RPG, Social Networks και άλλα... σημεία συνάντησης στο internet

της Ηρώς Κουνάδη

Αν υπάρχει μία λειτουργία –μία πλευρά αν προτιμάτε– του internet που έχει εγείρει τις περισσότερες συζητήσεις και ξεκινήσει τις πλέον ατέρμονες αντιπαραθέσεις, αυτή είναι τα δίκτυα γνωριμιών, που κατά καιρούς και ανάλογα με την εκάστοτε «μόδα» περιλαμβάνουν chatrooms, online communities, forums, social networks και ούτω καθεξής.

Μέσα σε κάτι λιγότερο από μία δεκαετία, τα δίκτυα αυτά έχουν αποκτήσει εκατομμύρια φανατικούς χρήστες, που ορκίζονται στη λειτουργικότητα, τη χρηστικότητα και το τερπνόν του όλου πράγματος, και άλλους τόσους ορκισμένους εχθρούς, που μιλούν –με τεχνοφοβικούς συχνά όρους, είναι η αλήθεια– για την αποξένωση των ανθρώπων, την επικινδυνότητα του εγχειρήματος και την καταπάτηση του ιδιωτικού απορρήτου, με δυνάμει καταστροφικά για την προσωπική ασφάλεια αποτελέσματα.

Η αλήθεια, όπως πάντα, βρίσκεται κάπου στη μέση –κατά την ταπεινή μας άποψη, λίγο πιο κοντά στην πλευρά των χρηστών από την ακριβή «μέση». Σαφώς το internet και τα κοινωνικά του δίκτυα είναι ένας άριστος τρόπος να γνωριστείς και να συνομιλήσεις με ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα –και ναι, πολλοί από αυτούς μπορεί να μένουν στην άλλη άκρη του κόσμου και να μην υπήρχε διαφορετικά καμία πιθανότητα να γνωριστείτε ποτέ– και σαφώς υπάρχουν αμέτρητες περιπτώσεις ανθρώπων που θα παρουσιαστούν ως κάτι άλλο από αυτό που είναι.

Οι ερμηνείες αυτής της συμπεριφοράς είναι πολλές, και ποικίλλουν από το ότι προσπαθούν να σκοτώσουν τον άπλετο ελεύθερο χρόνο που διαθέτουν ή να βρουν ένα ενδιαφέρον στη μονότονη ζωή τους φτιάχνοντας και υποστηρίζοντας ένα ψεύτικο προφίλ ή υποδυόμενοι έναν φανταστικό χαρακτήρα (γι’ αυτήν ειδικά την κατηγορία ανθρώπων φτιάχτηκε το Second Life) μέχρι το ότι είναι ψυχωτικοί δολοφόνοι. Χωρίς να προσπαθούμε να ανατρέψουμε καμία θεωρία, διερωτόμαστε ειλικρινά: εσείς πόσους ανθρώπους-στα-όρια-της-πλήξης-με-υπολογιστή-μπροστά-τους ξέρετε, και πόσους ψυχωτικούς δολοφόνους –ή έστω ψυχωτικούς σκέτο;

Επειδή όμως οι πιθανότητες δεν είναι για να στηρίζεσαι, κι επειδή μπορεί κάποιες από τις σοκαριστικές ιστορίες που ακούγονται κατά καιρούς σχετικά με την εξέλιξη των διαδικτιακών γνωριμιών να εμπεριέχουν κάποια δόση αλήθειας, τα «ανοιχτά» chatrooms έχουν δώσει, τα τελευταία χρόνια, τη θέση τους στους πιο κλειστούς κύκλους των social networks, ή έχουν καλυφθεί από ένα ασφαλέστερο άλλοθι, όπως είναι τα RPG σαν το Second Life που λέγαμε προηγουμένως ή τα πιο απλά online παιχνίδια, όπως οι Λεξομαχίες που κάνουν θραύση στο ελληνικό διαδίκτυο. Φαίνεται ότι το safety consciousness έγινε μόδα.

Πολλές άγνωστε λέξεις; Να εξηγήσουμε. RPG είναι τα αρχικά των role playing games, ήτοι παιχνίδια ρόλων, όπου ο χρήστης δημιουργεί και χειρίζεται ένα avatar –την εικονική εκπροσώπησή του στον διαδικτιακό κόσμο. Αντιπροσωπευτικό –και εθιστικότατο, μην τo δοκιμάσετε στο γραφείο– παράδειγμα τέτοιου παιχνιδιού, εκτός από το Second Life, είναι και το World of Warcraft. Εδώ οι γνωριμίες, η ανταλλαγή απόψεων και όλα τα συναφή με τη διαδικτιακή κοινωνικοποίηση δεν είναι ο άμεσος σκοπός. Το ζητούμενο είναι το παιχνίδι, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι και όλα τα υπόλοιπα δεν προκύπτουν.

Ομοίως και στα κατά πολύ απλούστερα online games, όπως οι Λεξομαχίες του δημοφιλούς Zoo, που ίσως να αποτελεί αυτή τη στιγμή τη μεγαλύτερη ελληνική online community. Εδώ τα πράγματα είναι απλά. Ο κάθε χρήστης αποκτά με την εγγραφή του έναν κωδικό, τον οποίο χρησιμοποιεί για να συνδεθεί στο site και να παίξει παιχνίδια με άλλους χρήστες –σε περίπτωση που αναρωτιέστε, οι best selling Λεξομαχίες είναι ένα είδος online scrabble–, να κάνει chat, να συμμετέχει σε συζητήσεις ή να αναζητήσει παλιούς συμμαθητές.

Η άλλη κατηγορία site online γνωριμιών είναι τα γνωστά και ως social networking websites, όπως το –δημοφιλέστερο όλων– My Space, το Facebook, το Hi5 και το Friendster. Εδώ ο χρήστης δημιουργεί ένα προφίλ το οποίο συνδέεται με τα αντίστοιχα άλλων χρηστών. Συνήθως οι συνδέσεις ξεκινούν από τα προφίλ γνωστών και φίλων, τα οποία συνδέονται με άλλους φίλους, και κάπως έτσι ο κύκλος των φίλων μεγαλώνει, για να καταλήξει, στις περισσότερες περιπτώσεις, να περιλαμβάνει νέες, ηλεκτρονικές γνωριμίες. Οι δυνατότητες αυτών των διαδικτιακών κοινοτήτων ποικίλλουν από την ανταλλαγή μηνυμάτων –το γνωστό instant messaging, ή IM για συντομία, αντίστοιχο με αυτό του MSN Messenger– και τη δυνατότητα φιλοξενίας blog, μέχρι το photo sharing, κορυφή στον τομέα του οποίου θεωρείται το Flickr, και την αναζήτηση νέων φίλων με βάση τα ενδιαφέροντα.

Καθώς το My Space άρχιζε να κερδίζει έδαφος –αυτή τη στιγμή είναι το μεγαλύτερο social network, με περισσότερους από 200 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες– άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους αντίστοιχα sites με περισσότερο εξειδικευμένο περιεχόμενο. Για παράδειγμα, το WAYN απευθύνεται σε κατά συνείδηση ταξιδιώτες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να καταγράφουν σε μορφή blog τα ταξίδια τους, να δημοσιεύουν φωτογραφίες από αυτά, να βρίσκουν νέους φίλους –ακόμη και πρόθυμους να τους φιλοξενήσουν– στις περιοχές που πρόκειται να επισκεφθούν και να πληροφορούνται ανά πάσα στιγμή τις ακριβείς συντεταγμένες άλλων φίλων τους που επίσης ταξιδεύουν ανά τον κόσμο. Το Shelfari απευθύνεται στους απανταχού βιβλιοφάγους, στους οποίους παρέχει τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν απόψεις, να προτείνουν αγαπημένα βιβλία και να δημιουργούν λίστες οι οποίες συνοδεύουν το προφίλ τους, ενώ το Sportsvite είναι το social network –το μαντέψατε– των αθλητικών τύπων.

Μια γρήγορη ματιά στον κατάλογο των social networking sites της Wikipedia θα σας αποκαλύψει μία πληθώρα επιλογών για κάθε ενδιαφέρον ή ηλικιακό γκρουπ. Δεν έχετε παρά να επιλέξετε ένα για να δοκιμάσετε τις ικανότητές σας στην… κοινωνική δικτύωση. Και πριν βιαστείτε να πείτε ότι ο κοινωνικός σας κύκλος αριθμεί ήδη έναν ικανοποιητικό αριθμό επαφών, σκεφτείτε ότι κάποιες από αυτές τις γνωριμίες υπό κανονικές συνθήκες –βλέπε στην «πραγματική» ζωή– δε θα γίνονταν ποτέ. Και ότι κάποιες από αυτές μπορεί να εξελιχθούν σε φιλίες ζωής. Ό,τι άλλο προκύψει είναι απλά θέμα διάθεσης. Και έλλειψης προκατάληψης.