο πρωί. Δεν  ξέραμε μέχρι τότε ότι υπήρχε η πιθανότητα να πας παντού και να μην έχει ρεύμα πουθενά, και ήταν σοκαριστικό ακόμη και αν οι ζωές μας ήταν τότε πολύ λιγότερο ηλεκτροσυνδεδεμένες.

Καμιά σαρανταριά χρόνια μετά, ένα μεγάλο ποσοστό της Ευρώπης μένει χωρίς ρεύμα για σχεδόν μία ημέρα. Και ποιας Ευρώπης; Της πράσινης Ευρώπης, της Ευρώπης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της Ευρώπης του ενεργειακού χρηματιστηρίου. Μπορεί να είναι κάτι εντελώς τυχαίο, μπορεί να είναι και δείγμα ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας, ή -για να το πω αλλιώς- ότι η μετάβαση στην επόμενη ημέρα της ενέργειας είναι πρόωρη και επισφαλής.

Το υπερβολικό της κόστος για τις φτωχότερες από τις ευρωπαϊκές χώρες επιτείνει την  ανισότητα βορά-νότου, ενώ η αστάθειά των ενεργειακών διασυνδέσεων κινδυνεύει να δημιουργήσει ανασφάλεια στους πολίτες και στα «κάστρα» του ευρωπαϊκού πολιτισμού, τις μεγάλες πόλεις.         

Είναι η ευρωπαϊκή πρόθεση για πιο πράσινη ενέργεια στην σωστή κατεύθυνση; Δεν είναι τόσο εύκολη η απάντηση, κυρίως γιατί δεν είναι τόσο ξεκάθαρη η πρόθεση. Αν με ρωτάτε δηλαδή υποψιάζομαι ότι πίσω από τις σχετικές πρωτοβουλίες υπάρχει ως κινούν αίτιο η διακίνηση μεγάλων κεφαλαίων και ως μέσον η οικονομική επιβάρυνση των μεσαίων και χαμηλότερων στρωμάτων. Κατά τα λοιπά, η ιδέα ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να ρυπαίνουμε λιγότερο τον πλανήτη είναι αυταπόδεικτα σωστή.

Με κίνδυνο όμως να ακουστώ παλαιο-μαρξιστής θα επισημάνω και την ανάγκη να διασφαλιστεί -πριν τα τεχνολογικά άλματα- η κοινωνική σταθερότητα που οι ανατιμήσεις και η ανασφάλεια σχετικά με την ευστάθεια του δικτύου απειλούν. Η… ενεργειακή ανεμελιά, εκτός από κοστοβόρα για τους πολλούς, θα μπορούσε να εξελιχθεί και σε μια μεγάλη συμβολική ευρωπαϊκή ήττα.

Υπάρχουν οι δικλείδες για να αποτραπεί κάτι τέτοιο; Αμφιβάλλω.