Ιστορίες προδοσίας: Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα...

...Αλλά δεν ήταν μόνο εκείνος. Ξεσκονίζουμε παλιά βιβλία Ιστορίας, θυμόμαστε πέντε από τις καλύτερες ιστορίες προδοσίας και προσπαθούμε να ρίξουμε φως στα κίνητρα και τις συνθήκες που τις δημιούργησαν, αλλά και στο ερώτημα γιατί παραμένουν πάντα τόσο γοητευτικές.
Ιστορίες προδοσίας: Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα...
Δεν ήταν μόνο ο Ιούδας που… φιλούσε υπέροχα. Για την ακρίβεια, ήταν αρκετοί πριν και αμέτρητοι μετά από αυτόν. Προδότες τα ονόματα των οποίων έχουν γραφτεί με μελανά γράμματα στο βιβλίο της ιστορίας, έχουν συνδεθεί με την έννοια της προδοσίας –της πατρίδας, ως επί το πλείστον–, έχουν πρωταγωνιστήσει σε ταινίες και έχουν καταστεί, κατά κάποιο τρόπο θρυλικά. Γιατί, αλήθεια;

Τι είναι αυτό που γοητεύει στις ιστορίες προδοσίας; Λίγο το… σασπένς του πράγματος, το μη αναμενόμενο, το στοιχείο της έκπληξης, και λίγο η ψυχολογική προέκταση, η εξέταση των κινήτρων του «προδότη», η προσπάθεια κατανόησής του. Κυρίως αυτή. Όπως στην περίπτωση ενός Σπαρτιάτη, η θέση του οποίου ήταν, σύμφωνα με τα δεδομένα των συμπατριωτών του, στον Καιάδα, εκείνος όμως ήθελε να πολεμήσει. Με ποιου την πλευρά δεν είχε, στο τέλος, ιδιαίτερη σημασία –για εκείνον.

Μέρες που είναι, λοιπόν, συγκεντρώσαμε μερικούς από τους θεωρούμενους ως μεγαλύτερους προδότες της Ιστορίας, και ρίχνουμε φως στις ιστορίες τους, για να θυμηθούμε πως, μπορεί ο Ιούδας να έχει το όνομα υπήρξαν, όμως, κι άλλοι με τη… χάρη.

Εφιάλτης: Ο πρώτος διδάξας
Η ιστορία δε χρειάζεται επανάληψη. Ένας Σπαρτιάτης που θέλει –αλλά δεν μπορεί– να πολεμήσει στο πλευρό του Λεωνίδα, προδίδει τους συμπατριώτες του οδηγώντας τους Πέρσες στη νίκη των Θερμοπυλών. Τα υπόλοιπα είναι Ιστορία, και το όνομα του συγκεκριμένου προδότη με τα ομολογουμένως λιγότερο ποταπά κίνητρα από εκείνο των τριάκοντα αργυρίων έγινε ουσιαστικό, με τις γνωστές εννοιολογικές –σημασιολογικές ερμηνείες.

Benedict Arnold: Ο απογοητευμένος Αμερικανός
Ο αμερικανός στρατηγός το όνομα του οποίου έχει καταστεί, στη χώρα του, συνώνυμο της προδοσίας, άλλαξε στρατόπεδο κατά τη διάρκεια του Πολέμου για την Αμερικανική Ανεξαρτησία, και συνωμότησε, χωρίς όμως επιτυχία, να παραδώσει το αμερικανικό φρούριο στο West Point της Νέας Υόρκης που είχε καταλάβει, στους Βρετανούς τον Ιούλιο του 1780. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, κίνητρα για την προδοσία του Arnold υπήρξαν η απογοήτευση για την παραγνώριση των ικανοτήτων του και των ευσήμων που απολάμβαναν άλλοι στρατηγοί για τα δικά του επιτεύγματα, αλλά και η αντίθεσή του στη νεοσυσταθείσα συμμαχία των Αμερικανών με τη Γαλλία.

Το σχέδιό του αποκαλύφθηκε όταν οι αμερικανικές δυνάμεις αιχμαλώτισαν τον βρετανό στρατηγό John Andre και βρήκαν επάνω του έγγραφα που αποκάλυπταν το σχέδιο του Arnold. Ο Arnold διέφυγε μετά βίας τα στρατεύματα του Washington, που κινήθηκαν προς το West Point αμέσως μετά την αιχμαλωσία του Andre, και στη συνέχεια έλαβε το βαθμό του ταξίαρχου και 6.000 λίρες Αγγλίας –ποσό που σήμερα υπολογίζεται στις 615.000 λίρες–από το βρετανικό στρατό. Μετακόμισε στο Λονδίνο δύο χρόνια αργότερα, όπου και παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του.

Mordechai Vanunu: Ο ευσυνείδητος
Ο γεννημένος στο Μαρόκο Ισραηλινός πυρηνικός επιστήμονας έγινε διάσημος το 1986, όταν αποκάλυψε στο Βρετανικό Τύπο λεπτομέρειες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ. Αμέσως μετά τη συνέντευξή του, ο Vanunu απήχθη στη Ρώμη από ισραηλινούς πράκτορες και μεταφέρθηκε στο Ισραήλ όπου καταδικάστηκε σε 18ετή φυλάκιση γα προδοσία. Αποφυλακίστηκε το 2004, υπό όρους που έθεταν περιορισμούς στα λόγια και τις κινήσεις του. Συνελήφθη για παραβίαση των όρων πολλές φορές –έχοντας δώσει συνεντεύξεις σε ξένους δημοσιογράφους και προσπαθήσει να φύγει από το Ισραήλ– ενώ πέρυσι καταδικάστηκε και πάλι σε έξι μήνες φυλάκιση, για τους ίδιους λόγους.

Η Διεθνής Αμνηστία εξέδωσε στις 2 Ιουλίου 2007 δελτίο τύπου, στο οποίο δήλωνε ότι «θεωρεί τον Mordechai Vanunu κρατούμενο συνείδησης και καλεί για την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωσή του». Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι δε μετανιώνει για την πράξη του, καθότι θεωρεί πως το χρέος του απέναντι στην ανθρωπότητα είναι μεγαλύτερο από εκείνο απέναντι στην πατρίδα του. «Αγαπούσα τόσο την ελευθερία μου» αναφέρει χαρακτηριστικά σε μία από τις επιστολές του από τη φυλακή «ο άνθρωπος όμως είναι ένα ζώο που μαθαίνει να επιβιώνει. Δεν κατάφεραν να με τρελάνουν».

Kim Philby: Ο κατάσκοπος που αγάπησε (τους Ρώσους)
Κομμουνιστής, Βρετανός, υψηλόβαθμο στέλεχος της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, κατάσκοπος των σοβιετικών KNVD και KGB… Πολλά θέλει ο άνθρωπος για να γίνει διπλός πράκτορας; Μέλος της ομάδας που σήμερα ονομάζουμε Cambridge Five, μαζί με τους Donald Maclean, Guy Burgess, Anthony Blunt και John Cairncross, ο Philby –για τον οποίο ο Στάλιν πίστευε πως ήταν στην πραγματικότητα τριπλός, και όχι διπλός, πράκτορας–θεωρείται ότι προκάλεσε τη μεγαλύτερη βλάβη στις βρετανικές και αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, αποκαλύπτοντας στους Σοβιετικούς απόρρητες πληροφορίες. Πολλοί χαρακτήρες κατασκοπικών ταινιών –μεταξύ των οποίων ο Harry Lime στον Τρίτο Άνθρωπο και ο Arch Cummings στο The Good Shepherd– θεωρείται ότι έχουν βασιστεί στον Kilby.

Vidkun Quisling: Για την… καρέκλα της εξουσίας
Ένα ακόμη όνομα συνώνυμο της προδοσίας, που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, είναι αυτό του Πρωθυπουργού της κατεχόμενης από τους Γερμανούς Νορβηγίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από το 1942 έως το 1945. Ακροδεξιός πολιτικός και αξιωματούχος των ενόπλων δυνάμεων, ο Quisling συνεργάστηκε με τους Ναζί στο σχέδιο κατάκτησης της Νορβηγίας, που στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε παραμείνει ουδέτερη, με αντάλλαγμα τον σχηματισμό κυβέρνησης που θα λογοδοτούσε απευθείας στον Χίτλερ. Με το τέλος του πολέμου, ο Quisling καταδικάστηκε για προδοσία και εκτελέστηκε.

Ηρώ Κουνάδη

Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v