Οι μεγαλύτερες στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Τι τραγική ειρωνεία για τον Ομπάμα. Από εκεί που στην προεκλογική του εκστρατεία υποσχόταν ότι θα αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από το Ιράκ, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και σήμερα «αναγκάζεται» να τα στείλει στην… Συρία.

Δεν θα είναι ο πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ πάντως που για «ανθρωπιστική βοήθεια» ή για «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας» θα στείλει στρατεύματα σε άλλη χώρα. Το έκαναν και άλλοι. Ιδού μερικές από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που αποδεικνύουν το σοφό ρητό «Η ιστορία επαναλαμβάνεται».

Κορέα

Χαρακτηρίστηκε από τους δημοσιογράφους ως «ο πιο ακατάλληλος πόλεμος, στο πιο ακατάλληλο μέρος, την πιο ακατάλληλη στιγμή» καθώς είχε χιλιάδες θύματα και κανένα εμφανές όφελος για τις δύο πλευρές. Ο Πόλεμος της Κορέας διήρκεσε από το 1950 έως το 1953, ενώ αφορμή του ήταν η κίνηση της Σοβιετικής Ένωσης να αποκλείσει το σοβιετοκρατούμενο τμήμα του Βερολίνου. Γαλλία, ΗΠΑ και Αγγλία απάντησαν ανεφοδιάζοντας τους κατοίκους, ενώ η Σοβιετική Ένωση άλλαξε ρότα και στράφηκε προς την Ασία και συγκεκριμένα την Κορέα, η οποία είχε χωριστεί σε Βόρεια (ελεγχόταν από την ΕΣΣΔ) και Νότια (ελεγχόταν από τις ΗΠΑ). Το 1950 ο στρατός της Βόρειας Κορέας με στόχο την συνένωση των δύο τμημάτων πέρασε στην Νότια περιοχή εκτελώντας τον αντικουμμουνιστή πρόεδρο Σήνγκμαν Ρη.

Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ και φανατικός αντικουμμουνιστής Χάρι Τρούμαν έφερε το θέμα στον ΟΗΕ και κατάφερε να επιβάλλει μέσω αυτού τη συμμετοχή στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ και άλλων συμμαχικών χωρών συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία έστειλε 1.000 άτομα και 7 αεροσκάφη, σε μια «στρατιωτική επιχείρηση» όπως την αποκάλεσε. Στο παιχνίδι μπήκε και η Κίνα με στόχο να προστατέψει την δική της περιοχή και έστειλε περίπου 500 χιλιάδες στρατεύματα εναντίων των ΗΠΑ. Εν τέλει, μετά από διαπραγματεύσεις ο πόλεμος τερματίστηκε τον Ιούνιο του 1953 και η Κορέα επέστρεψε στη διαίρεσή της σε Νότο και Βορρά.

Γουατεμάλα

Οι ΗΠΑ αν και αρχικά υποστήριζαν τον πρόεδρο της Γουατεμάλας Τζάκομπο Άρμπενς, άλλαξαν γνώμη όταν εκείνος επιχείρησε να εθνικοποιήσει την αμερικάνικη εταιρεία American Fruit. Το υποκινούμενο από τις ΗΠΑ πραξικόπημα του 1954 επί προεδρίας Άϊζενχαουερ, με την ονομασία PBSUCESS έριξε τον Άρμπενς και έφερε στην εξουσία μια σειρά από δικτατορίες που βασάνισαν, εξόρισαν, εκτέλεσαν και… εξαφάνισαν χιλιάδες αντιφρονούντες. Αναλυτικές λεπτομέρειες για την δράση της CIA στην ανατροπή του καθεστώτος, τον εξοπλισμό των αντάρτικων στρατευμάτων και τον αποκλεισμό των ακτών της Γουατεμάλας από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ήρθαν στο φως το 1999.



Βιετνάμ

Ίσως η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής, ο Πόλεμος του Βιετνάμ, γνωστός και ως «ακήρυχτος πόλεμος» (1959-1975), υπήρξε θεωρητικά μια μάχη μεταξύ του Δημοκρατικού Στρατού του Βιετνάμ (Βόρειο Βιετνάμ) και της Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Νότιο Βιετνάμ). Στην πραγματικότητα όμως, ήταν ένας πόλεμος μέσω αντιπροσώπων μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ. Για να προστατεύσουν το καθεστώς του νότιου Βιετνάμ και να αποφύγουν μια ενδεχόμενη κουμμουνιστική κυριαρχία, οι ΗΠΑ άρχισαν να στέλνουν τα στρατεύματά τους, ο αριθμός των οποίων ξεπέρασε τους πεντακόσιους χιλιάδες άνδρες το 1965. Το 1968, το Βόρειο Βιετνάμ έκανε την επίθεση Τετ, η οποία είχε σαν στόχο να αιφνιδιάσει τους Αμερικάνους.

Αν και η επιχείρηση στρατιωτικά απέτυχε, η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ άλλαξε δραματικά και ο πόλεμος στο Βιετνάμ άρχισε να κατακρίνεται. Εξαιτίας του μεγάλου κόστους του πολέμου και της εσωτερικής κατακραυγής για τους χιλιάδες θανάτους αμερικανών στρατιωτών, τα στρατεύματα άρχισαν να αποχωρούν από το Βιετνάμ το 1973 και τελικά το Βόρειο Βιετνάμ άρχισε μια πλήρους κλίμακας επίθεση το 1974 που έληξε στις 30 Απριλίου 1975 με την πτώση της Σαϊγκόν. Ο πόλεμος ισοπέδωσε το Βιετνάμ, ενώ ο συνολικός αριθμός των νεκρών σύμφωνα με εκτιμήσεις ανέρχεται στα 4 εκατομμύρια.

Λιβύη

Τον Απρίλιο του 1986, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρήγκαν διέταξε τον βομβαρδισμό της Λιβύης στην επιχείρηση με το όνομα «El Dorado Canyon». Η αφορμή, σύμφωνα με τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ, ήταν διάφορες καταγγελίες περί εμπλοκής της χώρας σε βομβιστική επίθεση σε μαγαζί του Βερολίνου τον ίδιο μήνα, με τρεις νεκρούς εκ των οποίων οι δύο ήταν Αμερικάνοι στρατιώτες. Το παράδοξο της επίθεσης; Ότι πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την απόφαση της Λιβύης να κλείσει τον Κόλπο της Σύρτης και να θεωρήσει όλον τον θαλάσσιο χώρο της περιοχής ως «χωρικά ύδατα». Κατά την διάρκεια του βομβαρδισμού της Τρίπολης, σκοτώνεται η κόρη του Καντάφι και σαράντα πολίτες. Αμέσως μετά την επίθεση του Απρίλη, η Λιβύη παραιτήθηκε αυτής της απόφασης.



Γρενάδα

Το 1979, ο Μόρις Μπίσοπ, μαρξιστής και φιλικά προσκείμενος στην ΕΣΣΔ κάνει πραξικόπημα σε αυτό το μικρό νησάκι-χώρα της Καραϊβικής και αναλαμβάνει την εξουσία. Οι ΗΠΑ θεώρησαν τον Μπίσοπ «επικίνδυνο», και μερικά χρόνια μετά το 1983 επί προεδρίας Ρήγκαν αποβιβάζουν δύο χιλιάδες πεζοναύτες στο νησί. Η αφορμή για την επιχείρηση με κωδική ονομασία Operation Urgent Fury, η οποία οδήγησε στην ανατροπή του Μπίσοπ, ήταν πέρα για πέρα… αμερικάνικη.
 
Οι ΗΠΑ κατηγόρησαν την Χούντα της Γρενάδα ότι έχτιζε εγκαταστάσεις στο αεροδρόμιο του νησιού προκείμενου να φιλοξενήσουν Σοβιετικά και Κουβανικά στρατεύματα, τα οποία θα ξεκινούσαν στρατιωτικό έλεγχο στα κράτη της Καραϊβικής «υπό Σοβιετική επιρροή». Εν τέλει, οι Αμερικάνικες δυνάμεις επικράτησαν και, παρά την διεθνή κατακραυγή, εγκατέστησαν φιλοαμερικανική κυβέρνηση.

Ιράκ

Στις 14 Ιανουαρίου 1991, αμερικανικές και συμμαχικές τους δυνάμεις ξεκινούν τον βομβαρδισμό του Ιράκ, με αποκορύφωμα την «μητέρα όλων των μαχών», την επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου». Προηγήθηκε η εισβολή του Προέδρου του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ, με πρόσχημα τον αθέμιτο ανταγωνισμό στις τιμές του πετρελαίου. Οι ΗΠΑ φυσικά, επί προεδρίας του Τζόρτζ Μπους του πρεσβύτερου, δεν ήθελαν την ανάδειξη νέου ισχυρού αντιπάλου στη Μέση Ανατολή και βλέποντας ότι το Ιράκ θα εδραιωνόταν ως υπερδύναμη στην περιοχή έδρασαν άμεσα. Υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και με πρωτοβουλία των ΗΠΑ σχηματίζεται δύναμη 35 κρατών, για να «σταματήσει τον πόλεμο».

Στην «Καταιγίδα» χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα λεγόμενα «έξυπνα» όπλα, βομβαρδίστηκαν αεροδρόμια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ η Βαγδάτη θύμιζε πόλη φάντασμα. Ο απολογισμός της διάρκειας ενός μήνα και δέκα ημερών επιχείρησης ήταν 100 χιλιάδες νεκροί άμαχοι, 75 χιλιάδες τραυματίες και 358 νεκροί από τις δυνάμεις των συμμάχων. Η Ελλάδα συμμετείχε στο πλευρό των ΗΠΑ, στέλνοντας μια φρεγάτα στον Κόλπο και παρέχοντας βοήθεια με στρατιωτικές διευκολύνσεις από την Βάση της Σούδας. Το 2003, οι ΗΠΑ επί προεδρίας του... νεώτερου Μπους εισέβαλαν ξανά στο Ιράκ, με 200 χιλιάδες στρατεύματα υποστηρίζοντας ότι η χώρα έκρυβε τα περίφημα «όπλα μαζικής καταστροφής». Το 2011 ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα κηρύσσει το τέλος του πολέμου στο Ιράκ, ο απολογισμός του οποίου σύμφωνα με εκτιμήσεις ήταν 4μισι χιλιάδες νεκροί αμερικανοί στρατιώτες και παραπάνω από 65 χιλιάδες άμαχοι.

Σερβία

Οι ΗΠΑ θέλοντας να εδραιώσουν και να μονιμοποιήσουν τη στρατιωτική τους παρουσία σε μια ακόμη περιοχή της Ευρώπης και συγχρόνως να ελέγξουν τις κινήσεις των Ευρωπαίων και ιδιαίτερα τη διείσδυση της Γερμανίας στην περιοχή των Βαλκανίων, αντιτίθενται στην αναγνώριση της Βοσνίας ως κράτους και τάσσονται με το μέρος της «αδύναμης» μουσουλμανικής μειονότητας των ανταρτών της περιοχής. Για πρώτη φορά λοιπόν, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αμερικανικά μαχητικά βομβαρδίζουν ευρωπαϊκά εδάφη σε θέσεις των Σέρβων της Βοσνίας, με στόχο να πειστεί η σερβοβοσνιακή ηγεσία να αποδεχτεί το διεθνές ειρηνευτικό σχέδιο για το Κοσσυφοπέδιο. Κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών, σύμφωνα με τη διεθνή οργάνωση Human Rights Watch, 500 περίπου άμαχοι έχασαν τη ζωή τους σε 90 διαφορετικά επεισόδια. Το Βελιγράδι, από την πλευρά του, έκανε λόγο για πέντε χιλιάδες νεκρούς αμάχους στη διάρκεια των 78ήμερων αεροπορικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ. Το ίδιο το ΝΑΤΟ δεν έδωσε ποτέ στη δημοσιότητα στοιχεία για τις απώλειες μεταξύ των αμάχων. Οι βομβαρδισμοί αυτοί έμειναν στην ιστορία ως «ανθρωπιστικοί».

Αφγανιστάν

Το 2001, οι ΗΠΑ μαζί με συμμαχικές δυνάμεις αποφασίζουν να επέμβουν στο Αφγανιστάν, ύστερα από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους στις 11 Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου. Η επιχείρηση «Enduring Freedom», είχε ως στόχο να εντοπιστούν ο Οσάμα Μπιν Λάντεν και άλλα υψηλόβαθμα μέλη της Αλ Κάιντα ώστε να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη, καθώς και να καταρρεύσει το καθεστώς των Ταλιμπάν που τους προστάτευε. Τον Μάιο του 2011, οι δυνάμεις των ΗΠΑ σκότωσαν τον Μπιν Λάντεν, γεγονός που σηματοδότησε την σταδιακή αποχώρηση των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων από την περιοχή. Παραπάνω από 20 χιλιάδες άμαχοι έχασαν την ζωή τους, σε αυτόν τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».