Άσθμα: Αιτίες και λύσεις για να πάρετε ανάσα
Τι ακριβώς είναι το άσθμα; Γιατί εμφανίζεται; Ποια εργασιακά περιβάλλοντα ευνοούν την ανάπτυξή του; Πώς θεραπεύεται στα παιδιά, και πώς στους ενήλικες; Όσα χρειάζεται να ξέρετε για να αναπνέετε ελεύθερα.
Είναι μια από τις δημοφιλέστερες ασθένειες της εποχής. Σύμφωνα με τον πνευμολόγο Μιλτιάδη Μαρκάτο, περί τα 300 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο υποφέρουν από άσθμα. Τι ακριβώς, όμως, είναι η ασθένεια με την οποία έχουμε εξοικειωθεί ήδη από τα πρώτα χρόνια του σχολείου; Γιατί εμφανίζεται, και πώς μπορεί να θεραπευτεί; Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Άσθματος, αναζητάμε απαντήσεις και λύσεις για να... ανασάνουμε.
"Το άσθμα χαρακτηρίζεται από αυξημένη ανταπόκριση του τραχειοβρογχικού δέντρου σε ποικίλα ερεθίσματα, τα οποία προκαλούν αναστρέψιμη στένωση των αεραγωγών. Η στένωση υποχωρεί αυτόματα ή μετά από θεραπευτική παρέμβαση" εξηγεί η ειδική παθολόγος, Αναστασία Μοσχοβάκη.
»Οι ασθενείς παρουσιάζουν κρίσεις με επεισόδια δύσπνοιας, βήχα, συριγμού" προσθέτει. "Οι παροξυσμοί αυτοί σπανίως μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο. Το άσθμα αφορά όλες τις ηλικίες, αλλά εμφανίζεται κυρίως πριν την ηλικία των σαράντα ετών.
»Πρόκειται για νόσο στην οποία ο ρόλος της κληρονομικότητας είναι σημαντικός. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που οδηγούν στην εκδήλωση των ασθματικών κρίσεων σε ευαίσθητα άτομα ανήκουν σε επτά βασικές κατηγορίες: Αλλεργιογόνα, φαρμακολογικοί παράγοντες, ατμοσφαιρικοί ρύποι, επαγγελματικοί παράγοντες (π.χ. σκόνες ξύλου ή φυτών, φάρμακα, απορρυπαντικά, βιολογικά ένζυμα, εκκρίσεις, οροί, άλατα μετάλλων, βιομηχανικές χημικές ενώσεις, πλαστικά) ψυχολογικοί παράγοντες όπως το στρες και ορισμένα νοσήματα όπως η χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η καρδιακή ανεπάρκεια".
"Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου διαφέρει από χώρα σε χώρα και κυμαίνεται από 1% έως 18%" επισημαίνει ο πνευμονολόγος Μιλτιάδης Μαρκάτος. Οι μεγάλες στατιστικές διαφορές που εμφανίζονται οφείλονται εν μέρει και στον τρόπο και τη μεθοδολογία διάγνωσης του άσθματος σε κάθε χώρα. Σε αρκετές χώρες η συχνότητα εμφάνισης δείχνει αυξητικές τάσεις, σε άλλες φαίνεται να σταθεροποιείται, ενώ σε μερικές φαίνεται να μειώνεται. Οι θάνατοι από άσθμα, παγκόσμια, υπολογίζονται σε 250.000 ετησίως".
Πώς θεραπεύεται;
"Η θεραπεία του άσθματος στους ενήλικες μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαφορετικών οδών: εισπνεόμενη, από το στόμα και ενέσιμη" εξηγεί ο κ. Μαρκάτος. "Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της εισπνεόμενης θεραπείας είναι ότι τα φάρμακα λαμβάνονται κατ’ ευθείαν από τους αεραγωγούς, άρα έχουν καλύτερη και εντονότερη δράση με πολύ λιγότερες παρενέργειες από ότι αν λαμβάνονταν μέσω των άλλων δύο οδών. Η θεραπεία του άσθματος μπορεί γενικά να χωρισθεί σε δύο κατηγορίες: τη θεραπεία ελέγχου της νόσου και τη θεραπεία των παροξυσμών". Δείτε αναλυτικά όλες τις μεθόδους θεραπείας με φάρμακα, εδώ.
Βοήθεια! Το παιδί μου έχει άσθμα!
"Η εισπνεόμενη θεραπεία είναι η ακρογωνιαία λίθος της αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά όλων των ηλικιών" συμβουλεύει ο κ. Μαρκάτος. "Διαφορετικές ηλικιακές ομάδες απαιτούν διαφορετικές συσκευές χορήγησης εισπνοών για το βέλτιστο αποτέλεσμα, επομένως η επιλογή της συσκευής εξατομικεύεται. Σε γενικές γραμμές, η χρήση ενός εισπνεόμενου αεροζόλ με αεροθάλαμο είναι προτιμότερη από τη θεραπεία με έναν νεφελοποιητή λόγω χαμηλότερου κόστους, μεγαλύτερης ασφάλειας, ευκολότερης χρήσης, μεγαλύτερης εναπόθεσης του φαρμάκου στους πνεύμονες και μικρότερου κινδύνου παρενεργειών". Δείτε εδώ αναλυτικά όλες τις μεθόδους θεραπείας του παιδικού άσθματος.
Είναι δύσκολο να διαγνωστεί το άσθμα;
Σε ορισμένες, μόνο, περιπτώσεις, και συγκεκριμένα σε πολύ μικρά παιδιά και ηλικιωμένους, το άσθμα είναι όντως δύσκολο να διαγνωστεί. "Η διάγνωση του άσθματος στη βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία είναι συχνά δύσκολη" λέει ο κ. Μαρκάτος. "Βασίζεται περισσότερο στην κλινική εμπειρία του γιατρού και το ιστορικό του παιδιού. Συχνά επεισόδια συριγμού που βελτιώνονται θεαματικά μετά από χορήγηση εισπνεόμενων βρογχοδιασταλτικών και εισπνεόμενων κορτικοειδών αυξάνουν τις πιθανότητες ύπαρξης άσθματος. Ιδιαίτερα, επεισόδια συριγμού συχνότερα από ένα το μήνα, συριγμός ή βήχας στο παιχνίδι, νυκτερινός βήχας σε περιόδους ελεύθερες από ιώσεις, συμπτώματα που συνεχίζουν να εμφανίζονται και μετά την ηλικία των 3 ετών, αυξάνουν την πιθανότητα να διαγνωστεί το παιδικό άσθμα".
"Στα άτομα της τρίτης ηλικίας, επίσης, συνυπάρχουν νοσήματα που κάνουν πολλές φορές δύσκολη τη διάγνωση του άσθματος. Τα νοσήματα που συχνότερα 'μιμούνται' το άσθμα είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και η Καρδιακή Ανεπάρκεια. Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από απόφραξη των βρόγχων που δεν είναι ολοκληρωτικά αναστρέψιμη όπως συμβαίνει στο άσθμα. Συνήθως είναι νόσος που επιδεινώνεται προοδευτικά και σχετίζεται άμεσα και σχεδόν απόλυτα με το κάπνισμα. Παρ’ όλ’ αυτά σε κάποιους ασθενείς τα δύο αυτά νοσήματα συνυπάρχουν".
Το επαγγελματικό άσθμα και η πρόληψή του
"Το επαγγελματικό άσθμα είναι αναπνευστική νόσος που προκαλείται από εισπνεόμενα καυσαέρια, σκόνη ή άλλες δυνητικά επικίνδυνες ουσίες όταν βρίσκεστε στο χώρο εργασίας σας" εξηγεί ο Ιωάννης Μωυσίδης, MD, Αλλεργιολόγος - Ανοσολόγος. "Είναι η πιο συχνή ασθένεια που σχετίζεται με το επαγγελματικό περιβάλλον στις ανεπτυγμένες χώρες. Υπολογίζεται ότι μέχρι και το 15% των περιπτώσεων άσθματος σε ενηλίκους σχετίζεται με παράγοντες στο χώρο εργασίας. Το επαγγελματικό άσθμα, επίσης, ευθύνεται για περίπου 24,5 εκατομμύρια χαμένες μέρες εργασίας ετησίως στους ενηλίκους στις ΗΠΑ".
"Τα συμπτώματα του επαγγελματικού άσθματος είναι: αναπνευστικός συριγμός, αίσθημα ασφυξίας, δύσπνοια, επίμονος βήχας, ρινόρροια ή ρινική συμφόρηση, και οφθαλμικός ερεθισμός. Η νόσος μπορεί να διαρκέσει μακρύ χρονικό διάστημα, ακόμα κι αν οι εργαζόμενοι δεν εκτίθενται πλέον στις ενοχοποιητικές ουσίες. Τα συμπτώματα συνήθως χειροτερεύουν κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, βελτιώνονται το σαββατοκύριακο και επανεμφανίζονται όταν ο εργαζόμενος επιστρέφει στο χώρο εργασίας του.
"Η επίπτωση του επαγγελματικού άσθματος ποικίλλει ανάλογα με τη βιομηχανία. Για παράδειγμα, στη βιομηχανία παραγωγής απορρυπαντικών, η εισπνοή ενός συγκεκριμένου ενζύμου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή πούδρας καθαρισμού έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη αναπνευστικών συμπτωμάτων στο 25% των εκτεθειμένων υπαλλήλων.
"Ποσοστό περίπου 5% των εργαζομένων σε εργαστήρια με πειραματόζωα ή με γάντια φυσικού λάστιχου (λάτεξ) έχει εμφανίσει επαγγελματικό άσθμα. Χημικά ευρέως χρησιμοποιούμενα σε πολλές βιομηχανίες, περιλαμβανομένων χρωμάτων, υλικών μονωτικών και στην παραγωγή πλαστικών αφρού και ελαστικού, μπορούν να προκαλέσουν άσθμα μέχρι και στο 10% των εκτεθειμένων εργατών.
"Άλλοι εργαζόμενοι που βρίσκονται σε κίνδυνο είναι αυτοί που χειρίζονται συγκολλητικές ουσίες, οι κομμωτές και υπάλληλοι οίκων ομορφιάς, οι καθαριστές, οι εργάτες υφαντουργείων, οι κατασκευαστές χαλιών και οι επαγγελματίες υγείας.
"Από τη στιγμή που η αιτία του άσθματος εντοπιστεί, η έκθεση στους ερεθιστικούς παράγοντες θα πρέπει να μειωθεί. Οι χώροι εργασίας θα πρέπει να παρακολουθούνται συχνά για την ανεύρεση ερεθιστικών ουσιών, έτσι ώστε η έκθεση στους παράγοντες πρόκλησης να μειωθεί στο ελάχιστο.
"Σε μερικές περιπτώσεις, η προφυλακτική θεραπεία με ειδικά φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμη. Σε άλλες καταστάσεις, πάντως, είναι αναγκαία η πλήρης αποφυγή της έκθεσης στις ερεθιστικές ουσίες. Μέτρα για τη μείωση της έκθεσης, την κατάλληλη θεραπεία και την προσεκτική αποφυγή θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής σας και θα σας βοηθήσουν να αισθανθείτε ανακούφιση από τα συμπτώματά σας".
Πηγή: Iatronet.gr
"Το άσθμα χαρακτηρίζεται από αυξημένη ανταπόκριση του τραχειοβρογχικού δέντρου σε ποικίλα ερεθίσματα, τα οποία προκαλούν αναστρέψιμη στένωση των αεραγωγών. Η στένωση υποχωρεί αυτόματα ή μετά από θεραπευτική παρέμβαση" εξηγεί η ειδική παθολόγος, Αναστασία Μοσχοβάκη.
»Οι ασθενείς παρουσιάζουν κρίσεις με επεισόδια δύσπνοιας, βήχα, συριγμού" προσθέτει. "Οι παροξυσμοί αυτοί σπανίως μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο. Το άσθμα αφορά όλες τις ηλικίες, αλλά εμφανίζεται κυρίως πριν την ηλικία των σαράντα ετών.
»Πρόκειται για νόσο στην οποία ο ρόλος της κληρονομικότητας είναι σημαντικός. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που οδηγούν στην εκδήλωση των ασθματικών κρίσεων σε ευαίσθητα άτομα ανήκουν σε επτά βασικές κατηγορίες: Αλλεργιογόνα, φαρμακολογικοί παράγοντες, ατμοσφαιρικοί ρύποι, επαγγελματικοί παράγοντες (π.χ. σκόνες ξύλου ή φυτών, φάρμακα, απορρυπαντικά, βιολογικά ένζυμα, εκκρίσεις, οροί, άλατα μετάλλων, βιομηχανικές χημικές ενώσεις, πλαστικά) ψυχολογικοί παράγοντες όπως το στρες και ορισμένα νοσήματα όπως η χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η καρδιακή ανεπάρκεια".
"Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου διαφέρει από χώρα σε χώρα και κυμαίνεται από 1% έως 18%" επισημαίνει ο πνευμονολόγος Μιλτιάδης Μαρκάτος. Οι μεγάλες στατιστικές διαφορές που εμφανίζονται οφείλονται εν μέρει και στον τρόπο και τη μεθοδολογία διάγνωσης του άσθματος σε κάθε χώρα. Σε αρκετές χώρες η συχνότητα εμφάνισης δείχνει αυξητικές τάσεις, σε άλλες φαίνεται να σταθεροποιείται, ενώ σε μερικές φαίνεται να μειώνεται. Οι θάνατοι από άσθμα, παγκόσμια, υπολογίζονται σε 250.000 ετησίως".
Πώς θεραπεύεται;
"Η θεραπεία του άσθματος στους ενήλικες μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαφορετικών οδών: εισπνεόμενη, από το στόμα και ενέσιμη" εξηγεί ο κ. Μαρκάτος. "Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της εισπνεόμενης θεραπείας είναι ότι τα φάρμακα λαμβάνονται κατ’ ευθείαν από τους αεραγωγούς, άρα έχουν καλύτερη και εντονότερη δράση με πολύ λιγότερες παρενέργειες από ότι αν λαμβάνονταν μέσω των άλλων δύο οδών. Η θεραπεία του άσθματος μπορεί γενικά να χωρισθεί σε δύο κατηγορίες: τη θεραπεία ελέγχου της νόσου και τη θεραπεία των παροξυσμών". Δείτε αναλυτικά όλες τις μεθόδους θεραπείας με φάρμακα, εδώ.
Βοήθεια! Το παιδί μου έχει άσθμα!
"Η εισπνεόμενη θεραπεία είναι η ακρογωνιαία λίθος της αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά όλων των ηλικιών" συμβουλεύει ο κ. Μαρκάτος. "Διαφορετικές ηλικιακές ομάδες απαιτούν διαφορετικές συσκευές χορήγησης εισπνοών για το βέλτιστο αποτέλεσμα, επομένως η επιλογή της συσκευής εξατομικεύεται. Σε γενικές γραμμές, η χρήση ενός εισπνεόμενου αεροζόλ με αεροθάλαμο είναι προτιμότερη από τη θεραπεία με έναν νεφελοποιητή λόγω χαμηλότερου κόστους, μεγαλύτερης ασφάλειας, ευκολότερης χρήσης, μεγαλύτερης εναπόθεσης του φαρμάκου στους πνεύμονες και μικρότερου κινδύνου παρενεργειών". Δείτε εδώ αναλυτικά όλες τις μεθόδους θεραπείας του παιδικού άσθματος.
Είναι δύσκολο να διαγνωστεί το άσθμα;
Σε ορισμένες, μόνο, περιπτώσεις, και συγκεκριμένα σε πολύ μικρά παιδιά και ηλικιωμένους, το άσθμα είναι όντως δύσκολο να διαγνωστεί. "Η διάγνωση του άσθματος στη βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία είναι συχνά δύσκολη" λέει ο κ. Μαρκάτος. "Βασίζεται περισσότερο στην κλινική εμπειρία του γιατρού και το ιστορικό του παιδιού. Συχνά επεισόδια συριγμού που βελτιώνονται θεαματικά μετά από χορήγηση εισπνεόμενων βρογχοδιασταλτικών και εισπνεόμενων κορτικοειδών αυξάνουν τις πιθανότητες ύπαρξης άσθματος. Ιδιαίτερα, επεισόδια συριγμού συχνότερα από ένα το μήνα, συριγμός ή βήχας στο παιχνίδι, νυκτερινός βήχας σε περιόδους ελεύθερες από ιώσεις, συμπτώματα που συνεχίζουν να εμφανίζονται και μετά την ηλικία των 3 ετών, αυξάνουν την πιθανότητα να διαγνωστεί το παιδικό άσθμα".
"Στα άτομα της τρίτης ηλικίας, επίσης, συνυπάρχουν νοσήματα που κάνουν πολλές φορές δύσκολη τη διάγνωση του άσθματος. Τα νοσήματα που συχνότερα 'μιμούνται' το άσθμα είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και η Καρδιακή Ανεπάρκεια. Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από απόφραξη των βρόγχων που δεν είναι ολοκληρωτικά αναστρέψιμη όπως συμβαίνει στο άσθμα. Συνήθως είναι νόσος που επιδεινώνεται προοδευτικά και σχετίζεται άμεσα και σχεδόν απόλυτα με το κάπνισμα. Παρ’ όλ’ αυτά σε κάποιους ασθενείς τα δύο αυτά νοσήματα συνυπάρχουν".
Το επαγγελματικό άσθμα και η πρόληψή του
"Το επαγγελματικό άσθμα είναι αναπνευστική νόσος που προκαλείται από εισπνεόμενα καυσαέρια, σκόνη ή άλλες δυνητικά επικίνδυνες ουσίες όταν βρίσκεστε στο χώρο εργασίας σας" εξηγεί ο Ιωάννης Μωυσίδης, MD, Αλλεργιολόγος - Ανοσολόγος. "Είναι η πιο συχνή ασθένεια που σχετίζεται με το επαγγελματικό περιβάλλον στις ανεπτυγμένες χώρες. Υπολογίζεται ότι μέχρι και το 15% των περιπτώσεων άσθματος σε ενηλίκους σχετίζεται με παράγοντες στο χώρο εργασίας. Το επαγγελματικό άσθμα, επίσης, ευθύνεται για περίπου 24,5 εκατομμύρια χαμένες μέρες εργασίας ετησίως στους ενηλίκους στις ΗΠΑ".
"Τα συμπτώματα του επαγγελματικού άσθματος είναι: αναπνευστικός συριγμός, αίσθημα ασφυξίας, δύσπνοια, επίμονος βήχας, ρινόρροια ή ρινική συμφόρηση, και οφθαλμικός ερεθισμός. Η νόσος μπορεί να διαρκέσει μακρύ χρονικό διάστημα, ακόμα κι αν οι εργαζόμενοι δεν εκτίθενται πλέον στις ενοχοποιητικές ουσίες. Τα συμπτώματα συνήθως χειροτερεύουν κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, βελτιώνονται το σαββατοκύριακο και επανεμφανίζονται όταν ο εργαζόμενος επιστρέφει στο χώρο εργασίας του.
"Η επίπτωση του επαγγελματικού άσθματος ποικίλλει ανάλογα με τη βιομηχανία. Για παράδειγμα, στη βιομηχανία παραγωγής απορρυπαντικών, η εισπνοή ενός συγκεκριμένου ενζύμου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή πούδρας καθαρισμού έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη αναπνευστικών συμπτωμάτων στο 25% των εκτεθειμένων υπαλλήλων.
"Ποσοστό περίπου 5% των εργαζομένων σε εργαστήρια με πειραματόζωα ή με γάντια φυσικού λάστιχου (λάτεξ) έχει εμφανίσει επαγγελματικό άσθμα. Χημικά ευρέως χρησιμοποιούμενα σε πολλές βιομηχανίες, περιλαμβανομένων χρωμάτων, υλικών μονωτικών και στην παραγωγή πλαστικών αφρού και ελαστικού, μπορούν να προκαλέσουν άσθμα μέχρι και στο 10% των εκτεθειμένων εργατών.
"Άλλοι εργαζόμενοι που βρίσκονται σε κίνδυνο είναι αυτοί που χειρίζονται συγκολλητικές ουσίες, οι κομμωτές και υπάλληλοι οίκων ομορφιάς, οι καθαριστές, οι εργάτες υφαντουργείων, οι κατασκευαστές χαλιών και οι επαγγελματίες υγείας.
"Από τη στιγμή που η αιτία του άσθματος εντοπιστεί, η έκθεση στους ερεθιστικούς παράγοντες θα πρέπει να μειωθεί. Οι χώροι εργασίας θα πρέπει να παρακολουθούνται συχνά για την ανεύρεση ερεθιστικών ουσιών, έτσι ώστε η έκθεση στους παράγοντες πρόκλησης να μειωθεί στο ελάχιστο.
"Σε μερικές περιπτώσεις, η προφυλακτική θεραπεία με ειδικά φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμη. Σε άλλες καταστάσεις, πάντως, είναι αναγκαία η πλήρης αποφυγή της έκθεσης στις ερεθιστικές ουσίες. Μέτρα για τη μείωση της έκθεσης, την κατάλληλη θεραπεία και την προσεκτική αποφυγή θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής σας και θα σας βοηθήσουν να αισθανθείτε ανακούφιση από τα συμπτώματά σας".
Πηγή: Iatronet.gr
