ΜΜΜ: Οδηγός επιβίωσης για αγανακτισμένους επιβάτες

του Γιώργου Κόκουβα

Βρίσκεστε στην στάση του λεωφορείου. Μετά από μισή ώρα το πολυπόθητο όχημα της ΕΘΕΛ εμφανίζεται στον ορίζοντα. Σπρώχνεστε από μια ντουζίνα νοματαίους, στριμώχνεστε για να φτάσετε στο ακυρωτικό και να χτυπήσετε το εισιτήριό σας, το οποίο ούτως ή άλλως δεν έχει μελάνι, ενώ ο ελεγκτής αποφασίζει να κάνει μια guest εμφάνιση στην επόμενη στάση, να σας βγάλει από το 40 βαθμών Κελσίου κλουβί που δεν διαθέτει κλιματισμό μέσα στο κατακαλόκαιρο και να σας κόψει πρόστιμο.

Εφιαλτικό σενάριο; Ίσως πολλοί να σας έλεγαν ότι σκηνές σαν την παραπάνω αποτελούν καθημερινότητα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στο κέντρο της πόλης και παρότι δεν είναι ο κανόνας, δεν είναι ούτε η εξαίρεση. Τι θα μπορούσατε να κάνετε σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις για να αντιμετωπίσετε την οδύσσεια που σας επιφύλασσε η μοίρα (και ο ΟΑΣΑ); Πολλά περισσότερα από το να υπομείνετε απλώς την όρθια αναμονή σαν σε ραντεβού, όπου λεωφορεία και ηλεκτροκίνητα οχήματα σας έχουν στήσει για τα καλά πριν καταφθάσουν για την αργή κονσερβοποίησή σας.

Τα βασικά

Εν πολλοίς, θα περίμενε κανείς να είμαστε όλοι εξοικειωμένοι με τα παρακάτω, αλλά οι ερωτήσεις που ακούγονται καθημερινά στις στάσεις από επιβάτες βουτηγμένους στην άγνοια μάλλον κάνει απαραίτητες τις πληροφορίες που ακολουθούν.

Αρχικά, ας συστηθούμε με τον Οργανισμό που είναι επιφορτισμένος με τις δημόσιες συγκοινωνίες της πρωτεύουσας και τις αντίστοιχες εταιρίες: Ο ΟΑΣΑ (Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών) αποτελεί τον όμιλο στον οποίο υπάγονται πλέον όλες οι επιμέρους εταιρίες Μέσων Μεταφοράς –και όχι μόνο τα λεωφορεία. Συγκεκριμένα, στον ΟΑΣΑ υπάγονται η ΕΘΕΛ (τα μπλε ή θερμικά λεωφορεία), ο ΗΛΠΑΠ (τα τρόλεϊ), το Αττικό Μετρό, η ΗΣΑΠ, το τραμ και ο προαστιακός.

Από τις αρχές του 2011 –οπότε και κορυφώθηκε το κίνημα «Δεν Πληρώνω»- το ενιαίο εισιτήριο για την μετακίνηση με οποιοδήποτε από τα παραπάνω Μέσα και για 90 λεπτά από την πρώτη ακύρωσή του στοιχίζει 1,40 ευρώ. Το εισιτήριο μόνο για λεωφορεία, τρόλεϊ ή τραμ και για μία μόνο διαδρομή στοιχίζει 1,20 ευρώ. Το ημερήσιο εισιτήριο για όλα τα Μέσα στοιχίζει 4 ευρώ, ενώ το εβδομαδιαίο 14 ευρώ. Για τις γραμμές των λεωφορείων προς το Αεροδρόμιο , το εισιτήριο κοστίζει 5 ευρώ, ενώ για το μετρό και τον προαστιακό απαιτείται ειδικό εισιτήριο των 8 ευρώ. Δείτε εδώ αναλυτικά τις τιμές και τους τύπους των εισιτηρίων, εδώ τις τιμές των μηνιαίων ή ετήσιων καρτών και εδώ ποιοι δικαιούνται μειωμένο εισιτήριο (έκπτωση 50% στις παραπάνω τιμές).

Τα δρομολόγια

Οι ακριβείς ώρες των δρομολογίων, το πρώτο και το τελευταίο δρομολόγιο της ημέρας καθώς και ο μέσος όρος χρονικής απόστασης μεταξύ δύο δρομολογίων αναγράφονται στις στάσεις του ΟΑΣΑ. Επίσης, αναγράφονται στο site Oasa.gr στην ειδική στήλη για εύρεση δρομολογίου. Ωστόσο, όπως θα έχετε διαπιστώσει το τελευταίο διάστημα, οι χρόνοι αυτοί όχι μόνο δεν τηρούνται, αλλά οι οδηγοί των οχημάτων έχουν κολλήσει και ανακοίνωση σε εμφανές σημείο που αναφέρει ότι δεν ευθύνονται οι ίδιοι για τα μειωμένα δρομολόγια, αλλά οι ιθύνοντες του ΟΑΣΑ, που «συρρίκνωσαν» την συχνότητά τους εξαιτίας της κρίσης.

Μάλλον εκεί μπορείτε να εντοπίσετε την αιτία της αέναης αναμονής στην στάση κάθε πρωί. Τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό; Όπως αναφέρει η ίδια ανακοίνωση, όχι να ξεσπάσετε τα νεύρα σας στον οδηγό, αλλά στους πραγματικούς υπεύθυνους, απευθυνόμενοι στην γραμμή παραπόνων του ΟΑΣΑ. Ο τηλεφωνικός αριθμός για παράπονα (και για λοιπές πληροφορίες) είναι το 185. Προσοχή όμως: Λειτουργεί από τις 6.30 ως τις 22.00 τις καθημερινές (ή 7.30-22.00 τα σαββατοκύριακα). Μετά τις 22.00, ενώ υπάρχουν δρομολόγια, δεν πρέπει να υπάρχουν παράπονα!

Αυτό που μπορείτε να κάνετε σε αυτή την περίπτωση είναι να χρησιμοποιήσετε την ηλεκτρονική φόρμα παραπόνων, που θα βρείτε εδώ. Μπορείτε στα παράπονά σας να αναφέρετε πως σύμφωνα με τον Χάρτη Υποχρεώσεων του ΟΑΣΑ προς τον καταναλωτή, πρώτη-πρώτη αναφέρεται η υποχρέωση των αντίστοιχων εταιριών «να εκτελούν το συγκοινωνιακό έργο με τα λεωφορεία, τρόλλεϋ, ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, μετρό, τραμ και προαστιακό σιδηρόδρομο αντίστοιχα, με βάση τα προγραμματισμένα και ανακοινωμένα στο κοινό δρομολόγια».

Χονδρικά, πάντως, σύμφωνα με τις πληροφορίες του ΟΑΣΑ, τις καθημερινές τα λεωφορεία κυκλοφορούν από τις 5.00 ως τις 23.30, τα τρόλεϊ από τις 4.25 ως τι 0.40 και τα υπόλοιπα Μέσα σύμφωνα με τα ωράρια που αναγράφονται εδώ ανάλογα την ημέρα (π.χ. το μετρό κάθε Παρασκευή και Σάββατο επεκτείνει τα δρομολόγια για δύο επιπλέον ώρες περίπου, ενώ το τραμ πραγματοποιεί 24ωρη λειτουργία.

*Tip: Ένα πολύ καλό εργαλείο για να γνωρίζετε ανά πάσα στιγμή τα προγραμματισμένα δρομολόγια κάθε γραμμής, χωρίς να πρέπει να ψηλαφίζετε τις ξεθωριασμένες ανακοινώσεις των στάσεων είναι το application «iTransit GR» για iPhones (μπορείτε να το κατεβάσετε έναντι 1,59 ευρώ από εδώ) και το «Transportation in Athens» (μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν από εδώ) για συσκευές με λειτουργικό Android. Με αυτά, μπορείτε να εντοπίσετε την κοντινότερη σε εσάς στάση, τα Μέσα που περνούν από αυτή, την συχνότητα των δρομολογίων και άλλες χρήσιμες πληροφορίες για να μετακινηθείτε έξυπνα στην Αθήνα.

Έλεγχοι εισιτηρίων και πρόστιμα

Κανόνας πρώτος (και πρωταρχικός): Για να σας ελέγξει κάποιος το εισιτήριο θα πρέπει να φέρει πάνω του τα διακριτικά της ιδιότητας του ελεγκτή, δηλαδή το ειδικό καρτελάκι του. Αρνηθείτε τον έλεγχο αν αυτός που σας ζητά το εισιτήριο δεν το διαθέτει.

Επιπλέον, σύμφωνα με την διαδικασία ελέγχου όπως περιγράφεται εδώ, οι ελεγκτές είναι υποχρεωμένοι να επιτρέπουν το απαραίτητο χρονικό διάστημα ώστε να προλάβουν όσοι επιβάτες εισήλθαν στην ίδια στάση με αυτούς να ακυρώσουν τα εισιτήριά τους. Στην συνέχεια, θα πρέπει να ελέγξουν ότι τα ακυρωτικά μηχανήματα λειτουργούν κανονικά και έπειτα να ζητήσουν από τον οδηγό να τα θέσει εκτός λειτουργίας.

Αν βρεθείτε χωρίς έγκυρο τίτλο μεταφοράς, τότε το πρόστιμο θα είναι το 60πλάσιο του αντίστοιχου εισιτηρίου (δηλαδή 84 ή 42 ευρώ για το εισιτήριο όλων των Μέσων και το αντίστοιχο μειωμένο ή 72 και 36 ευρώ για το εισιτήριο μονής διαδρομής και το αντίστοιχο μειωμένο). Ο ελεγκτής είναι υποχρεωμένος να εκδώσει Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης και Επιβολής Προστίμου. Αν ο επιβάτης αρνηθεί να πληρώσει ή να δώσει τα στοιχεία του, ο ελεγκτής μπορεί να ζητήσει την βοήθεια αστυνομικού οργάνου. Η εξόφληση του προστίμου, εφόσον δεν γίνει επιτόπου, μπορεί να γίνει εντός 20 ημερών στα γραφεία της αντίστοιχης εταιρίας μετακίνησης, διαφορετικά μεταβιβάζεται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και δεκαπλασιάζεται.

Ποδήλατα και ΜΜΜ

Ή με άλλα λόγια, μία σχέση αγάπης-μίσους. Γιατί ενώ κανείς θα περίμενε η οικολογική συνείδηση της μαζικής μετακίνησης να συνάδει με την ποδηλατική διευκόλυνση, τελικά μεγάλη συζήτηση γίνεται για το κατά πόσο το πετυχαίνει ο ΟΑΣΑ. Αν λοιπόν διαθέτετε ποδήλατο και θέλετε να μετακινηθείτε με αυτό με τα ΜΜΜ, ισχύουν τα παρακάτω:

*Σε λεωφορεία και τρόλεϊ δεν επιτρέπονται τα ποδήλατα.
*Στο τραμ, τα ποδήλατα επιτρέπονται, και η επιβίβαση/αποβίβαση γίνεται από την τελευταία πόρτα του τελευταίου συρμού.
*Στον ηλεκτρικό, τα ποδήλατα επιτρέπονται στο τελευταίο βαγόνι, κατά τις ημέρες και ώρες μειωμένης επιβατικής κίνησης.
*Στο μετρό, μετά από πολλές συζητήσεις και αντιφάσεις, οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγο για το εξής: Από την 1η Μαΐου 2011 ξεκινάει η Β’ φάση της πιλοτικής εφαρμογής κατά την οποία θα επιτρέπονται μέχρι 4 ποδήλατα (αντί για 2 που ίσχυε έως σήμερα) στο τελευταίο βαγόνι κάθε συρμού. Το νέο μέτρο που επιτρέπει τα ποδήλατα θα ισχύει μόνο Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή από τις 18.00 έως τη λήξη της βάρδιας και όλο το 24ωρο τις Κυριακές και τις αργίες, ενώ θα επανεξεταστεί τον Σεπτέμβριο.
*Στον προαστιακό, τα ποδήλατα επιτρέπονται στους συρμούς για ΑΜΕΑ, εφόσον δεν χρησιμοποιούνται από κάποιο ΑΜΕΑ στο εκάστοτε δρομολόγιο.

Σημειώστε επιπλέον και την τελευταία εξέλιξη που προέρχεται από το Υπουργείο Μεταφορών και κάνει λόγο για την κυκλοφορία ποδηλάτων στις λεωοφορειολωρίδες. «Τα ποδήλατα θα μπορούν να κυκλοφορούν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας στις λεωφορειολωρίδες παράλληλης ροής με την κυκλοφορία, που βρίσκονται εντός δακτυλίου, με απόφαση που υπέγραψε σήμερα ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Δημήτρης Ρέππας», αναφέρει το σχετικό δελτίο τύπου.

Η ρύθμιση αυτή θα ισχύσει δοκιμαστικά από τις 20 Ιουνίου έως τις 18 Σεπτεμβρίου 2011, ώστε να εκτιμηθεί η επίπτωσή της στη λειτουργία των λωρίδων αποκλειστικής κυκλοφορίας Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Τα ποδήλατα θα πρέπει να κινούνται στο δεξιό άκρο της λεωφορειολωρίδας, σε μονό στοίχο δίπλα στο κράσπεδο της οδού, χωρίς να προβαίνουν σε ελιγμούς, ώστε να υπάρχει επαρκής διαθέσιμος χώρος για την κίνηση των διερχόμενων Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, καθώς και των υπολοίπων οχημάτων, για τα οποία επιτρέπεται η κυκλοφορία στις λεωφορειολωρίδες. Δείτε όλους τους δρόμους στους οποίους ισχύει το παραπάνω μέτρο εδώ. 

Επιπλέον πληροφορίες

*Για πληροφορίες σχετικά με τις διευκολύνσεις σε Άτομα με Ειδικές Ανάγκες στα ΜΜΜ, πατήστε εδώ. 
*Για τις υποχρεώσεις των εκπροσώπων του ΟΑΣΑ καθώς και τις δικές σας υποχρεώσεις ως επιβάτες, δείτε αναλυτικές πληροφορίες εδώ. 
*Στο ίδιο έγγραφο, θα ενημερωθείτε για τις αποζημιώσεις που δικαιούστε ως καταναλωτές, εφόσον δεν τηρηθούν ορισμένοι κανόνες από τις εταιρίες του ΟΑΣΑ.
*Επίσης, μπορείτε να ενημερωθείτε για τις συνθήκες υπό τις οποίες τα οχήματα του ΟΑΣΑ που διαθέτουν κλιματισμό υποχρεούνται να ενεργοποιούν τον κλιματισμό ή την θέρμανση. Αυτό σημαίνει: Όταν η θερμοκρασία εντός οχήματος φτάσει τους 28 βαθμούς Κελσίου πρέπει να ενεργοποιείται η ψύξη, ενώ όταν πέσει κάτω των 15, πρέπει να ενεργοποιείται η θέρμανση.
*Στο στάδιο της μελέτης των προτάσεων βρίσκεται το σχέδιο για την ανάπτυξη τηλεματικού συτήματος στις στάσεις λεωφορείων και τρόλεϊ, όπου θα τοποθετηθούν ειδικοί ηλεκτρονικοί πίνακες που θα ενημερώνουν το κοινό για τα δρομολόγια.
*Για να γνωρίζετε ποια Μέσα πραγματοποιούν τυχόν απεργίες ή στάσεις εργασίας, καθώς και ποια δρομολόγια εμποδίζονται από δημόσια έργα και έκτακτες καταστάσεις, τσεκάρετε το Apergies.gr σε περιόδους απεργιακών κινητοποιήσεων.