Όχι άλλη τοξική θετικότητα!
Άδραξε τη μέρα. Δες την θετική πλευρά της ζωής. Βρες κάθε μέρα ένα λόγο να χαίρεσαι. Να σου πούμε και κάτι; Ό,τι θέλουμε θα κάνουμε.
της Ηρώς Κουνάδη
Δεν ξέρουμε αν είσαι αρκετά γηραιός/η για να τα θυμάσαι, αλλά υπήρχε κάποτε μια απαράδεκτη σειρά παιδικών βιβλίων με μια ηρωίδα που την έλεγαν Πολυάννα. Η Πολυάννα, που λες, έπαιζε ένα πέρα για πέρα αρρωστημένο παιχνίδι, που το έλεγε «το παιχνίδι της χαράς» και συνίστατο στο να αρνείται τα συναισθήματά της και να βρίσκει κάθε μέρα έναν λόγο να είναι χαρούμενη. Και όταν λέμε κάθε μέρα, εννοούμε κάθε μέρα. Και τις μέρες που συνέβαιναν φρικιαστικά πράγματα. Και σε αρρώστιες. Και σε θανάτους.
Δεν θα μπούμε στον κόπο να αναλύσουμε πόσο προβληματική είναι αυτή η τακτική, κατά πάσα πιθανότητα το ξέρεις, κι αν δεν το ξέρεις μπορείς να το μαντέψεις. Όπως σοφά το οπτικοποίησε η καλύτερη μέχρι στιγμής ταινία της Pixar, το Inside Out, οι άνθρωποι χρειαζόμαστε όλα τα συναισθήματα για να λειτουργήσουμε κανονικά. Και την απογοήτευση. Και τη βαρεμάρα. Και την αηδία. Και τον θυμό. Και ναι, ακόμα και την θλίψη. Κυρίως την θλίψη, που είναι αυτή που πιο πολύ απ’ όλα έχουμε προσπαθήσει να εξορίσουμε.
Να ζεις την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία
Πρώτον, μη μου λες τι να κάνω. Δεύτερον, αν ήταν η τελευταία μου μέρα σε αυτό τον κόσμο και το ήξερα, πιθανότατα θα την περνούσα κλαίγοντας. Τίποτα ωραίο δεν θα έκανα.
Όταν θέλεις κάτι πολύ, ολόκληρο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις
Όπως έλεγε κι ο τίτλος μιας θεατρικής παράστασης πριν από χρόνια, «αυτός ο αλήτης ο Κοέλιο έχει πάρει πολύ κόσμο στον λαιμό του». Καταρχάς, το σύμπαν έχει πολύ σημαντικότερα πράγματα να κάνει από το να ασχολείται με την αφεντιά σου. Έχει να διαστέλλεται και να γεννάει μαύρες τρύπες που καταπίνουν κάθε μορφή ύλης και τη στέλνουν για βρούβες στην ανυπαρξία. Δεν ξέρουμε για σένα, αλλά εμάς δεν μας ακούγεται πολύ θετική η στάση του.
Όλα για κάποιον λόγο γίνονται
Ναι ίσως, απλά μερικές φορές αυτός ο λόγος είναι ότι κάνεις ηλίθιες επιλογές. Μερικές άλλες φορές, ο λόγος είναι πως δεν μπορούμε να ελέγξουμε απολύτως τίποτα γιατί οι μόνοι νόμοι που διέπουν το σύμπαν είναι αυτοί της τυφλής, απόλυτης τυχαιότητας. Κι αυτό εξηγεί, με έναν πολύ σκοτεινό τρόπο, γιατί ενίοτε άσχημα πράγματα συμβαίνουν σε καλούς ανθρώπους. Οι άνθρωποι έχουμε εν γένει μια δυσκολία να διαχειριστούμε αυτή τη γνώση, και γι’ αυτό εφευρίσκουμε ηλίθια τσιτάτα σαν το «όλα για κάποιον λόγο γίνονται» που μπορούν ενδεχομένως να παρηγορήσουν την Μαίρη που την χώρισε ο Τάκης, αλλά όχι και μια μάνα που έχασε το παιδί της.
Δες το θετικά
Ξέρεις κάτι; Είναι κάποια πράγματα που δεν μπορείς να τα δεις θετικά. Και αν προσπαθήσεις πολύ, το καλύτερο που θα καταφέρεις είναι ίσως να τα ξεχάσεις για λίγο, μέχρι τα καταπιεσμένα αισθήματα να εκραγούν γκρεμίζοντας το ταβάνι του υπογείου στο οποίο επιχείρησες να τα κλείσεις. Κι αυτό αν είσαι αρκετά τυχερός –γιατί σε πολλές περιπτώσεις, η έκρηξη είναι τόσο δυνατή που συμπαρασέρνει όλο το οικοδόμημα, μαζί με τα θεμέλια. Αυτή είναι, ας πούμε, μια από τις συχνότερες αιτίες που προκαλούν τις κρίσεις πανικού.
Έλα ρε, μην στεναχωριέσαι
Φοβερή ιδέα, πώς δεν την είχα σκεφτεί; Η επόμενη εξαιρετική συμβουλή θα είναι να μην αγχώνεσαι. Πενήντα ευρώ. Ακόμα, όμως, και αν υπήρχε όντως τρόπος να πατήσεις ένα κουμπί και να σταματήσεις να στεναχωριέσαι/ αγχώνεσαι/ περνάς απλώς μια κακή μέρα, εμείς λέμε πως καλή ιδέα θα ήταν να μην το πατήσεις. Όχι μόνο γιατί δεν είναι υγιές να μην στεναχωριέσαι ποτέ. Αλλά και γιατί δεν είναι ανθρώπινο.
Θετική ενέργεια, γιέι
Αν ήμασταν καχύποπτοι άνθρωποι και θέλαμε να κλείσουμε αυτό το κείμενο βάζοντας σου ψύλλους στα αυτιά, θα επισημαίναμε πως η σύνδεση της «θετικής ενέργειας» με την παραγωγικότητα στο πλαίσιο της εργασιακής κουλτούρας ίσως είναι μια απάντηση στο πώς μας προέκυψε ξαφνικά τόση εμμονή με την θετικότητα. Αλλά καχύποπτοι άνθρωποι εμείς δεν είμαστε. Η εξέλιξη του καπιταλισμού των τελευταίων εξήντα χρόνων είμαστε βέβαιοι πως είναι καθαρά συμπτωματική.
Δεν ξέρουμε αν είσαι αρκετά γηραιός/η για να τα θυμάσαι, αλλά υπήρχε κάποτε μια απαράδεκτη σειρά παιδικών βιβλίων με μια ηρωίδα που την έλεγαν Πολυάννα. Η Πολυάννα, που λες, έπαιζε ένα πέρα για πέρα αρρωστημένο παιχνίδι, που το έλεγε «το παιχνίδι της χαράς» και συνίστατο στο να αρνείται τα συναισθήματά της και να βρίσκει κάθε μέρα έναν λόγο να είναι χαρούμενη. Και όταν λέμε κάθε μέρα, εννοούμε κάθε μέρα. Και τις μέρες που συνέβαιναν φρικιαστικά πράγματα. Και σε αρρώστιες. Και σε θανάτους.
Δεν θα μπούμε στον κόπο να αναλύσουμε πόσο προβληματική είναι αυτή η τακτική, κατά πάσα πιθανότητα το ξέρεις, κι αν δεν το ξέρεις μπορείς να το μαντέψεις. Όπως σοφά το οπτικοποίησε η καλύτερη μέχρι στιγμής ταινία της Pixar, το Inside Out, οι άνθρωποι χρειαζόμαστε όλα τα συναισθήματα για να λειτουργήσουμε κανονικά. Και την απογοήτευση. Και τη βαρεμάρα. Και την αηδία. Και τον θυμό. Και ναι, ακόμα και την θλίψη. Κυρίως την θλίψη, που είναι αυτή που πιο πολύ απ’ όλα έχουμε προσπαθήσει να εξορίσουμε.
Να ζεις την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία
Πρώτον, μη μου λες τι να κάνω. Δεύτερον, αν ήταν η τελευταία μου μέρα σε αυτό τον κόσμο και το ήξερα, πιθανότατα θα την περνούσα κλαίγοντας. Τίποτα ωραίο δεν θα έκανα.
Όταν θέλεις κάτι πολύ, ολόκληρο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις
Όπως έλεγε κι ο τίτλος μιας θεατρικής παράστασης πριν από χρόνια, «αυτός ο αλήτης ο Κοέλιο έχει πάρει πολύ κόσμο στον λαιμό του». Καταρχάς, το σύμπαν έχει πολύ σημαντικότερα πράγματα να κάνει από το να ασχολείται με την αφεντιά σου. Έχει να διαστέλλεται και να γεννάει μαύρες τρύπες που καταπίνουν κάθε μορφή ύλης και τη στέλνουν για βρούβες στην ανυπαρξία. Δεν ξέρουμε για σένα, αλλά εμάς δεν μας ακούγεται πολύ θετική η στάση του.
Όλα για κάποιον λόγο γίνονται
Ναι ίσως, απλά μερικές φορές αυτός ο λόγος είναι ότι κάνεις ηλίθιες επιλογές. Μερικές άλλες φορές, ο λόγος είναι πως δεν μπορούμε να ελέγξουμε απολύτως τίποτα γιατί οι μόνοι νόμοι που διέπουν το σύμπαν είναι αυτοί της τυφλής, απόλυτης τυχαιότητας. Κι αυτό εξηγεί, με έναν πολύ σκοτεινό τρόπο, γιατί ενίοτε άσχημα πράγματα συμβαίνουν σε καλούς ανθρώπους. Οι άνθρωποι έχουμε εν γένει μια δυσκολία να διαχειριστούμε αυτή τη γνώση, και γι’ αυτό εφευρίσκουμε ηλίθια τσιτάτα σαν το «όλα για κάποιον λόγο γίνονται» που μπορούν ενδεχομένως να παρηγορήσουν την Μαίρη που την χώρισε ο Τάκης, αλλά όχι και μια μάνα που έχασε το παιδί της.
Δες το θετικά
Ξέρεις κάτι; Είναι κάποια πράγματα που δεν μπορείς να τα δεις θετικά. Και αν προσπαθήσεις πολύ, το καλύτερο που θα καταφέρεις είναι ίσως να τα ξεχάσεις για λίγο, μέχρι τα καταπιεσμένα αισθήματα να εκραγούν γκρεμίζοντας το ταβάνι του υπογείου στο οποίο επιχείρησες να τα κλείσεις. Κι αυτό αν είσαι αρκετά τυχερός –γιατί σε πολλές περιπτώσεις, η έκρηξη είναι τόσο δυνατή που συμπαρασέρνει όλο το οικοδόμημα, μαζί με τα θεμέλια. Αυτή είναι, ας πούμε, μια από τις συχνότερες αιτίες που προκαλούν τις κρίσεις πανικού.
Έλα ρε, μην στεναχωριέσαι
Φοβερή ιδέα, πώς δεν την είχα σκεφτεί; Η επόμενη εξαιρετική συμβουλή θα είναι να μην αγχώνεσαι. Πενήντα ευρώ. Ακόμα, όμως, και αν υπήρχε όντως τρόπος να πατήσεις ένα κουμπί και να σταματήσεις να στεναχωριέσαι/ αγχώνεσαι/ περνάς απλώς μια κακή μέρα, εμείς λέμε πως καλή ιδέα θα ήταν να μην το πατήσεις. Όχι μόνο γιατί δεν είναι υγιές να μην στεναχωριέσαι ποτέ. Αλλά και γιατί δεν είναι ανθρώπινο.
Θετική ενέργεια, γιέι
Αν ήμασταν καχύποπτοι άνθρωποι και θέλαμε να κλείσουμε αυτό το κείμενο βάζοντας σου ψύλλους στα αυτιά, θα επισημαίναμε πως η σύνδεση της «θετικής ενέργειας» με την παραγωγικότητα στο πλαίσιο της εργασιακής κουλτούρας ίσως είναι μια απάντηση στο πώς μας προέκυψε ξαφνικά τόση εμμονή με την θετικότητα. Αλλά καχύποπτοι άνθρωποι εμείς δεν είμαστε. Η εξέλιξη του καπιταλισμού των τελευταίων εξήντα χρόνων είμαστε βέβαιοι πως είναι καθαρά συμπτωματική.
