Τα συνηθέστερα λάθη των σημερινών γονιών
Κανένας γονιός δεν είναι τέλειος. Μπορεί όμως να γίνει. Δείτε τα συνηθέστερα λάθη που κάνουμε στην ανατροφή των παιδιών μας.
Γονιός δεν γεννιέσαι, γίνεσαι. Η διαδικασία αυτή απαιτεί αρχικά ψυχραιμία και εν συνεχεία επιμονή και μεράκι. Συχνά θα υπάρξουν λάθη και είναι αναμενόμενο. Κάποια από αυτά «μπαλώνονται» και δεν επιδρούν ιδιαίτερα αρνητικά στην ψυχολογία του παιδιού.
Κάποια άλλα είναι σημαντικά «φάουλ» και θα πρέπει – ει δυνατόν – να τα αποφεύγουμε. Ποια είναι λοιπόν τα συνηθέστερα λάθη των γονιών του σήμερα;
«Λατρεύουν» το παιδί τους
Προφανώς και τα παιδιά εκτιμούν το γεγονός ότι οι γονείς τα αγαπούν υπέρ του δέοντος. Και στις περισσότερες περιπτώσεις ούτε εκείνοι έχουν πρόβλημα, αφού η ευτυχία των παιδιών τους είναι και ευτυχία δική τους. Όμως υπάρχει διαφορά του αγαπώ με το λατρεύω. Τα παιδιά είναι για να τα αγαπάμε, όχι να τα λατρεύουμε σε υπερθετικό βαθμό. Αν τους συμπεριφερόμαστε σαν να είναι το κέντρο του Σύμπαντος, φτιάχνουμε ψεύτικα είδωλα και μετατρέπουμε το «καλό» στο «απόλυτο». Αγάπη λοιπόν, ναι, αλλά με μέτρο.
Πιστεύουν ότι τα παιδιά τους είναι τέλεια
Αρκετοί γονείς δεν θέλουν ούτε να ακούσουν κάτι αρνητικό για το παιδί τους. Ακόμα και αν αυτές οι αρνητικές παρατηρήσεις είναι εποικοδομητικές για το ίδιο το παιδί και λέγονται με αγάπη, εκείνοι κλείνουν το να ακούτε με ανοικτό μυαλό τις παρατηρήσεις των ειδικών (καθηγητές, σύμβουλοι κτλ.) μόνο οφέλη μπορεί να έχει για τη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού μας. Ενδεχομένως να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τα χειρότερα, μιας και είναι σαφώς ευκολότερο να αντιμετωπίσεις ένα προβληματικό παιδί παρά έναν προβληματικό ενήλικα.
Βγάζουν τα απωθημένα τους πάνω σε αυτά
Τα σημερινά παιδιά ωριμάζουν πρόωρα γιατί οι γονείς τους το επιτρέπουν. Οποιοδήποτε αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών κατακτηθεί νωρίτερα, κάνει τους γονείς περήφανους που το «παιδί μεγάλωσε, ωρίμασε και βγήκε πολύ έξυπνο». Τα περισσότερα παιδιά ξέρουν να διαβάζουν πριν ξεκινήσουν το δημοτικό, ενώ μετά τα πρώτα χρόνια του δημοτικού ξεκινούν πολεμικές τέχνες, μπαλέτο, μουσική. Αποτέλεσμα, δεν έχουν χρόνο να παίξουν, ενώ το παιχνίδι θα έπρεπε να είναι η βασική τους ασχολία. Το πρόγραμμα των παιδιών στην εφηβεία είναι εξίσου βαρύ, σε σημείο να γίνεται αντιπαιδαγωγικό και αντιψυχολογικό. Όλα τα παραπάνω οφείλονται στο γεγονός ότι αρκετοί γονείς έχουν υπερβολικέ αξιώσεις από τα παιδιά τους και τους «κολλάνε» δικά τους απωθημένα.
Τα συγκρίνουν με λάθος τρόπο
Οι γονείς σε αρκετές περιπτώσεις έχουν την τάση να συγκρίνουν τα αδέρφια μεταξύ τους. Για παράδειγμα «το μεγάλο είναι για να σπουδάσει και το μικρό για να μάθει μια τέχνη» ή «ο ένας αδερφός να ασχοληθεί μόνο με την μπάλα και ο άλλος μόνο με τα βιβλία». Έχουν επίσης την ανάγκη να συγκρίνουν τα παιδιά με τα παιδιά των γειτόνων ή των φίλων ή των συγγενών. Αυτή η «κόντρα» είναι σε κάθε περίπτωση αντιπαιδαγωγική και δεν ωφελεί σε τίποτα το παιδί, παρά μόνο ικανοποιεί τον «εγώ» του γονιού.
Τα υπέρ- προστατεύουν
Η… παραδοσιακή υπερπροστασία είναι ένα ακόμα «αγκάθι» στην ομαλή ανατροφή του παιδιού, τόσο από την πλευρά της μητέρας όσο και από εκείνη του πατέρα. Aυτή η υπερπροστασία και η υπερβολική αγωνία καθρεφτίζει μια έλλειψη εμπιστοσύνης προς το παιδί και του δημιουργεί χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και συναισθήματα οργής προς τον γονιό. Αποτελεί καταπίεση, «πνίξιμο» των επιθυμιών και της αυτονομίας τους.
Κρίνουν τους άλλους γονείς – και τα παιδιά τους
Όσο και αν διαφωνούμε με τη γονική συμπεριφορά κάποιου, δεν έχουμε κανένα απολύτως δικαίωμα να την κατακρίνουμε. Κανείς σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι «πολύ καλός» ή «πολύ κακός». Όλοι οι γονείς αποτελούν μια… μείξη των δύο. Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποτέ τι περνά ο άλλος γονιός και επίσης δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα βρεθούμε κι εμείς σε αντίστοιχη κατάσταση. Επομένως το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ελέγξουμε αυτήν την τάση για κακεντρεχή κρίση και να μην προβαίνουμε σε βιαστικά συμπεράσματα.
Τα ανταμείβουν σε υπερβολικό βαθμό
Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι ανταμοιβές αναστέλλουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των παιδιών. Αν το «δελεάζουμε» με αυτές, το παιδί θα καταβάλλει μόνο όση προσπάθεια χρειάζεται ώστε να κερδίσει την ανταμοιβή που του υποσχεθήκαμε. Επομένως κάθε λογής «βραβεία» - π.χ. αυτοκολλητάκια, δώρα, περισσότερος χρόνος στην τηλεόραση κτλ.- ελαττώνουν την εγγενή ευχαρίστηση των δημιουργικών δραστηριοτήτων. Αυτό που θέλουμε είναι παιδιά με κίνητρο, και όχι παιδιά τα οποία θα κάνουν τα πάντα για την ανταμοιβή τους.
Μεταφέρουν τα προβλήματά τους
Τα προβλήματα της σύγχρονης εργαζόμενης μητέρας ή του σημερινού πατέρα (οικονομική δυσχέρεια, άγχος, νεύρα από τη δουλειά κ.α.), δεν θα πρέπει να μεταφέρονται στα παιδιά. Σε καμία περίπτωση δε θα παίξουμε…θέατρο, όμως από την άλλη δε θα πρέπει να μεταφέρουμε στο σπίτι και σε εκείνα προβλήματα δικά μας ή προβλήματα από τον εργασιακό μας χώρο. Ξεσπάσματα οργής, καυγάδες, θέματα μικρά που γιγαντοποιούνται, όλα αυτά δεν έχουν θέση σε μια υγιή οικογένεια.
Νικόλας Γεωργιακώδης
Κάποια άλλα είναι σημαντικά «φάουλ» και θα πρέπει – ει δυνατόν – να τα αποφεύγουμε. Ποια είναι λοιπόν τα συνηθέστερα λάθη των γονιών του σήμερα;
«Λατρεύουν» το παιδί τουςΠροφανώς και τα παιδιά εκτιμούν το γεγονός ότι οι γονείς τα αγαπούν υπέρ του δέοντος. Και στις περισσότερες περιπτώσεις ούτε εκείνοι έχουν πρόβλημα, αφού η ευτυχία των παιδιών τους είναι και ευτυχία δική τους. Όμως υπάρχει διαφορά του αγαπώ με το λατρεύω. Τα παιδιά είναι για να τα αγαπάμε, όχι να τα λατρεύουμε σε υπερθετικό βαθμό. Αν τους συμπεριφερόμαστε σαν να είναι το κέντρο του Σύμπαντος, φτιάχνουμε ψεύτικα είδωλα και μετατρέπουμε το «καλό» στο «απόλυτο». Αγάπη λοιπόν, ναι, αλλά με μέτρο.
Πιστεύουν ότι τα παιδιά τους είναι τέλεια
Αρκετοί γονείς δεν θέλουν ούτε να ακούσουν κάτι αρνητικό για το παιδί τους. Ακόμα και αν αυτές οι αρνητικές παρατηρήσεις είναι εποικοδομητικές για το ίδιο το παιδί και λέγονται με αγάπη, εκείνοι κλείνουν το να ακούτε με ανοικτό μυαλό τις παρατηρήσεις των ειδικών (καθηγητές, σύμβουλοι κτλ.) μόνο οφέλη μπορεί να έχει για τη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού μας. Ενδεχομένως να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τα χειρότερα, μιας και είναι σαφώς ευκολότερο να αντιμετωπίσεις ένα προβληματικό παιδί παρά έναν προβληματικό ενήλικα.
Βγάζουν τα απωθημένα τους πάνω σε αυτά
Τα σημερινά παιδιά ωριμάζουν πρόωρα γιατί οι γονείς τους το επιτρέπουν. Οποιοδήποτε αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών κατακτηθεί νωρίτερα, κάνει τους γονείς περήφανους που το «παιδί μεγάλωσε, ωρίμασε και βγήκε πολύ έξυπνο». Τα περισσότερα παιδιά ξέρουν να διαβάζουν πριν ξεκινήσουν το δημοτικό, ενώ μετά τα πρώτα χρόνια του δημοτικού ξεκινούν πολεμικές τέχνες, μπαλέτο, μουσική. Αποτέλεσμα, δεν έχουν χρόνο να παίξουν, ενώ το παιχνίδι θα έπρεπε να είναι η βασική τους ασχολία. Το πρόγραμμα των παιδιών στην εφηβεία είναι εξίσου βαρύ, σε σημείο να γίνεται αντιπαιδαγωγικό και αντιψυχολογικό. Όλα τα παραπάνω οφείλονται στο γεγονός ότι αρκετοί γονείς έχουν υπερβολικέ αξιώσεις από τα παιδιά τους και τους «κολλάνε» δικά τους απωθημένα.
Τα συγκρίνουν με λάθος τρόπο
Οι γονείς σε αρκετές περιπτώσεις έχουν την τάση να συγκρίνουν τα αδέρφια μεταξύ τους. Για παράδειγμα «το μεγάλο είναι για να σπουδάσει και το μικρό για να μάθει μια τέχνη» ή «ο ένας αδερφός να ασχοληθεί μόνο με την μπάλα και ο άλλος μόνο με τα βιβλία». Έχουν επίσης την ανάγκη να συγκρίνουν τα παιδιά με τα παιδιά των γειτόνων ή των φίλων ή των συγγενών. Αυτή η «κόντρα» είναι σε κάθε περίπτωση αντιπαιδαγωγική και δεν ωφελεί σε τίποτα το παιδί, παρά μόνο ικανοποιεί τον «εγώ» του γονιού.
Τα υπέρ- προστατεύουν
Η… παραδοσιακή υπερπροστασία είναι ένα ακόμα «αγκάθι» στην ομαλή ανατροφή του παιδιού, τόσο από την πλευρά της μητέρας όσο και από εκείνη του πατέρα. Aυτή η υπερπροστασία και η υπερβολική αγωνία καθρεφτίζει μια έλλειψη εμπιστοσύνης προς το παιδί και του δημιουργεί χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και συναισθήματα οργής προς τον γονιό. Αποτελεί καταπίεση, «πνίξιμο» των επιθυμιών και της αυτονομίας τους.
Κρίνουν τους άλλους γονείς – και τα παιδιά τους
Όσο και αν διαφωνούμε με τη γονική συμπεριφορά κάποιου, δεν έχουμε κανένα απολύτως δικαίωμα να την κατακρίνουμε. Κανείς σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι «πολύ καλός» ή «πολύ κακός». Όλοι οι γονείς αποτελούν μια… μείξη των δύο. Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποτέ τι περνά ο άλλος γονιός και επίσης δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα βρεθούμε κι εμείς σε αντίστοιχη κατάσταση. Επομένως το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ελέγξουμε αυτήν την τάση για κακεντρεχή κρίση και να μην προβαίνουμε σε βιαστικά συμπεράσματα.
Τα ανταμείβουν σε υπερβολικό βαθμό
Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι ανταμοιβές αναστέλλουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των παιδιών. Αν το «δελεάζουμε» με αυτές, το παιδί θα καταβάλλει μόνο όση προσπάθεια χρειάζεται ώστε να κερδίσει την ανταμοιβή που του υποσχεθήκαμε. Επομένως κάθε λογής «βραβεία» - π.χ. αυτοκολλητάκια, δώρα, περισσότερος χρόνος στην τηλεόραση κτλ.- ελαττώνουν την εγγενή ευχαρίστηση των δημιουργικών δραστηριοτήτων. Αυτό που θέλουμε είναι παιδιά με κίνητρο, και όχι παιδιά τα οποία θα κάνουν τα πάντα για την ανταμοιβή τους.
Μεταφέρουν τα προβλήματά τους
Τα προβλήματα της σύγχρονης εργαζόμενης μητέρας ή του σημερινού πατέρα (οικονομική δυσχέρεια, άγχος, νεύρα από τη δουλειά κ.α.), δεν θα πρέπει να μεταφέρονται στα παιδιά. Σε καμία περίπτωση δε θα παίξουμε…θέατρο, όμως από την άλλη δε θα πρέπει να μεταφέρουμε στο σπίτι και σε εκείνα προβλήματα δικά μας ή προβλήματα από τον εργασιακό μας χώρο. Ξεσπάσματα οργής, καυγάδες, θέματα μικρά που γιγαντοποιούνται, όλα αυτά δεν έχουν θέση σε μια υγιή οικογένεια.
Νικόλας Γεωργιακώδης
