Θρησκευτικό… clopy paste: Από τον Θεό Ήλιο στον Χριστό

του Γιώργου Φλώκα

Πολλοί συγγραφείς έχουν ισχυριστεί ότι οι ιστορίες, ως πλοκή, μένουν ίδιες και απλώς παραλλάσσονται τα ίδια μοτίβα που υπάρχουν ήδη από τις αρχαίες τραγωδίες. Κάτι αντίστοιχο φαίνεται πως ισχύει και για τις θρησκείες.

Είναι άλλωστε αναπόφευκτο και βαθύτατα ανθρώπινο, όταν μια νέα θρησκεία εξαπλώνεται σε «νέα γη», να μπολιάζεται από τα προϋπάρχοντα στοιχεία και θρησκευτικά έθιμα. Κάτι τέτοιο, επί παραδείγματι, είναι το περίφημο «μάτιασμα» όπως και το χριστουγεννιάτικο δέντρο – το οποίο προϋπήρχε αλλά ενσωματώθηκε από τον Χριστιανισμό και οι ρίζες του θα πρέπει να αναζητηθούν στις θρησκείες του Βορρά και στη λατρεία του ξύλου, που αποτυπωνόταν στο στολισμό μιας βελανιδιάς.

Οι μεγάλες εμπορικές πόλεις στην αρχαιότητα, άλλωστε, δεδομένης της έλλειψης οποιασδήποτε ενημέρωσης για τις εξελίξεις έξω από αυτές, λειτουργούσαν σαν «χωνευτήρι» πολιτισμών, όπου το παλιό συναντάει το νέο και αναμειγνύονται.

Κάπως έτσι, οι ιστορίες στα χριστιανικά κείμενα, όπως η Βίβλος, δεν συνελήφθησαν «εν μια νυκτί» από Θεία έμπνευση, αλλά είναι βασισμένα σε ιστορίες που προϋπήρχαν του Χριστιανισμού, και έχουν γραφτεί από άγνωστους συγγραφείς που με τη σειρά τους έχουν επηρεαστεί από άλλους ανθρώπους και θρησκείες.

Έτσι, δεν προκαλεί μεγάλη εντύπωση, όταν συναντάς χριστιανικές ιστορίες της Βίβλου σε παλαιότερες λατρείες. Άλλωστε ακόμη και με βάση τη στενή θρησκευτική προσέγγιση, η Βίβλος δεν είναι αποκύημα της φαντασίας – ή της θείας έμπνευσης, μην ξεχνάμε- ενός συγγραφέα, αλλά πρόκειται περί συρραφής εβραϊκών κειμένων που προϋπήρχαν. Η συγγραφή της τοποθετείται στα τέλη της ελληνιστικής εποχής (2ος – 1ος αιώνας π.Χ.) ενώ τα βιβλικά κείμενα πιστεύεται ότι έχουν γραφτεί από τον 8ο έως το 6ο αιώνα π.Χ. – και πάλι, πολύ μετά τις προϋπάρχουσες παρόμοιες δοξασίες.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά κάποιες από αυτές τις «ομοιότητες»:

*Η ιστορία του Αδάμ και της Εύας
Στα κείμενα του Ζωροάστρη (ή Ζαρατούστρα), προφήτη των Περσών, και ειδικότερα στη «Βίβλο» Αβέστα, διαβάζουμε την ιστορία του πώς ο θεός Ωρομάσδης (ή Αχούρα Μάσντα ή Ορμούζντ) δημιούργησε τον κόσμο και τους πρώτους δυο ανθρώπους, μέσα σε έξι μέρες και ξεκουράστηκε την έβδομη.

Στο δε βαβυλωνιακό κείμενο «έπος του Γκιλγκαμές», που διηγείται την ιστορία ενός βασιλιά ο οποίος φέρεται να έζησε την 3η χιλιετία π.Χ. Ο ημιάγριος φίλος του βασιλιά, ονόματι Ενκιντού, φέρεται να είναι ο πρώτος άνθρωπος. Όπως αναφέρεται, τον δημιούργησε ο θεός από τη γη και ζούσε σε έναν επίγειο παράδεισο, μέχρις ότου υπέπεσε στον πειρασμό από μια γυναίκα, τη Σαμχάτ. Δέχτηκε τροφή από αυτήν και έτσι, εκδιώχθηκε από τον παράδεισο. Σε άλλο σημείο του έπους, αναφέρεται ότι ένα φίδι του έκλεψε την αθανασία. Αδάμ, εσύ είσαι;

*Η ιστορία του Νώε
Η γνωστή ιστορία του κατακλυσμού και της κιβωτού συναντάται πολύ νωρίτερα, ήδη στην αρχαία Ελλάδα με την ιστορία του Δευκαλίωνα και της Πύρρας. Ο Δίας, λέγεται, αποφάσισε να καταστρέψει με κατακλυσμό τη γενιά των ανθρώπων γιατί ήταν διεφθαρμένη. Όλη; Όχι φυσικά. Εκτός από τον δίκαιο βασιλιά της Θεσσαλίας, τον Δευκαλίωνα και τη γυναίκα του, την Πύρρα. Κατά το γνωστό μοτίβο, κατασκεύασε πλοίο, ο Δίας τους έπνιξε όλους και μετά από εννέα μέρες, το πλοίο προσάραξε στην κορυφή του Παρνασσού, καθώς τα νερά κατέβαιναν πάλι. Η δε ανθρωπότητα επαναδημιουργήθηκε εύκολα, καθώς ο Δευκαλίων πετούσε πέτρες πίσω του και γίνονταν… άντρες, και αντίστοιχα η Πύρρα δημιουργούσε γυναίκες. Παραλλαγή της ίδιας ιστορίας συναντάται και στο Έπος του Γκιλγκαμές.

*Οι Παροιμίες
Μεγάλες «ομοιότητες» συναντά κανείς μεταξύ του βιβλίου των Παροιμιών, στη Βίβλο, και των Εντολών της Αμένεμοπ, της «Βίβλου» των αρχαίων Αιγυπτίων, που φυσικά γράφτηκε πολύ νωρίτερα και περιλαμβάνει κυρίως ηθικούς κώδικες. Ιδού μερικά παραδείγματα:

Παροιμίες 22:22: «Μην φέρεστε με βία στους φτωχούς, γιατί είναι φτωχοί. Και μην εκμεταλλεύεστε όσους έχουν ανάγκη και σας χτυπούν την πόρτα».
Αμένεμοπ: «Προσέξτε μην κλέβετε από τους φτωχούς και να μην καταπιέζετε τους πληγωμένους».

*Οι δέκα εντολές
Σύμφωνα με τη Βίβλο, οι δέκα εντολές δόθηκαν στο Μωυσή από τον ίδιο το Θεό, στο όρος Σινά. Ωστόσο, δεδομένης της ομοιότητας με το αιγυπτιακό Βιβλίο των Νεκρών, που γράφτηκε περίπου 1.100 χρόνια νωρίτερα, φαίνεται πως ο Θεός είχε κάποιες βοήθειες. Το Βιβλίο των Νεκρών περιγράφει μεταξύ άλλων τις καινοτόμες -δεδομένης της χαλαρής ηθικής της εποχής- θεϊκές εντολές περί βλασφημίας, κλοπής και μοιχείας. Η δε ιστορία του πώς απέκτησε τις 10 εντολές ο Μωυσής μοιάζει εντυπωσιακά με αντίστοιχες αναφορές στον Κώδικα του Χαμουραμπί, που γράφτηκε 300 χρόνια νωρίτερα, περί το 1.770 π.Χ.

*Το βιβλίο του Ησαΐα
Υπάρχει ακόμη μια ενδιαφέρουσα διασύνδεση μεταξύ των Γκάτας του Ζαρατούστρα και του βιβλίου του Ησαΐα στην Παλαιά Διαθήκη. Αυτό αποδίδεται στην επιρροή των Μεσοποτάμιων στους Ισραηλίτες κατά τη διάρκεια της διαμονής των τελευταίων στη Βαβυλώνα. Κατά παράξενο τρόπο, το βιβλίο του Ησαΐα απαντά άμεσα σε ερωτήματα που καταθέτει το βιβλίο των Γκάτας.

*Άγγελοι, διαβόλια, τριβόλια
Η δομή και η ιεραρχία Αγγέλων και Δαιμόνων προϋπάρχει της Παλαιάς Διαθήκης και συναντάται στα κείμενα των ζωροαστριστών. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι λάτρες του Ζωροάστρη ήταν οι πρώτοι που πιστεύουν σε Αγγέλους, στην ιδέα του Σατανά και στην αέναη μάχη μεταξύ των δυνάμεων του καλού και του κακού. Επίσης, στα πορτρέτα του, ο Ζαρατούστρα περιβάλλεται από φωτοστέφανο (όπως μετέπειτα όλοι οι χριστιανοί άγιοι) ενώ πολλά στοιχεία της διδασκαλίας του έχουν αξιοσημείωτες ομοιότητες με το κήρυγμα του Ιησού Χριστού.

*Κόλαση και Παράδεισος
Μαζί με την ιδέα του καλού και του κακού, η θεωρία του Παραδείσου και της Κόλασης προϋπάρχει επίσης του ιουδαϊσμού, πάλι στην περσική θρησκεία του Ζωροάστρη. Η λέξη παράδεισος συναντάται στη λατρεία του Μίθρα, γιου του θεού Ωρομάσδη ή Αχούρα Μάζντα, που κυβερνούσε τον ουρανό. Η λέξη κόλαση φέρεται να προέρχεται από τη νορβηγική λέξη «hel» ενώ πολλές παραλλαγές τόπων μετά θάνατον τιμωρίας όπως η κόλαση συναντώνται στην προχριστιανική παγανιστική μυθολογία.

*Ο Μεσσίας και οι συμπτώσεις



Ο Ώρος, ο θεός – Ήλιος της αιγυπτιακής μυθολογίας γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου από την παρθένο Ίσιδα-Μέρι. Η γέννησή του συνοδεύτηκε από ένα αστέρι στην ανατολή, το οποίο ακολούθησαν τρεις βασιλιάδες για να τον εντοπίσουν και να του αποδώσουν τιμές.

Ο Ώρος είχε 12 μαθητές με τους οποίους ταξίδευε, κάνοντας θαύματα όπως να θεραπεύει ασθενείς και να περπατάει στο νερό ενώ ήταν γνωστός μεταξύ άλλων, με το όνομα ‘Ο Χριστός υιός του Θεού!’. Μετά από προδοσία, σταυρώθηκε, ενταφιάστηκε και μετά από τρεις μέρες αναστήθηκε.

Η ιστορία του Ώρου είναι η παλαιότερη καταγραφή του ίδιου αρχέτυπου, που παρουσιάζεται στις περισσότερες θρησκείες της εποχής – με την γνωστότερη ιουδαϊκή παραλλαγή της, να είναι από τις μεταγενέστερες.

Έτσι, μαθαίνουμε ότι ο Άττις, της Φρυγίας, γεννήθηκε από την παρθένο Νάνα στις 25 Δεκεμβρίου, επίσης σταυρώθηκε, ενταφιάστηκε και μετά από 3 μέρες, αναστήθηκε. Ο Κρίσνα της Ινδίας, γεννήθηκε από παρθένο, με ένα αστέρι στην ανατολή να σημαίνει την άφιξή του, έκανε θαύματα με τους μαθητές του, και μετά το θάνατό του αναστήθηκε.

Ο Διόνυσος της Ελλάδας, γεννήθηκε επίσης από παρθένο, πάλι στις 25 Δεκεμβρίου, έκανε θαύματα, όπως τη μετατροπή του νερού σε κρασί, τον αποκαλούσαν «Ο Βασιλιάς των Βασιλέων», «Ο Υιός του Θεού ο Μονογενής» και όταν πέθανε, αναστήθηκε.

Ο Μίθρα της Περσίας, γεννήθηκε από παρθένο στις 25 Δεκεμβρίου, είχε 12 μαθητές και έκανε θαύματα, και στο θάνατό του ενταφιάστηκε για 3 μέρες και ακολούθως αναστήθηκε. Sounds familiar;