Τζάκι: Ζεσταθείτε… φυσικά

της Έλενας Μπούλια

Όσοι έχετε τζάκι στο σπίτι σίγουρα εκτιμάτε ιδιαιτέρως την αξία του αυτές τις μέρες που οι περισσότεροι αποφεύγουμε να ανάψουμε το καλοριφέρ για τους ευνόητους λόγους οικονομίας. Όσοι πάλι δεν έχετε την απαιτούμενη εγκατάσταση ίσως πρέπει να σκεφτείτε το ενδεχόμενο τοποθέτησης ηλεκτρικών τζακιών, ή καύσης αερίου ή βιοαιθανόλης, τα οποία ζεσταίνουν αρκετά τον χώρο και σας βγάζουν από τον κόπο της μεταφοράς ξύλων και την ακαταστασία που συχνά αυτά προκαλούν.

Παρακάτω παρουσιάζουμε τις εναλλακτικές που υπάρχουν, πόσο κοστίζει και πόσο αποδίδει η κάθε μία:

Τζάκι με καμινάδα:
Το παραδοσιακό τζάκι με εστία από πυρότουβλο είναι το πιο διαδεδομένο και δυστυχώς αυτό με το χαμηλότερο ποσοστό απόδοσης, αφού οι απώλειες θερμότητας φτάνουν ακόμα και το 90%. Το τζάκι με εστία από μαντέμι (χυτοσίδηρο) έχει καλύτερη αγωγιμότητα μεταφέροντας αποτελεσματικότερα τη θερμότητα μέσα στον χώρο, ενώ οι απώλειές του φτάνουν το 75 με 80%.

Το μαντεμένιο ενεργειακό τζάκι δεν διαφέρει εξωτερικά από το παραδοσιακό, πέρα από το γεγονός ότι έχει εστία κλειστού τύπου, με την οποία διαχωρίζεται ο χώρος καύσης από το υπόλοιπο δωμάτιο. Με την κλειστή εστία ο εσωτερικός ζεστός αέρας δε μπορεί να διαφύγει μέσω της καμινάδας και διαχέεται στον χώρο μέσω ειδικών θυρίδων που βρίσκονται λίγο πάνω από την εστία, στην αρχή της καμινάδας. Φυσικά, για να γίνει αυτό χρειάζεται το τζάκι να «πάρει» αέρα για την καύση. Αυτό συμβαίνει συνδέοντας την εστία, μέσω ειδικών θυρίδων, με τον εξωτερικό αέρα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς από την εταιρία Φράγκος, η διαδικασία μετατροπής του παραδοσιακού τζακιού σε ενεργειακό γίνεται εύκολα από τους κατάλληλους επαγγελματίες, οι οποίοι αποξηλώνουν τον χώρο καύσης του παλιού τζακιού για να τοποθετηθεί ο ανεμιστήρας, οι εσωτερικές περσίδες στην καμινάδα, και μία εξωτερική για να δημιουργηθεί το νέο τζάκι. Το κόστος αυτής της μετατροπής, ανάλογα φυσικά με τις ανάγκες του τζακιού και την εταιρία στην οποία θα απευθυνθείτε κυμαίνεται στα 2.150 ευρώ.

Τα ξύλα
Τα ξύλα παραμένουν η φθηνότερη καύσιμη ύλη (κοστίζουν 150-170 ευρώ/τόνο). Δεν είναι, όμως, όλα κατάλληλα για το τζάκι. Κάποια είναι κατάλληλα για προσάναμμα και άλλα για καύση, όπως η δρυς και η ελιά. Στην μέγιστη απόδοση καύσης παίζει ακόμα ρόλο η υγρασία και ο τρόπος τοποθέτησης των ξύλων στην εστία. Έτσι, η υγρασία πρέπει να είναι ελάχιστη (γι’αυτό ενδείκνυται να προμηθευόμαστε τους καλοκαιρινούς μήνες ξύλα), ενώ κατά την τοποθέτηση αυτά δεν πρέπει να είναι στριμωγμένα μεταξύ τους, για να κυκλοφορεί ο αέρας ανάμεσά τους και να τροφοδοτείται με οξυγόνο, απαραίτητο για την καύση. Προσπαθήστε να στερεώσετε έτσι ώστε να σχηματίζουν νοητή πυραμίδα.

Της «μόδας» είναι και τα λεγόμενα «οικολογικά καυσόξυλα», τα οποία παράγονται από συμπιεσμένη ξυλώδη ύλη και δεν περιέχουν χημικές ουσίες ή άλλα πρόσθετα, ενώ έχουν περιορισμένη υγρασία, δεν σκάνε, δεν πετάνε σπίθες, παράγουν πολύ λιγότερο καπνό και καίγονται αργά. Έτσι, ακόμα κι αν είναι πιο ακριβά από τα κανονικά ξύλα, ίσως τελικά να συμφέρουν περισσότερο.

Συντήρηση
Τέλος, σημασία έχει να αναφερθούμε στην συντήρηση του τζακιού, καθώς αν η καπνοδόχος δεν έχει καθαριστεί για πολύ καιρό μπορεί να μην «τραβάει» τον καπνό και να μυρίζει, ενώ καλό είναι να υπάρχει πάντα ένα αντιανεμικό καπέλο στην καμινάδα για καλύτερη καύση. Για τον καθαρισμό της καμινάδας και όποια περαιτέρω συντήρηση μπορεί να χρειάζεται θα πρέπει να απευθυνθείτε σε επαγγελματίες. Σύμφωνα με τους ειδικούς στο e-tzaki.gr, το κόστος καθαρισμού καμινάδας ανέρχεται στα 90 με 110 ευρώ (συν Φ.Π.Α.), ανάλογα με την δυσκολία καθαρισμού.

Τζάκι χωρίς καμινάδα:
Ηλεκτρικό τζάκι: Λειτουργεί με ηλεκτρική αντίσταση, εκλύοντας ζέστη ανάλογη ενός αερόθερμου. Τα ξύλα που θα δείτε να καίει είναι καθαρά διακοσμητικά, ενώ η συσκευή λειτουργεί απλά τοποθετώντας την με επιτοίχια στερέωση και έπειτα συνδέοντάς την με την πρίζα. Το εύρος τιμών για την αγορά ενός ηλεκτρικού επιτοίχιου τζακιού είναι μεγάλο και εξαρτάται από την εταιρία από την οποία θα το αγοράσετε, τα τετραγωνικά μέτρα τα οποία μπορεί να καλύψει ανάλογα με την ισχύ του και το design του. Έτσι, μπορεί να κυμαίνεται από 800 έως 1.200 ευρώ, χωρίς πιθανά έξοδα τοποθέτησης. Εμπειρία και ποικιλία σε ηλεκτρικά τζάκια θα βρείτε στην εταιρία Sieline.

Τζάκι αερίου: Πέρα από το γεγονός ότι εγκαθίστανται σχετικά εύκολα, χωρίς να απαιτείται καμινάδα για να λειτουργήσουν, τα τζάκια αερίου εμφανίζονται με διακοσμητικά ξύλα, ενώ «καίνε» αέριο (φυσικό αέριο ή προπάνιο) παράγοντας φυσικές φλόγες. Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ανοικτού και κλειστού τύπου τζάκια αερίου, ενώ όλα λειτουργούν με τηλεχειριστήριο. Βασική προϋπόθεση για να τοποθετήσετε τζάκι φυσικού αερίου είναι να έχετε κάνει την σχετική αίτηση στην Εταιρία Φυσικού Αερίου (εδώ), ώστε να γίνει η απαραίτητη εγκατάσταση (σε προηγούμενο άρθρο αναφέρθηκε ότι ακόμα κι αν δεν έχει γίνει αίτηση από όλη την πολυκατοικία, μπορεί να την κάνει μεμονωμένα, ένα μόνο διαμέρισμα). Διαφορετικά θα πρέπει να επιλέξετε την λύση του υγραερίου, το οποίο κοστίζει 25 ευρώ (για μία μεγάλη φιάλη) και αποδίδει περί τις 60 ώρες καύσης.

Το εύρος του κόστους ενός τέτοιου τζακιού είναι ακόμα μεγαλύτερο, ανάλογα με το αν θα επιλέξετε ανοιχτού ή κλειστού τύπου, αυτοτελές ή ένθετο, ανάλογα με την ισχύ και τον σχεδιασμό του, και μπορεί να κυμαίνεται από 1.500 έως 7.500 ευρώ, μαζί με τα έξοδα τοποθέτησης. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην εταιρία Δαβρής.

Τζάκι βιοαιθανόλης: Έχει και αυτό το πλεονέκτημα ότι τοποθετείται οπουδήποτε στο σπίτι, χωρίς να προϋπάρχει η παραμικρή σχετική εγκατάσταση, ενώ τοποθετείται πανεύκολα (σαν μία plasma τηλεόραση σε τοίχο). Και εδώ τα ξύλα που θα δείτε είναι διακοσμητικά, αφού στην εστία του τζακιού «καίει» σε ειδικά δοχεία βιοαιθανόλη, ένα άοσμο, βιολογικό αλκοόλ που παράγεται από την αλκοολική ζύμωση της ζάχαρης και κατά την καύση απελευθερώνει υδρατμούς, οι οποίοι αυξάνουν σχετικά και την υγρασία του δωματίου. Η απόδοση της βιοαιθανόλης είναι 12 ώρες ανά 5 λίτρα, με κόστος 20 ευρώ. Η ζέστη που εκλύεται στο δωμάτιο από ένα τέτοιο τζάκι είναι αρκετά ικανοποιητική.

Σύμφωνα με την εταιρία Φράγκος, το ενδεικτικό κόστος για ένα τζάκι βιαιθανόλης ξεκινά από 850 ευρώ, ενώ μπορεί να ζεστάνει έναν χώρο έως και 40 τ.μ.