Πόσο… κακό είναι το e-mail;

του Νικόλα Γεωργιακώδη

«Το e-mail είναι κακό». Οποιοσδήποτε εκστόμιζε μια τέτοια κατηγορία μερικά χρόνια πριν θα ερχόταν αντιμέτωπος με το σύνολο σχεδόν των χρηστών του Internet οι οποίοι θα πάσχιζαν να τον πείσουν για το αντίθετο. Όμως τα τελευταία χρόνια κάτι φαίνεται να έχει αλλάξει και η «σκοτεινή» πλευρά του δημοφιλούς τρόπου ανταλλαγής μηνυμάτων έρχεται σιγά σιγά στο προσκήνιο μέσα από έρευνες, συζητήσεις σε forum, ακόμα και βιβλία. Μήπως έχει έρθει η ώρα να δούμε με άλλο μάτι το… αξιαγάπητό μας inbox;

Προσπερνώντας τις κατά καιρούς έρευνες, σύμφωνα με τις οποίες η ενασχόληση με το e-mail φαίνεται να ελαττώνει την ικανότητα του ατόμου να συγκεντρωθεί σε σημαντικές υποχρεώσεις στο σπίτι ή το εργασιακό του περιβάλλον, συγγραφείς και αναλυτές του Διαδικτύου εστιάζουν ολοένα και περισσότερο σε ένα καίριο ερώτημα: Τι θέλει πραγματικά το e-mail από εμάς;

Είτε πρόκειται για το γραφείο, το σπίτι ή το κινητό, το e-mail κατά έναν περίεργο τρόπο «επιμένει» στο να απαντηθεί ή να διαβαστεί το συντομότερο δυνατό ακόμα και το τελευταίο από τα μηνύματα τα οποία λαμβάνουμε – ανεξάρτητα από το πότε και πού τα λάβαμε. Είναι μάλιστα δωρεάν και άμεσο, επομένως δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να μην σταλεί σε… ογκώδεις ποσότητες προς ακόμα περισσότερους παραλήπτες.

Τα «θέλω» των email

Όπως αναφέρει στο blog του ο Βρετανός Tom Chatfied, το email δεν θέλει ο χρήστης να παίρνει αυτόνομες αποφάσεις, να αναβάλλει απαντήσεις ή να το απενεργοποιήσει εντελώς. Αντιθέτως, απαιτεί από αυτόν να μετατρέψει τα πάντα σε πληκτρολογημένες λέξεις και ερωτήματα, τα οποία προωθούνται σε όλους. Το email δεν θέλει να κάνουμε τηλεφωνήματα ή να συμμετέχουμε σε meetings, προτιμά τα απανωτά replies και forwards με συνημμένα αρχεία. Σίγουρα το να αναρωτιέται κανείς τι «θέλει» το email (πόσο μάλλον και να απαντάει σε αυτό) φαίνεται παράξενο, αλλά η ιδιόμορφη αυτή μορφή αμφισβήτησης φαίνεται να έχει αρκετούς υποστηρικτές.

Στο βιβλίο του “What Technology Wants”, o συγγραφέας Kevin Kelly προτείνει μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή του αιτίου και του αποτελέσματος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «Η έννοια του ‘θέλω’ δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους. Ο σκύλος θέλει να παίξει φρίσμπι. Η γάτα θέλει να τη χαϊδέψεις. Τα πτηνά θέλουν ταίρι. Τα σκουλήκια υγρασία και τα βακτήρια τροφή. Ομοίως, τα τεχνολογικά συστήματα έχουν τα δικά τους ‘θέλω’, όχι ως μορφές συζήτησης αλλά περισσότερο ως τάση, ως προτροπή». Και ενώ για τους περισσότερους εργαζόμενους τα «θέλω» των emails συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους παράγοντες που διαμορφώνουν την επαγγελματική τους ζωή, από την άλλη πλευρά αρκετές από τις εργάσιμες ημέρες τους δείχνουν να ικανοποιούν την… πείνα του Inbox τους.

Οι ηλεκτρονικές… θεραπείες

Φυσικά, «αντίδοτα» σε αυτό υπάρχουν και είναι ευρέως γνωστά για τους περισσότερους χρήστες. Είναι κάτι σαν «χρυσοί» κανόνες: σκέψου πριν στείλεις κάτι, μην βάζεις την Σάρα και τη Μάρα στους παραλήπτες, να είσαι σύντομος, μην στέλνεις mail αν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου με ένα τηλεφώνημα, χρησιμοποίησε άλλα πιο κατάλληλα εργαλεία όπως κοινόχρηστα αρχεία κτλ. Προς την ίδια κατεύθυνση, το Internet είναι γεμάτο από λύσεις για… πηγμένους. Από στρατηγικές τύπου «inbox xero» μέχρι ολόκληρες εκστρατείες για ημέρες αποχής από την χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθυστερήσεις στην απάντηση για πνευματική επαγρύπνηση, καθώς και ριζοσπαστικές αναδιαρθρώσεις των εταιρικών επικοινωνιακών στρατηγικών, όπως αυτή που ακολούθησε το 2007 ο διευθυντής της τράπεζας Dresdner Kleinwort, καταργώντας κάθε είδους επικοινωνία μέσω email για τους εργαζόμενους και χρησιμοποιώντας εναλλακτικές όπως το socialtext.

«Εναλλακτικές υπάρχουν», αναφέρει ο Tom Chatfied, «Το θέμα είναι ότι εμείς δεν τις χρησιμοποιούμε, τουλάχιστον όχι όλοι και όχι για αρκετό χρονικό διάστημα. Αυτό, υποψιάζομαι, συμβαίνει επειδή το email δεν… θέλει να το κάνουμε. Όλοι αυτοί οι φάκελοι με τα εισερχόμενα θέλουν τροφή. Θέλουν να κάνουν ‘εύκολες’ τις κακές συνήθειες και να δύσκολες τις καλές. Θέλουν να μετατρέψουν τις λύσεις που ήδη υπάρχουν, σε μπελάδες για τους χρήστες και τις επιχειρήσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Εν τέλει, είναι το email «κακό» ή φταίμε εμείς που το χρησιμοποιούμε με λάθος τρόπο;

Ε- απαντήσεις στα σχόλια του άρθρου.