Το ήξερες ότι οι αρχαίοι είχαν προβλέψει τη γέννηση των ρομπότ;

Χωρίς να θέλουμε να παινέψουμε τους αρχαίους ημών προγόνους περισσότερο από όσο έχουν παινευτεί κατά καιρούς, οφείλουμε να τους βγάλουμε το καπέλο- ή ό,τι άλλο φορούσαν τότε -  για τις εντυπωσιακές προβλέψεις και ανακαλύψεις τους.

Αιώνες πίσω, είχαν καταφέρει να συλλάβουν αλλά και να κατασκευάσουν ένα σωρό εντυπωσιακές για την εποχή τεχνολογίες, οι οποίες με μικρές διαφοροποιήσεις χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα.

Σημειώστε πως αρκετές από αυτές τις εφευρέσεις τους μπορείτε να δείτε σε πραγματικό μέγεθος στο Μουσείο Κοτσανά, όταν με το καλό ξανανοίξει. 

Το πρώτο Πισί του κόσμου

O θρυλικός μηχανισμός των Αντικυθήρων κατασκευάστηκε πριν από περίπου 2100 χρόνια και χρησίμευε για αστρονομικές παρατηρήσεις. Έδειχνε τις ακριβείς θέσεις των πέντε γνωστών τότε πλανητών, καθώς και του ήλιου και της σελήνης, προέβλεπε με ακρίβεια τις εκλείψεις αλλά και τις ημερομηνίες σημαντικών γεγονότων, όπως οι Πανελλήνιοι Αγώνες, και χρησίμευε για την τήρηση ενός ημερολογίου πολλών ετών με σημαντική ακρίβεια. Η λειτουργία του εξακολουθεί μέχρι σήμερα να σπαζοκεφαλιάζει τους επιστήμονες, οι οποίοι θεωρούν πως ίσως κάτι βαθύτερο να κρύβεται στα… γρανάζια του.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο Associated Press ο Alexander Jones, καθηγητής της ιστορίας της αρχαίας επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, «δεν ήταν απλά ένα ερευνητικό εργαλείο, κάτι που ένας αστρονόμος θα χρησιμοποιούσε για να κάνει υπολογισμούς ή ένας αστρολόγος για να κάνει προβλέψεις. Ήταν κάτι που θα χρησιμοποιούσαμε σήμερα για να διδάξουμε τα μυστικά του Σύμπαντος και να κατανοήσουμε τη θέση μας σε αυτό».

Διαβάστε επίσης: Ναυάγιο Αντικυθήρων: 20.000 λεύγες κάτω από το Αρχαιολογικό Μουσείο 

Ρομπότ… προ Χριστού

Περισσότερα από 2.500 χρόνια πριν, πολύ πριν από τα μεσαιωνικά «αυτόματα», και αιώνες πριν η τεχνολογία δημιουργήσει τις αυτοκινούμενες συσκευές, η ελληνική μυθολογία ασχολήθηκε με ιδέες για τη δημιουργία τεχνητής ζωής, αλλά και τις ηθικές ανησυχίες που συνοδεύουν μέχρι σήμερα την βιοτεχνολογία και εκφράζονται μέσα από ταινίες όπως το Blade Runner και το Ex-Machina.

Για παράδειγμα, ο Τάλως, το γιγαντιαίο μπρούτζινο ρομπότ που προστάτευε την Κρήτη κατά τον Ησίοδο, θεωρείται το πρώτο που «περπάτησε» στη Γη και όχι δεν κατασκευάστηκε από κάποιο εργαστήριο του MIT, αλλά από τον Ήφαιστο. Στον πυρήνα του, ο γίγαντας είχε έναν σωλήνα που έτρεχε από το κεφάλι του σε ένα από τα πόδια του και μετέφερε μια μυστηριώδη πηγή ζωής των θεών, το ίχωρ. Στα Αργοναυτικά, του Απολλώνιου του Ρόδιου, αναφέρεται πώς η μάγισσα Μήδεια νίκησε τον Τάλω αφαιρώντας ένα μπουλόνι στον αστράγαλο του και αφήνοντας το ρευστό ίχωρ να ρέει. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η Πανδώρα, η οποία αποτυπώνεται σε αρχαίους αμφορείς να κοιτά απευθείας μπροστά, με ένα παγωμένο χαμόγελο και μια κάπως αφύσικη στάση σώματος. Σύμφωνα με την ιστορικό Adrienne Mayor, δε θα μπορούσε να έχει πιο θερμό χαμόγελο, μιας και σκοπός της ήταν η αποπλάνηση και η καταστροφή.  

«Σε ορισμένες ερμηνείες του θρύλου, η Πανδώρα, όπως και η Εύα, ήταν η πρώτη γυναίκα σε έναν ανδρικό κόσμο. Οι Έλληνες φαντάστηκαν μερικούς τεχνητούς βοηθούς κατασκευασμένους με βάση την γυναικεία εικόνα- όπως η Alexa  της Amazon ή η Siri της Apple.  Όμως η Πανδώρα ήταν ένα είδος artificial intelligence κατασκόπου και σαμποτέρ, παρόμοια με τη Maria του Metropolis ή το ανθρωποειδείς Cylons του Battlestar Galactica», επισημαίνει.  

Μια πιο λειτουργική θηλυκή ρομποτική ύπαρξη στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν η αυτόματη υπηρέτρια του Φίλωνος. Πρόκειται για ένα ανθρωποειδές ρομπότ με τη μορφή υπηρέτριας, η οποία στο δεξί χέρι της κρατούσε μια οινοχόη. Όταν ο επισκέπτης τοποθετούσε έναν κρατήρα (κύπελλο) στην παλάμη του δεξιού χεριού της, εκείνη αυτόματα έριχνε αρχικά κρασί και στη συνέχεια νερό αν ο επισκέπτης το επιθυμούσε.

Αυτόματη πόρτα δια χειρός Ήρωνα

Αν θέλουμε να αναζητήσουμε την γέννηση της αυτόματης πόρτας, θα πρέπει να ταξιδέψουμε στον πρώτο αιώνα μ.Χ. και στην περιοχή της Ρωμαϊκής Αιγύπτου. Εκεί, ο μαθηματικός Ήρωνας της Αλεξάνδρειας, εφηύρε την πρώτη γνωστή αυτόματη πόρτα, η οποία χρησιμοποιούσε τη θερμότητα από τη φωτιά για να αντλήσει νερό από ένα δοχείο και να το μεταφέρει σε διάφορα άλλα δοχεία χρησιμοποιώντας πίεση. Χάρη σε κάποιες ειδικές τροχαλίες και σχοινιά, τα δοχεία αυτά μπορούσαν να ανοίξουν, αρχικά, τις πόρτες σε Ναούς.

Όσο περνούσε ο καιρός και ο κόσμος ζητούσε περισσότερο… αυτοματισμό έχοντας εντυπωσιαστεί από την εφεύρεση αυτή, ο Ήρων επέκτεινε τη χρήση του μηχανισμού αυτού σε άλλα σημεία, όπως οι είσοδοι των πόλεων. Παραδόξως, η αυτόματη πόρτα δεν εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους ανθρώπους εκείνης της περιόδου μιας και πίστευαν πως ήταν πιο εύκολο να την ανοίξουν χρησιμοποιώντας τη δύναμή τους ή ζώα. Κάποια ζώα δεν τον πιστεύανε.

Μπόλικους αιώνες μετά, το 1931, οι μηχανικοί Roby και Raymond σχεδίασαν το πρώτο μοντέλο μιας συσκευής, η οποία ενεργοποιούσε αυτόματα το άνοιγμα μιας πόρτας. Η εφεύρεση κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά σε ένα εστιατόριο στο Κονέκτικατ των Ηνωμένων Πολιτειών.

Μη με ξυπνάς από τις 6

Ο Αριστόξενος, αναφέρει πως ο Πλάτωνας, τον 2ο αιώνα π.Χ., εφηύρε ένα νυχτερινό ρολόι, με την μορφή μεγάλης κλεψύδρας. Ναι, καλά καταλάβατε, ένας αρχαίος Έλληνας βρίσκεται πίσω από την πρώτη συσκευή αφύπνισης παγκοσμίως. Πώς λειτουργούσε;

Ένα κεραμικό δοχείο τροφοδοτούσε μέσω, κατάλληλα υπολογισμένου για την κάθε περίπτωση, ακροφυσίου το επόμενο δοχείο. Όταν αυτό γέμιζε την προγραμματισμένη χρονική στιγμή, άδειαζε με σταθερή ταχύτητα μέσω του εσωτερικά τοποθετημένου αξονικού σιφωνίου στο επόμενο κλειστό δοχείο και έτσι ανάγκαζε τον εμπεριεχόμενο αέρα να εξέλθει με πίεση σφυρίζοντας από μία σύριγγα στην κορυφή του. Ντρινννν! Ή - καλύτερα – φσσσσσιιιιν, ώρα για να πάμε να αγορεύσουμε στην Εκκλησία του Δήμου.