Μια ψύχραιμη εξήγηση του γιατί έπεσε ο τουρισμός

Επειδή ανέβηκαν οι τιμές. Αυτή θα ήταν η σύντομη απάντηση στην ερώτηση του τίτλου, αν ζούσαμε σε έναν απλούστερο κόσμο και τα πράγματα είχαν ξεκάθαρες εξηγήσεις. Επειδή όμως μια σοφία που διαβάσαμε κάπου πρόσφατα λέει «αν νομίζεις ότι έχεις βρει μια πολύ απλή απάντηση σε ένα σύνθετο πρόβλημα, η απάντηση που έχεις βρει δεν είναι σωστή» πάμε να δούμε λίγο πιο αναλυτικά τι πάθαμε φέτος κι από εκεί που περιμέναμε χαμό έχουμε μείνει να κοιτάμε απορημένοι γύρω μας σαν τον Τραβόλτα στο Pulp Fiction.

Καταρχάς ναι, ανέβηκαν οι τιμές

Το έχουμε ξαναγκρινιάξει το θέμα, αλλά σε περίπτωση που το έχασες: Οι τιμές των ακτοπλοϊκών αυξήθηκαν κατά 34% από το 2021 στο 2022, και κατά άλλο ένα 10% από το 2022 στο 2023, εξαιτίας αφενός της αύξησης στο κόστος των καυσίμων, και αφετέρου της άρνησης της κυβέρνησης να λάβει μέτρα. Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας είχε προτείνει, τον Μάρτιο του 2022, να μπει πλαφόν στα καύσιμα, να μειωθεί προσωρινά ο ΦΠΑ, να επιδοτηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές των ναυτικών, να αυξηθεί η επιδότηση για τις άγονες γραμμές, ή να καταβάλει η κυβέρνηση στις ακτοπλοϊκές τα 50 εκατομμύρια ευρώ που τους χρωστούσε για τις άγονες γραμμές. Η κυβέρνηση αρνήθηκε να λάβει έστω και ένα από αυτά τα μέτρα, και οι τιμές των ακτοπλοϊκών εκτοξεύθηκαν στα ουράνια.

Δεν ήταν, όμως, μόνο αυτές: Ταυτόχρονα είδαμε αύξηση στις τιμές των δωματίων, που άγγιξε το 25% από το 2021 στο 2022, και ένα επιπλέον 10% σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις από το 2022 στο 2023. Γιατί συνέβη αυτό; Αφενός γιατί αυξήθηκαν ο πληθωρισμός (ειδικά τον Μάιο του ’22, είχε αγγίξει το 11,3%) και τα κόστη λειτουργίας των επιχειρήσεων, αφετέρου γιατί τα απόνερα της πανδημίας έκαναν τον κλάδο του τουρισμού να αγωνιά να βγάλει τα σπασμένα, καθότι είχε και επιστρεπτέες προκαταβολές να επιστρέψει. Και βέβαια, ήταν και το μεγάλο κύμα εισερχόμενου τουρισμού από το εξωτερικό το καλοκαίρι του 2022, που έσπρωξε όπως κάνει πάντα τις τιμές προς τα πάνω.

Ωραία, και γιατί αυτό το κύμα δεν συνεχίστηκε και φέτος;

Γιατί αντίθετα απ’ ό,τι ίσως νομίζεις, οι τουρίστες δεν είναι κορόιδα. Γιατί έχει αυξηθεί και το δικό τους κόστος ζωής, με αποτέλεσμα είτε να μειώνουν τις μέρες των διακοπών τους είτε να αναζητούν φτηνότερες εναλλακτικές. Η Τουρκία, ας πούμε, με την σοβαρά υποτιμημένη της λίρα, είναι μια σημαντικά φτηνότερη εναλλακτική, χωρίς ακτοπλοϊκά να επιβαρύνουν με έξτρα 100ευρα το μπάτζετ του ταξιδιού, και με ωραιότατες θάλασσες, αρχαία και φαγητάρες. Επίσης, όπως πιθανότατα έχεις προσέξει αν ακολουθείς ταξιδιάρικα προφίλ στα social media, η Αλβανία διεκδικεί την τελευταία διετία ένα πολύ σοβαρό μερίδιο της πίτας, με ένα αντίστοιχο πακέτο –παραλιάρες, αρχαία και φαγητό– στο μισό και βγάλε του κόστους.

Μα η Ακρόπολη έχει ουρές!

Α καλωσήρθες, πέρασε, κάθισε αναπαυτικά, έχεις πέντε λεπτά να σου μιλήσουμε για την κρουαζιέρα; Τα κρουαζιερόπλοια, που λες, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στον Guardian ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Λύσανδρος Τσιλίδης φέρνουν καθημερινά στον Πειραιά τον πληθυσμό μιας μικρής πολιτείας. Με το 30% περίπου των επιβατών τους να έχει προαγορασμένα εισιτήρια για την Ακρόπολη, η επισκεψιμότητα του νούμερο ένα μνημείου μας ξεπερνά πλέον τους 17.000 ανθρώπους την ημέρα. Αυτό όμως δεν μεταφράζεται σε κρατήσεις δωματίων –στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ούτε καν φαγητού. «Τους παραλαμβάνουν τα πούλμαν από το λιμάνι, βλέπουν την Ακρόπολη, ξαναμπαίνουν στο κρουαζιερόπλοιο και γεια σας» μας είπε ξεναγός που δουλεύει στην Ακρόπολη.

Ε και τι θα γίνει τώρα;

Αυτό που γίνεται κάθε φορά που δεν πάνε τα νούμερα όπως τα θέλαμε: Θα πέσουν οι τιμές και θα επιστρέψουν οι τουρίστες. Απλώς θα χρειαστεί να περιμένουμε ένα χρόνο. Κι αν αυτή μοιάζει μια πολύ απλή απάντηση σε ένα σύνθετο πρόβλημα, που λέγαμε στην αρχή, είναι γιατί το θέμα δεν είναι μόνο να επιστρέψουν οι τουρίστες, αλλά να είναι και βιώσιμη η κάθε επιχείρηση. Για να γίνει αυτό, και να μη βλέπουμε ανά διετία την τραμπάλα «καλή χρονιά για τον τουρισμό – κακή χρονιά για τον τουρισμό», θα χρειαστεί και κρατική πρωτοβουλία.