Μιλώντας δημόσια: Αντιμετωπίστε τη νούμερο ένα φοβία

Ελάχιστοι άνθρωποι νιώθουν άνετα όταν μιλούν δημόσια. Η δημοφιλέστερη φοβία όλων των εποχών έχει χαρίσει ισχύ σε ανθρώπους που κανονικά δεν την άξιζαν, ακριβώς γιατί δεν είχαν καμία άλλη ικανότητα, πέραν του να υπνωτίζουν τα πλήθη όταν μιλούσαν. Και το αντίθετο: έχει στερήσει από ικανούς ανθρώπους την αναγνώριση, την επιτυχία και την εξέλιξη στην καριέρα τους.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, όλοι κάποια στιγμή χρειάζεται να έρθουμε αντιμέτωποι με τις φοβίες μας. Είτε πρόκειται για μια απλή ιδέα την οποία θέλετε να αναπτύξετε στο επόμενο meeting με τους συναδέλφους και το αφεντικό σας, είτε για μια πολύ σημαντική παρουσίαση στους πελάτες της εταιρείας, το να μιλήσετε σε μια ομάδα ατόμων πέραν του στενού κύκλου των συνεργατών σας θα το βρείτε αρκετές φορές μπροστά σας κατά τη μακρόχρονη επαγγελματική πορεία σας. Κι αυτό, αν και αγχογόνο, δεν είναι απαραίτητα κακό.

Σκεφτείτε το σαν μια ευκαιρία να «προμοτάρετε» τον εαυτό σας, να δείξετε τι αξίζετε με τρόπο πολύ πιο άμεσο από τα αποτελέσματα της –συχνά ομαδικής– δουλειάς σας. Όταν ο προβολέας πέφτει επάνω σας, και όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην κατεύθυνση που δείχνει, έχετε μια εξαιρετική ευκαιρία να αποδείξετε την ικανότητα, το όραμα και τις αρχηγικές σας ικανότητες.

Με άλλα λόγια, το να μιλάτε δημόσια είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να εξελίξετε την καριέρα σας, να πάρετε την πολυπόθητη προαγωγή, να αποδείξετε την αξία σας. Γι’ αυτό συγκεντρώσαμε τους πέντε διαχρονικότερους "χρυσούς" κανόνες που θα εφαρμόσετε για να το πετύχετε.

Εστιάστε στα κύρια σημεία
Δεν υπάρχει βασικότερος κανόνας από αυτόν: οργανώστε την ομιλία σας, την παρουσίαση ή τα επιχειρήματά σας σε λίγα βασικά σημεία - κλειδιά. Να θυμάστε πάντα ότι το ακροατήριό σας δε γνωρίζει εκ των προτέρων το περιεχόμενο της ομιλίας σας. Γι’ αυτόν τον λόγο, χρειάζεται να το καθοδηγήσετε για να ακολουθήσει τη ροή του επιχειρήματός σας. Αν «χτίσετε» την ομιλία σας γύρω από τέσσερα – πέντε βασικά σημεία κλειδιά, θα δώσετε στους ακροατές σας την ευκαιρία να οργανώσουν στο μυαλό τους αυτά που ακούν –σκεφτείτε το κάπως σα να κρατούν σημειώσεις με bullets.

Αυτά τα βασικά σημεία θα πρέπει να τα αναφέρετε επιγραμματικά στην αρχή της ομιλίας σας, να τα αναπτύξετε στη συνέχεια, και να τα αναφέρετε και πάλι επιγραμματικά στο τέλος. Αυτό θα τα βοηθήσει να μείνουν στο μυαλό του ακροατή σας. Στα διαλεκτικά σεμινάρια των αμερικανικών πανεπιστημίων η μέθοδος αυτή συνοψίζεται ως εξής: «Πείτε τους τι θα τους πείτε. Πείτε τους. Πείτε τους τι τους είπατε».

Διατηρήστε την οπτική επαφή
Η οπτική επαφή είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να κρατήσετε το ενδιαφέρον του κοινού σας. Είναι αναγκαίο οι ακροατές σας να αισθάνονται ότι μιλάτε σε εκείνους, όχι σε ένα δωμάτιο στο οποίο απλά έτυχε να βρίσκονται. Αποφύγετε, λοιπόν, να κοιτάτε το κενό, το πάτωμα ή το παράθυρο της αίθουσας συσκέψεων, και κοιτάξτε, καθώς μιλάτε, ένα μέλος του ακροατηρίου σας για μερικά δευτερόλεπτα –όχι πολύ λίγα, για να μη φανείτε ανασφαλής, αλλά ούτε και πολλά, για να μη γίνει άβολο. Γυρίστε για λίγο στις σημειώσεις σας, ή στο παράθυρο, αν σας τραβά τόσο πολύ την προσοχή που δεν μπορείτε να το αποφύγετε, μετά κοιτάξτε κάποιον άλλο και ούτω καθεξής.

Μιλήστε φυσικά
Έχετε παρατηρήσει πως κάποιοι ομιλητές "αιχμαλωτίζουν" αμέσως την προσοχή μας, ενώ άλλοι μας κοιμίζουν αποτελεσματικότερα κι από τη βαλεριάνα; Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο –ναι, ακόμη κι από το θέμα το οποίο πραγματεύονται– αυτό οφείλεται στον τόνο της φωνής τους. Όταν μιλάτε δημόσια, η ένταση της φωνής σας πρέπει να ανεβοκατεβαίνει, ο τόνος σας να αλλάζει από σημείο σε σημείο, οι χειρονομίες να χρησιμοποιούνται για να δώσουν έμφαση σε ό,τι λέτε, όπως όταν μιλάτε σε κάποιον φίλο σας. Γιατί; Γιατί η ομιλία σας πρέπει να αντανακλά ενθουσιασμό. Όσο «στεγνό» κι αν είναι το αντικείμενο της δουλειάς σας, αν δεν παθιάζεστε εσείς με αυτό, πώς θα κάνετε το ακροατήριό σας να ενδιαφερθεί;

(Ανα)γνωρίστε τα εδάφη σας
Αν δεν είστε εξοικειωμένοι με το μέρος στο οποίο θα μιλήσετε, ζητήστε αν είναι δυνατόν να το δείτε εκ των προτέρων. Αν αυτό δε γίνεται, ρωτήστε να μάθετε τουλάχιστον τα βασικά: πόση χωρητικότητα έχει και πόσα άτομα θα παρακολουθήσουν την ομιλία σας. Μπορεί να ακούγεται ασήμαντο, αλλά αν βρεθείτε απροειδοποίητα να μιλάτε σε ένα κοινό είκοσι ατόμων σε μια αίθουσα που χωρά εκατό θα αισθανθείτε άβολα.

Άλλοι «ασήμαντοι» παράγοντες, που μπορούν όμως να καταστρέψουν την ομιλία σας αν δεν τους έχετε υπολογίσει, είναι η θερμοκρασία του δωματίου –φροντίστε να ντυθείτε κατάλληλα, ώστε να μην αποσπάται η προσοχή σας επειδή κρυώνετε ή ακόμα χειρότερα επειδή σας λούζει ο ιδρώτας– και ο τεχνικός εξοπλισμός, τον οποίο αν χρειάζεστε θα πρέπει να συνδέσετε και να μάθετε να χρησιμοποιείτε αρκετή ώρα πριν. Πέραν του πρακτικού του πράγματος –δε θα διακόπτετε κάθε λίγα λεπτά την ομιλία σας για να ψιθυρίσετε «βοήθεια» στον τεχνικό– η αίσθηση ότι έχετε τον έλεγχο του χώρου από την αρχή θα σας δώσει το ψυχολογικό αβαντάζ που εκείνη τη στιγμή έχετε ανάγκη.

Μη διορθώνετε τα λάθη σας
Το να μιλάτε δημόσια δεν είναι εύκολη υπόθεση: ιδιαίτερα τις πρώτες φορές είναι μια τεράστια δοκιμασία για το νευρικό σας σύστημα. Το οποίο θα επιχειρήσει να σας εκδικηθεί με κάθε τρόπο, και ιδιαίτερα με αυτόν που απεύχεστε περισσότερο: βάζοντας σας να κάνετε σαρδάμ, γραμματικά και συντακτικά λάθη, να ξεχνάτε τη σειρά των επιχειρημάτων σας και να χρησιμοποιείτε λάθος λέξεις σε λάθος σημεία. Προετοιμαστείτε –ψυχολογικά– ότι όλα αυτά θα συμβούν, κι όταν συμβούν, μην τα διορθώσετε.

Αυτό που θέλετε να περάσετε στο ακροατήριό σας είναι ότι έχετε τον έλεγχο της κατάστασης, κι ότι παίρνετε τον εαυτό σας στα σοβαρά –ώστε να μπορέσουν να σας πάρουν σοβαρά κι εκείνοι. Αν γελάσετε με το σαρδάμ σας, ή παραφράσετε την τελευταία σας πρόταση για να την πείτε σωστά, δείχνετε ότι χάνετε τον έλεγχο. Οι στατιστικές λένε ότι, ακριβώς επειδή το ακροατήριό σας είναι συγκεντρωμένο στο αντικείμενο της ομιλίας σας, κι όχι στον τρόπο με τον οποίο το παρουσιάζετε, εννιά φορές στις δέκα δε θα αντιληφθούν καν το «γλίστρημα της γλώσσας» σας –κι αν το αντιληφθούν, δε θα του δώσουν ιδιαίτερη σημασία, αν δεν το κάνετε κι εσείς. Ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο, το «δε διορθώνουμε τα σαρδάμ» είναι ο νούμερο ένα κανόνας του ραδιοφώνου.

Η.Κ.