Τα βασικά που πρέπει να έχεις δει στο Μουσείο της Ακρόπολης

Ναι, τα γλυπτά του Παρθενώνα δεν βρίσκονται εκεί που θα έπρεπε να βρίσκονται. Και ναι, ένας από τους βασικούς λόγους ύπαρξης του Μουσείου της Ακρόπολης ήταν αυτός. Υπάρχουν όμως κι άλλοι, σχεδόν εξίσου σημαντικοί, όπως θα διαπιστώσεις κάνοντας την πρώτη ή την εκατοστή βόλτα σου στις λουσμένες στο φως αίθουσές του. Κι αυτά που ακολουθούν είναι μόνο έξι από τα SOS των εκθεμάτων του.

Οι Καρυάτιδες, προφανώς, οι πέντε δηλαδή από τις έξι, γιατί τη μία την έστειλε ο Έλγιν στο Βρετανικό Μουσείο. Είναι αγάλματα γυναικών που στήριζαν, αντί για κίονες, το Ερέχθειο (οι κατακόρυφες πτυχές του ρούχου τους θυμίζουν τις ραβδώσεις των κιόνων). Την εποχή που φτιάχτηκαν δεν τις έλεγαν Καρυάτιδες: Στην οικοδομική επιγραφή του ναού λέγονται απλώς Κόρες. Ο όρος Καρυάτιδες είναι του Βιτρούβιου (Ρωμαίου συγγραφέα και αρχιτέκτονα του 1ου αιώνα π.Χ.) ο οποίος διηγείται ότι οι γυναίκες από τις Καρυές της Λακωνίας Πελοποννήσου τιμωρήθηκαν από τους υπόλοιπους Έλληνες να κουβαλούν στο κεφάλι το βάρος όλων των ρούχων και των κοσμημάτων τους επειδή η πόλη τους είχε προσφέρει βοήθεια στους Πέρσες. 

Ο Κυνηγετικός Σκύλος από παριανό μάρμαρο, της αρχαϊκής εποχής, γύρω στο 520 π.Χ. Σε στάση έτοιμη να ορμήσει, προστάτευε μάλλον, μαζί με άλλο έναν, την είσοδο του Ιερού της Άρτεμης Βραυρωνίας στην Ακρόπολη. 

Ο Παπποσιληνός με τον μικρό Διόνυσο, του 2ου αιώνα π.Χ., που βρέθηκε στο Θέατρο του Διονύσου και είναι πιθανότατα αντίγραφο γλυπτού του 5ου αιώνα π.Χ. Οι μελετητές συνδέουν το γλυπτό εκείνο με το σατυρικό δράμα «Διονυσίσκος» με το οποίο ο Σοφοκλής κέρδισε τους θεατρικούς αγώνες του 438 π.Χ. Η υπόθεση του έργου, που δεν σώζεται, έχει σχέση με την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση του μικρού Διονύσου. Παρατήρησε πόσο μοιάζει με τον Σωκράτη ο Παπποσιληνός, τροφός του Διόνυσου, στο συγκεκριμένο γλυπτό. 

Η Γιγαντομαχία, το αέτωμα του ναού της Αθηνάς Πολιάδας, που χρονολογείται γύρω στο 525 π.Χ., και εικονίζει την Αθηνά να ρίχνει κάτω με το δόρυ τον Γίγαντα Εγκέλαδο, από τον οποίο σώζεται μόνο το άκρο του αριστερού ποδιού. Δίπλα, ένας πληγωμένος Γίγαντας ανακάθεται στο έδαφος προσπαθώντας να στηριχτεί στη χαμένη σήμερα ασπίδα του ενώ δύο ακόμη Γίγαντες είναι πεσμένοι στις γωνίες του αετώματος. 

Το αέτωμα του Εκατόμπεδου (του ναού που υπήρχε στην θέση του Παρθενώνα την αρχαϊκή εποχή) που χρονολογείται γύρω στο 570 π.Χ. και απεικονίζει τρεις συγκρούσεις: Στο κέντρο δύο τεράστια λιοντάρια κατασπαράζουν έναν ταύρο. Στα αριστερά ο Ηρακλής παλεύει με τον Τρίτωνα, ενώ στα δεξιά κάποιος αντιμετωπίζει τον λεγόμενο «τρισώματο δαίμονα», ένα φτερωτό πλάσμα με τρεις γενειοφόρες ανδρικές μορφές, οι οποίες από τη μέση και κάτω μετατρέπονται σε φίδια πλεγμένα μεταξύ τους. Στα χέρια κρατούν τα σύμβολα των τριών στοιχείων της φύσης: του νερού (κυματισμός), της φωτιάς (κεραυνός) και του αέρα (πουλί). Το τέταρτο στοιχείο, η γη, συμβολίζεται με τα φιδίσια σώματα που έρπουν στο έδαφος. Κάποιοι λένε ότι ο τρισώματος δαίμονας ίσως είναι ο Νηρέας, και άλλοι ότι πρόκειται για τον Τυφώνα, γιο της Γης και του Ταρτάρου. Αν είναι όντως ο Τυφώνας τότε η μορφή που στέκεται μπροστά του είναι ο Δίας, ο οποίος, σύμφωνα με τον μύθο, τον εξολόθρευσε με τους κεραυνούς του. 

Η βόρεια μετώπη 32 του Παρθενώνα. Απεικονίζει την Ήρα, που κάθεται πάνω σε βράχο, να μιλά με την κόρη της, Ήβη, θεά της αιώνιας νεότητας. Όλες οι μετώπες της βόρειας πλευράς του Παρθενώνα έχουν υποστεί τεράστια ζημιά από σκόπιμο σφυροκόπημα, ίσως κατά τη μετασκευή του Παρθενώνα σε χριστιανική εκκλησία. Η μετώπη 32 είναι η μόνη που σώθηκε, κατά μία άποψη επειδή θύμιζε στους χριστιανούς τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, δηλαδή την Παναγία με τον αρχάγγελο Γαβριήλ. Αν και η αναγνώριση προσώπων και θεμάτων είναι δύσκολη εξαιτίας της φθοράς, κατά πάσα πιθανότητα οι μετώπες της βόρειας πλευράς απεικονίζουν επεισόδια που διαδραματίζονται τη νύχτα μετά την πτώση της Τροίας.