Αντισυλληπτικά: Προφύλαξη με χάπι end (;)

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Προκαλούν τριχόπτωση; Προστατεύουν από τον καρκίνο; Παχαίνουν; Ποια θεωρούνται πιο ελαφριά; Πώς δρουν; Οι συζητήσεις και οι απορίες γύρω από την χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών για τις γυναίκες δεν έχουν τέλος και απασχολούν μια μεγάλη μερίδα αυτών, όπως παρατηρούμε στο σχετικό forum του iatronet, το οποίο αφορά την γυναικολογία.  

Ξεκάθαρες απαντήσεις για τις αρνητικές και θετικές τους επιδράσεις δεν υπάρχουν προς το παρόν, με τις πιο πρόσφατες έρευνες να μιλούν για προστασία από τον καρκίνο των ωοθηκών, αλλά και μικρή αύξηση των πιθανοτήτων για καρκίνο του μαστού. Οι ειδικοί πάντως συνιστούν προσοχή κατά την λήψη τους και σε καμία περίπτωση να μην τα καταναλώσετε προτού συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Τι είναι;
Πρόκειται για δισκία τα οποία περιέχουν τις τεχνητές γυναικείες ορμόνες οιστραδιόλη και προγεστερόνη σε χαμηλή δοσολογία. Χωρίζονται σε συνδυασμένα, τα οποία περιέχουν και τις δύο ορμόνες και σε αυτά που έχουν μόνο προγεστερόνη. Τα συνδυασμένα είναι αυτά που έχουν διαδοθεί περισσότερο και είναι ευρέως γνωστά ως «το χάπι». Το «χάπι» είναι παραπάνω από 99% αποτελεσματικό, εφ’ όσον χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες. Εν ολίγοις, αν εκατό γυναίκες χρησιμοποιήσουν το χάπι για ένα χρόνο, λιγότερο από μια θα μείνει έγκυος.

Πως δρουν;
Κύρια δράση των αντισυλληπτικών χαπιών είναι η καταστολή της ωοθυλακιορρηξίας, δηλαδή της παραγωγής ωαρίων. Αυτό γίνεται με την αλλαγή της σύστασης της βλέννας του τραχήλου, χάρη στην οποία το σπέρμα δεν μπορεί να εισχωρήσει στον τράχηλο και να εισέλθει στην μήτρα. Επίσης, με την χρήση αντισυλληπτικών επιτυγχάνεται η ύπαρξη σταθερών συγκεντρώσεων οιστρογόνων στο αίμα και έτσι ο οργανισμός «ξεγελιέται» και δεν απελευθερώνει ωάρια. Τέλος, εμποδίζουν την παραγωγή ορμονών από τις ωοθήκες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την εγκυμοσύνη.

Πού αλλού χρησιμοποιούνται;
Πλην της αντισύλληψης, οι ορμόνες των αντισυλληπτικών χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον για την θεραπεία της ακμής και της έντονης τριχοφυΐας σε γυναίκες, σε δυσμηνόρροια και διαταραχές της περιόδου, σε ενδομητρίωση και κύστεις ωοθηκών.
 
Πότε δεν θα πρέπει να τα πάρω;
Φυσικά αν δεν έχετε συνταγή ιατρού, αλλά και είστε καπνίστρια, υπέρβαρη ή έχετε ξεπεράσει το 35ο έτος της ηλικίας σας. Επίσης αν έχετε ή είχατε στο παρελθόν κίνδυνο θρόμβωσης, προβλήματα του κυκλοφορικού ή καρδιαγγειακά νοσήματα, ημικρανίες και έντονους πονοκεφάλους, διαβήτη με επιπλοκές, καρκίνο του μαστού και ηπατική νόσο.

Πώς λαμβάνονται;
Το χάπι λαμβάνεται κάθε μέρα την ίδια ώρα, χωρίς καμία διακοπή για 21 ημέρες. Ύστερα γίνεται διακοπή για επτά ημέρες, κατά τις οποίες παρατηρείται μια «ψευτοπερίοδος» με σαφώς λιγότερο αίμα σε ποσότητα και σε διάρκεια από την κανονική περίοδο. Το επόμενο κουτί με αντισυλληπτικά το αρχίζετε την 8η ημέρα.

Τι συμβαίνει αν ξεχάσω να το πάρω;
Αν περάσουν 24 ώρες από την ώρα που θα έπρεπε να πάρετε το χάπι τότε αυτό δεν λαμβάνεται, απλά συνεχίστε να παίρνετε τα υπόλοιπα χάπια ακριβώς την ώρα που τα παίρνατε. Τώρα, αν λείψει ένα χάπι από τα 21 ή καθυστερήσετε να τα αρχίσετε, τότε το αποτέλεσμα θα είναι περίπου το ίδιο, απλά μειώνεται ελάχιστα η αντισυλληπτική ικανότητα του χαπιού. Τέλος, αν λείψουν περισσότερα από δύο χάπια, μειώνεται αρκετά η αντισυλληπτική του ικανότητα και πιθανώς να υπάρξει μικρή ποσότητα αίματος ή ακόμα και αιμορραγία αν διακοπεί η λήψη τους.

Αν κάνετε εμετό μέχρι και δύο ώρες μετά την λήψη του χαπιού, τότε καλό θα ήταν να πάρετε ακόμα ένα χάπι. Σε περίπτωση όμως, που έχουν περάσει πάνω από τέσσερεις ώρες από την ώρα της λήψης, τότε δεν χρειάζεται να πάρετε άλλο γιατί έχει απορροφηθεί.

Υπάρχουν παρενέργειες;
Όπως αναφέρει ο κ. Λιβαδάς Σαράντης, Ειδικευόμενος Ενδοκρινολογίας στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών στο iatronet, στους αρχικούς κύκλους λήψης αντισυλληπτικών μπορούν να παρουσιαστούν ναυτία και μικρή ποσότητα αιμόρροιας. Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις αναφέρονται διαταραχές στην ερωτική διάθεση, πονοκέφαλοι, κατάθλιψη ή έντονη αλλαγή διάθεσης. Αν παρατηρήσετε τέτοια φαινόμενα, τότε καλό θα ήταν ύστερα από την συμβουλή του γυναικολόγου σας, να αλλάξετε τα χάπια με άλλα περισσότερο ανεκτά από τον οργανισμό σας.

Τι «παίζει» με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;
Συζητήσεις επί συζητήσεων και έρευνες από μεγάλα ιατρικά πανεπιστήμια έχουν γίνει κατά καιρούς σχετικά με την σύνδεση των αντισυλληπτικών χαπιών και τον καρκίνο του μαστού. Σύμφωνα με τους ειδικούς λοιπόν, η χρήση αντισυλληπτικών αυξάνει ελάχιστα τις πιθανότητες εμφάνισης αυτής της μορφής καρκίνου σε γυναίκες άνω των πενήντα ετών ή σε όσες βρίσκονται σε προεμμηνοπαυσιακό στάδιο. Περισσότερες και αναλυτικότερες πληροφορίες για την λήψη αντισυλληπτικών και την εμφάνιση καρκίνου θα βρείτε εδώ.

Σύμφωνα με πρόσφατη καθησυχαστική έρευνα ερευνητών του σκωτσέζικου πανεπιστημίου του Αμπερντίν πάντως , η οποία παρακολούθησε 46.000 γυναίκες για περίπου σαράντα χρόνια, οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά μπορούν να περιμένουν ότι θα ζήσουν περισσότερα χρόνια και έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και της καρδιοπάθειας σε σχέση με όσες δεν παίρνουν. Διαβάστε όλη την έρευνα εδώ.

Μια άλλη έρευνα, έδειξε πως η χρήση αντισυλληπτικών μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου κατά 25%. Μάλιστα, η προστασία αυτή μπορεί να διαρκέσει έως και τριάντα χρόνια μετά την διακοπή της λήψης τους, χάρη στη προγεστερόνη που περιέχουν και η οποία συμβάλλει στην μείωση της κυτταρικής υπερανάπτυξης στο ενδομήτριο. Διαβάστε περισσότερα για την έρευνα εδώ.

Παχαίνουν τα αντισυλληπτικά;
Τα αντισυλληπτικά χάπια τέταρτης γενιάς με χαμηλά οιστρογόνα δεν προκαλούν αύξηση του βάρους, χάρη στην περιεκτικότητά τους σε δροσπιρενόνη, μια ορμόνη που μιμείται την δράση της προγεστερόνης στα νεφρά και εξασφαλίζει την ισορροπία στην κατακράτηση υγρών. Η όποια αλλαγή στο βάρος μπορεί να υπάρξει τους πρώτους μήνες της λήψης τους και οφείλεται στην είτε στην μικρή κατακράτηση υγρών, είτε στην αυξημένη όρεξη. Επίσης, αρκετές γυναίκες ξεκινούν την λήψη αντισυλληπτικών σε μια περίοδο που συμπίπτει και με άλλες αλλαγές στο σώμα τους, άρα και στο βάρος τους. Τέλος, η περίπτωση τα αντισυλληπτικά χάπια να επηρεάσουν τον μεταβολισμό είναι εξαιρετικά σπάνια και αντιμετωπίζεται εύκολα με την αλλαγή τους.