Η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Λυρική Σκηνή από το άλφα ως το… Δέλτα

του Γιώργου Κόκουβα

Μετά από έναν αιώνα και κάτι στο κτίριο της οδού Πανεπιστημίου, η Εθνική Βιβλιοθήκη βάζει σιγά-σιγά τους πολύτιμους τόμους της στις βαλίτσες και ετοιμάζεται να μετακομίσει προς το δέλτα του Φαλήρου. Μαζί της, νέο σπίτι πρόκειται να αποκτήσει και η Εθνική Λυρική Σκηνή, σε ένα από τα πιο μεγάλα επενδυτικά και αρχιτεκτονικά εγχειρήματα των τελευταίων ετών στην χώρα.

Ο λόγος για το Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Στ. Νιάρχος, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί εξ’ ολοκλήρου από το ομώνυμο Ίδρυμα και (μισό δισεκατομμύριο ευρώ και τέσσερα χρόνια μετά), θα περιλαμβάνει την Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη, την Νέα Λυρική Σκηνή -την δική μας, επιτέλους, Όπερα-και άλλα 170.000τ.μ. πάρκων, γηπέδων και πρασίνου εκεί που η Καλλιθέα συναντά το φαληρικό δέλτα.

Με το βλέμμα… στο 2015

Εν μέσω κρίσης και ενδεχόμενα χρεωκοπίας, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποφάσισε να πραγματοποιήσει μία δωρεά στον ελληνικό λαό, αναλαμβάνοντας το κόστος σχεδιασμού και κατασκευής του Κέντρου πολιτισμού σε κρατική έκταση, ενώ η λειτουργία των εγκαταστάσεων που αναμένεται να είναι έτοιμες το 2015, θα περιέλθουν κατευθείαν στο δημόσιο. Η δωρεά αγγίζει τα 566 εκατομμύρια ευρώ και η Αθήνα αναμένεται να αποκτήσει ένα πάρκο με κτίρια-ορόσημα, που θα εναρμονίζονται με το περιβάλλον, θα δημιουργήσουν ανάπτυξη στην περιοχή και θα μας δώσουν νέους λόγους να «κατηφορίσουμε» προς το δέλτα.

Το Ίδρυμα και ο διεθνούς φήμης Ιταλός αρχιτέκτονας που ανέλαβε το έργο, Renzo Piano –ο «μαέστρος» του κέντρου Pompidou-, άνοιξαν πρόσφατα τα χαρτιά τους, δίνοντάς μας πληροφορίες και εικόνες για το μεγαλεπήβολο σχέδιο. Δείτε στο παρακάτω video τρισδιάστατες απεικονίσεις και πλάνα του πάρκου όπως θα έχει διαμορφωθεί σε τέσσερα χρόνια από τώρα, καθώς και τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος κ. Ανδρέα Δρακόπουλο και τον αρχιτέκτονα Renzo Piano να αναλύουν το σκεπτικό πίσω από τις οπτικοποιήσεις.



Το Κέντρο Πολιτισμού με μία ματιά

Όπως βλέπουμε και στην video-παρουσίαση, το κέντρο πολιτισμού θα απλώνεται σε 170.000τ.μ., από τα οποία το 85% θα καταλαμβάνονται από το πάρκο και το 15% από τις κτιριακές εγκαταστάσεις της βιβλιοθήκης και της όπερας. Ανάμεσά τους, ο υπαίθριος χώρος της «Αγοράς» θα προσκαλεί τους πολίτες να συνδιαλλαγούν, ενώ τα κτίρια καθαυτά θα πληρούν τις τελευταίες προδιαγραφές πράσινης ενέργειας και εναρμόνισης με το περιβάλλον.

Συγκεκριμένα, στην έκταση θα περιλαμβάνεται φωτοβολταϊκό στέγαστρο 100τ.μ. που θα πληροί τις ενεργειακές ανάγκες του Κέντρου, ενώ η φυσική κλίση του εδάφους θα οδηγεί σε ένα «γυάλινο μπαλκόνι» των κτιρίων, το οποία θα «αιωρείται» στον λόφο, αφήνοντας τους επισκέπτες να ατενίσουν το λιμάνι και την υδάτινη «πλατφόρμα» που θα δημιουργηθεί κατά μήκος των εγκαταστάσεων.

Επιπλέον, για πρώτη φορά η Εθνική Βιβλιοθήκη θα επεκτείνει τον ρόλο της από καθαρά ερευνητικό και θα μπορεί να φιλοξενήσει το ευρύ κοινό χωρίς περιορισμούς, ενώ η χωρητικότητά της σε έντυπο υλικό θα ξεπερνά τα δύο εκατομμύρια βιβλία. Παράλληλα, το διπλανό κτίριο, αυτό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, θα χωρά 1.400 θεατές στην κεντρική της αίθουσα.

Τα οφέλη από την ανέγερση του Κέντρου

Μία σειρά από αριθμούς που ήρθαν στην δημοσιότητα από τις μελέτες της Boston Consulting Group για τον αντίκτυπο του έργου, μπορούν να μας πείσουν πως η «μεταμόρφωση» της περιοχής δίνει αχτίδες ελπίδας σε μια περίοδο άνυδρη από δημόσια έργα και επενδύσεις σε υποδομές της χώρας.

Συγκεκριμένα, οι μετρήσεις της εταιρίας δείχνουν πως η κατασκευή του Κέντρου θα προκαλέσει οικονομική δραστηριότητα ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, αποφέροντας στο κράτος ετήσια έσοδα 160 εκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, 1.500 με 2.400 θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν στο πλαίσιο της κατασκευής του Κέντρου, και εκατοντάδες μόνιμες θέσεις θα προσφέρουν ανάσα στην ανεργία της περιοχής κατά την λειτουργία των εγκαταστάσεων.

Τα «πράσινα» οφέλη είναι εξίσου σημαντικά, αφού με την ολοκλήρωση του πάρκου και της αρχιτεκτονικής τοπίου που θα εφαρμοστεί, η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο της περιοχής θα διπλασιαστεί, εφοδιάζοντας τα νότια-κεντρικά προάστια με έναν σημαντικό οικολογικό πνεύμονα.

Φυσικά, δεν είναι αμελητέος ο παράγοντας «κύρος», το οποίο αναμένεται να τονωθεί για την πρωτεύουσα, που θα αποκτήσει σημαντικά κτίρια-σήματα κατατεθέντα σε διεθνές επίπεδο και θα εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής. «Σήμερα, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποκτά μορφή και προσβλέπω στην ημέρα που το πρωτοπόρο αυτό Κέντρο, ως πρότυπο βιωσιμότητας και σύμβολο καινοτομίας και εθνικής ανάπτυξης, θα υποδεχθεί όλο τον κόσμο στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του», δήλωσε σχετικά ο κ. Δρακόπουλος εκ μέρους του Ιδρύματος.

Εθνική Βιβλιοθήκη: Μπορεί να χωρέσει σε ένα… φλασάκι;

Αυτός είναι ο στόχος του υπουργείου Παιδείας, καθώς η κ. Άννα Διαμαντοπούλου πρόσφατα ξεκίνησε τον συντονισμό των προσπαθειών για να έρθει η Εθνική Βιβλιοθήκη στην νέα ψηφιακή εποχή και να γίνει ένα εργαλείο μάθησης για κάθε Έλληνα μαθητή. «Υπάρχει ένα όραμα για την Εθνική Βιβλιοθήκη, να έρθει σε επαφή με τους νέους και μέσα στη νέα εποχή του "ψηφιακού σύμπαντος" να μπορεί κάθε μαθητής και κάθε νέος να έχει την Εθνική Βιβλιοθήκη σε ένα “φλασάκι”», δήλωσε σχετικά η υπουργός μετά την συνάντησή της με το νέο εφορευτικό συμβούλιο της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

Παράλληλα, η κ. Διαμαντοπούλου υπογράμμισε κατά την παρουσίαση των σχεδίων για την Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη στο Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος την ευτυχή συγκυρία της «αναγέννησης» των υποδομών της Βιβλιοθήκης με την παράλληλη προσπάθεια για την είσοδό της στην ψηφιακή εποχή. Όπως τονίζει το υπουργείο, προϋποθέσεις για αυτό το βήμα είναι η πλήρης ψηφιοποίηση του υλικού της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η δημιουργία ψηφιακών υποδομών και «έξυπνων» μηχανών αναζήτησης και η κατασκευή ηλεκτρονικής μονάδας διασύνδεσης όλων των βιβλιοθηκών της Ελλάδας.

Κάπως έτσι, η Εθνική Βιβλιοθήκη που ιδρύθηκε το 1829 στην Αίγινα από τον Ιωάννη Καποδίστρια, μεταφέρθηκε στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς της Αθήνας το 1834, στο Οθώνειο Πανεπιστήμιο το 1864 και στο νεόκτιστο αριστούργημα του Βαλλιανείου κτιρίου στην οδό Πανεπιστημίου το 1888, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα, περνά στην νέα εποχή και ετοιμάζεται να μεταφέρει τον πλούτο της στον «Πύργο των βιβλίων» όπως χαρακτηρίζεται το εσωτερικό του κτιρίου του Renzo Piano. Μένει να δούμε την υλοποίηση των σχεδίων και την Εθνική Βιβλιοθήκη να… γυρίζει σελίδα.