Ο ρατσισμός κάτω από το χαλί μας

Αναμφίβολα το πρώτο πράγμα που πρέπει να ειπωθεί για την υπόθεση του 16χρονου Ρομά που πυροβολήθηκε για την υπεξαίρεση βενζίνης αξίας 20 ευρώ είναι η ανεξέλεγκτη αστυνομική βία. Είναι το ότι ένας ένστολος και ανάλογα εκπαιδευμένος δεν ασχολήθηκε να διαπιστώσει τα χαρακτηριστικά του δράστη (την ηλικία του, την επικινδυνότητά του κλπ) πριν κάνει χρήση του υπηρεσιακού του περιστρόφου.

Εκτιμώ ότι η στάση της κυβέρνησης σε παρόμοια φαινόμενα αστυνομικής βίας δεν είναι αυτή που πρέπει για να πάψουν αυτά να επαναλαμβάνονται. Είναι μάλλον μια στάση που λέει «εμείς θέλουμε να υπάρχει ισχυρή παρουσία της αστυνομίας παντού, και αν τύχει και γίνει και κάνας φόνος, ε ατυχήματα συμβαίνουν». Αλλιώς φροντίζεις να κυκλοφορήσει κάθετα η οδηγία «η ηγεσία δεν γουστάρει πυροβολισμούς και καουμποϋλίκια» και τιμωρείς παραδειγματικά όποιον παρατυπήσει.

Η νταήδικη στάση της αστυνομίας αποτελεί πολιτική απόφαση της κυβέρνησης που θέλει να απευθυνθεί σε συγκεκριμένα ακροατήρια.

Πέρα από αυτό όμως η ιδιότητα του Ρομά που φέρει το πυροβολημένο παιδί δίνει για μια ακόμη φορά την δυνατότητα να ανοίξει μια πραγματικά άβολη συζήτηση για την ελληνική κοινωνία και για έναν ριζωμένο μέσα της ρατσισμό απέναντι στους αθίγγανους. Και είναι μεγαλύτερος αυτός ο ρατσισμός από ό,τι όλοι οι άλλοι (αυτός απέναντι στους Αλβανούς, στους Πακιστανούς, στους Μαύρους, κλπ) γιατί είναι ο πιο διαρκής και οριζόντιος.

«Αν δεν ήταν ρομά τώρα όλοι θα ήταν στους δρόμους» πόσταρε ένα φίλος την ημέρα που έγινε γνωστό το χτύπημα του αστυνομικού στο παιδί. Και είναι δυστυχώς σωστό. Θεωρούμε τους ρομά πολίτες δεύτερης ή και τρίτης κατηγορίας. Αν αυτό δεν έχει (ακόμα) μετατραπεί σε εχθρότητα και σε αντιπαράθεση, αυτό οφείλεται στο ότι οι ρομά έχουν λίγο ως πολύ περίκλειστες ζωές με έντονες δικές τους πολιτισμικές συνήθειες και μοιάζουν να ενδιαφέρονται λίγο για την ένταξή τους σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Βολικό, ε;

Τους ρωτήσαμε ποτέ όμως; Τους δώσαμε την ευκαιρία να διαλέξουν; Όντως δεν ενδιαφέρονται- ας πούμε- να πηγαίνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, να είναι όλοι εγγεγραμμένοι στο ΕΣΥ και να έχουν ίδια δικαιώματα με «τους άλλους»; Σταδιακά οι οργές των ρομά θα αυξηθούν- οι φασαρίες στον Ασπρόπυργο και στον Σχιστό είναι μόνο προάγγελος. Πριν γίνει αυτό, όμως πρέπει να αυξηθεί η δική μας ευαισθησία για μια μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα που εν γνώσει μας ζει στο περιθώριο και αδικημένη. Δεν το χρωστάμε σε αυτούς- το χρωστάμε σε εμάς.