Ο λόφος του Στρέφη και οι ιστορίες του

«Η περιοχή που είναι στη βορεινή πλευρά του λόφου του Στρέφη, γύρω στο πάρκο του Άρεως, ήταν κείνη την εποχή πολύ έρημη. Δεν είχαν φυτέψει ακόμα δέντρα, κι ο τόπος ήταν ένα ξεροχώραφο που έπαιρνε, σα βράδιαζε, λίγο γαλάζιο φως απ’ την αυστηρή γαλήνη των Τουρκοβουνίων. Πουλιά ξεμοναχιασμένα πετούσαν στις κουφάλες του λόφου, και πότε πότε παιδιά πήγαιναν εκεί για να τα κυνηγήσουν. Μα αυτό ήταν μεγάλη περιπέτεια κι ο λόφος του Στρέφη έμενε, το περισσότερο, μόνος και ήσυχος».

Αυτά γράφει το 1944 ο Ηλίας Βενέζης στο μυθιστόρημά του «Η Δάφνη» για τον λόφο που έχει γίνει τους τελευταίους μήνες αντικείμενο διενέξεων ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής, τον Δήμο Αθηναίων που έκανε δεκτή την πρόταση της εταιρείας real estate Prodea Investments για δωρεά του έργου συντήρησης και αναβάθμισης του λόφου στο πλαίσιο του προγράμματος «Υιοθέτησε την Πόλη σου» και της Διεύθυνσης Δασών Αθηνών που προσέφυγε στα δικαστήρια κατά του Δήμου Αθηναίων, καταγγέλλοντας υποβάθμιση του λόφου.

Ποια είναι, όμως, η ιστορία του λόφου του Στρέφη, πώς πήρε το όνομά του και τι άλλο πρέπει να ξέρεις για τον πιο επαναστατικό από τους λόφους της Αθήνας;

Όπως διαβάζουμε στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο «Αθήνα: Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία» των Θανάση Γιοχάλα και Τόνιας Καφετζάκη (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2012), ο λόφος επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας λεγόταν Πινακωτά. Στρέφη τον είπαμε περί τα τέλη του 19ου αιώνα, από το όνομα της οικογένειας που τον είχε στην ιδιοκτησία της από τα τέλη της οθωνικής περιόδου.

Θρυλικό πεδίο του πετροπολέμου που άνθιζε εκείνες τις εποχές στις γειτονιές της Αθήνας, ο λόφος προμήθευσε από τα νταμάρια του οικοδομικό υλικό για να χτιστούν τα σπίτια της Νεάπολης. Αργότερα, ο λόφος περιήλθε στην ιδιοκτησία του Νικόλαου Χατζόπουλου, πατέρα της Καίτης Χατζοπούλου που μπορεί να την έχεις ακουστά ως Λαίδη Λω, και του στρατηγού Γεωργίου Χατζηανέστη (κάτι σου λέει το όνομά του ναι, ήταν ένας από τους έξι που εκτελέστηκαν στη Δίκη των Έξι, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή).

Το 1914 ο λόφος του Στρέφη απαλλοτριώνεται από το δημόσιο και αποκτά τα θρυλικά του πεύκα. Από το 1938 ανήκει στον Δήμο Αθηναίων. Κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, ήταν ένα από τα οχυρά του ΕΛΑΣ.

«Πήρα την Καλλιδρομίου απ’ την κορφή κι ήταν σαν κοιλάδα στα πόδια μου, με τα δεντράκια της απ’ τη μια μεριά κι απ’ την άλλη. Έχει μια άνεση αυτός ο δρόμος, μια γενναιοδωρία» γράφει η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στον «Νεκρό αρραβωνιαστικό» για τον δρόμο που αγκαλιάζει τον λόφο του Στρέφη.

Εκεί που η Καλλιδρομίου συναντά τρεις δρόμους, την Ιουστινιανού, την Οικονόμου και τη Δηλιγιάννη, γυρίστηκε η τελευταία σκηνή της Στέλλας του Μιχάλη Κακογιάννη (η οποία είναι πλέον και pin στο Google Maps με αυτό το όνομα, Η τελευταία σκηνή της ταινίας Στέλλα). Εκεί, η ταβέρνα του Μιχαλάκου, που δεν υπάρχει πια, έπαιζε στην ταινία το γνωστό κέντρο Παράδεισος.

Η Καλλιδρομίου, αν αναρωτιέσαι, πήρε το όνομά της από ένα βουνό της Φθιώτιδας, το Καλλίδρομο. Κανονικά θα έπρεπε να λέγεται Καλλιδρόμου, επικράτησε όμως η πιο εύηχη (και κάπως πιο αρχαιοπρεπής) λανθασμένη γενική.

Κάνε κλικ εδώ και ακολούθησέ μας σε μια φωτο-βόλτα στον λόφο του Στρέφη και τα πέριξ του - Το in2life…. επί Στρέφη