Σάμος: Λίγο κρασί, πολλή θάλασσα και το νησί μου

της Ηρώς Κουνάδη

«Καταπράσινα βουνά, γλυκόπιοτο κρασί, υποβλητικοί αρχαιολογικοί χώροι και σχεδόν τροπικές παραλίες. Η Σάμος είναι με διαφορά ένα από τα ωραιότερα ελληνικά νησιά». Έτσι ξεκινά να περιγράφει ο μεγαλύτερος ταξιδιωτικός οδηγός του κόσμου, ο Lonely Planet, ένα από τα λιγότερο δημοφιλή –τουλάχιστον για τους Έλληνες– ελληνικά νησιά. Οξύμωρο; Σχεδόν τόσο όσο και το ότι κάθε καλοκαίρι η Σάμος βουλιάζει από ξένους τουρίστες, ενώ οι Έλληνες επισκέπτες έχουν, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, έναν ντόπιο φίλο που τους κάλεσε στο νησί. Και κάπως έτσι βρίσκονται, στο τέλος των διακοπών τους, να μιλούν για ένα καταπληκτικό νησί, το οποίο αδίκως δεν συμπεριλαμβάνεται στα σχέδια διακοπών των περισσότερων φίλων και γνωστών.

Η Σάμος είναι αρκετά μεγάλη, και ιδιαίτερα πολύπλευρη, για να μπορεί να χωρέσει σε μερικές γραμμές. Γι’ αυτό εδώ συγκεντρώνουμε μόνο τις δικές μας αγαπημένες παραλίες, τα χωριά που δεν χορταίνουμε να περπατάμε, τα αξιοθέατα που πρέπει οπωσδήποτε να δείτε και τις γεύσεις που νοσταλγούμε κάθε φορά φεύγοντας από το νησί. Και περιμένουμε, στα σχόλια στο τέλος του κειμένου, τα δικά σας αγαπημένα, τότε που θα γυρίσετε και θα μιλάτε για εκείνο το καταπληκτικό νησί που παραδόξως κανένας που να ξέρετε δεν το συμπεριλαμβάνει στα σχέδια των διακοπών του.

Top-7 βουτιές

Βοτσαλωτές στην πλειοψηφία τους, με κρυστάλλινα, παγωμένα νερά και δέντρα που φτάνουν ως το κύμα, οι παραλίες της Σάμου είναι τόσο πολλές που το βασικό σας πρόβλημα θα είναι να αποφασίσετε σε ποια θα πρωτοπάτε. Ρίξτε μια ματιά στην αναλυτική λίστα και τις φωτογραφίες όλων εδώ και ακολουθεί το δικό μας, καθαρά υποκειμενικό top-7.

Μικρό και Μεγάλο Σεϊτάνι: Οι κατά την ταπεινή μας άποψη δύο ωραιότερες παραλίες του νησιού είναι ταυτόχρονα κι εκείνες με τη δυσκολότερη πρόσβαση –αλλά αυτό ίσως είναι κι ένα μέρος της γοητείας τους. Κρυστάλλινα νερά, ολόλευκα βότσαλα και… απαράμιλλη ησυχία (το Μεγάλο Σεϊτάνι έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενο βιολογικό πάρκο, κυρίως ως σπίτι της φώκιας monachus monachus) ανταμείβουν τους τολμηρούς που θα επιχειρήσουν τη δίωρη πεζοπορία μέσα στο δάσος.

Για να φτάσετε στο Σεϊτάνι, ακολουθείτε τα κόκκινα βέλη στο μονοπάτι που ξεκινάει λίγο δυτικότερα από το Ποτάμι (τα κίτρινα βέλη οδηγούν σε μια άλλη, εξίσου όμορφη αλλά μικρότερη, παραλία). Φροντίστε να προμηθευτείτε εξαρχής επαρκείς ποσότητες φαγητού και νερού, και να ξεκινήσετε νωρίς. Μπορείτε να πάτε και με καΐκι από το λιμάνι του Καρλοβασσίου –θυσιάζοντας, όμως, λίγη από την αίσθηση περιπέτειας που προσφέρει η διαδρομή, και την ευκαιρία να θαυμάσετε το καταπράσινο δάσος.

Ποτάμι: Για την ακρίβεια, Ποτάμια. Από τη μία υπάρχει η παραλία που λέγεται Ποτάμι –γιατί οι ντόπιοι αρέσκονται να μπερδεύουν τους τουρίστες– με τα χοντρά βότσαλα, τα κρυστάλλινα, πεντακάθαρα πλην παγωμένα από τις πηγές που καταλήγουν στη θάλασσα νερά και τον καταπράσινο λόφο που υψώνεται ακριβώς από πάνω της. Από την άλλη, υπάρχει και το κανονικό ποτάμι, με τους επτά παραμυθένιους καταρράκτες του. Για να τους θαυμάσετε, χρειάζονται περίπου 15 λεπτά πεζοπορίας στα μονοπάτια του δάσους και στη συνέχεια αρκετή ώρα κολύμπι μέσα στο ποτάμι. Το θέαμα, όμως, είναι μαγευτικό, και αξίζει τον κόπο.

Ψιλή (ή Χρυσή) Άμμος Μαραθόκαμπου: Υπάρχει κι άλλη Ψιλή Άμμος, κοντά στο Πυθαγόρειο, αλλά η συγκεκριμένη είναι που έχει κερδίσει την καρδιά μας. Μία από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού, και από τις ελάχιστες που διαθέτουν το προνόμιο της χρυσαφένιας αμμουδιάς. Κατά τα άλλα, κρυστάλλινα, ρηχά νερά, πεύκα που φτάνουν λίγα μέτρα από το κύμα και αρκετές ομπρέλες και ξαπλώστρες που (ευτυχώς) δεν καταλαμβάνουν ολόκληρη την παραλία.



Λιμιώνας: Βαθιά, γαλαζοπράσινα νερά, χρυσαφένια άμμος –πράγμα σπάνιο για το νησί, όπως ξαναείπαμε– και εξωτικό τοπίο που συμπληρώνεται ιδανικά από τις απότομες βουνοπλαγιές που υψώνονται πίσω του. Ομπρέλες και ξαπλώστρες υπάρχουν κι εδώ, αλλά για όσους δεν θέλουν να στηρίζουν την επέλαση του πλαστικού στις παραλίες, υπάρχει άφθονος χώρος να απλώσετε την πετσέτα σας.

Τσόπελα: Μικρούλα παραλία με διάφανα νερά, ψιλό βοτσαλάκι και πεύκα που φτάνουν ως το κύμα, στην οποία θα φτάσετε είτε με καΐκι από το Πυθαγόρειο, είτε ακολουθώντας για εφτά χιλιόμετρα τον βατό χωματόδρομο από τον Παγώνδα.

Τσαμαδού: Βαθυγάλαζα νερά, πολύχρωμα βότσαλα και πλήθος κόσμου που τιμά κάθε καλοκαίρι την φήμη της ως μιας εκ των καλύτερων παραλιών του νησιού –μέρος της δημοφιλίας της οφείλεται, βέβαια, και στο ότι βρίσκεται πολύ κοντά στο Κοκκάρι, που είναι ένα από τα δημοφιλέστερα παραθαλάσσια θέρετρα του νησιού. Το ίδιο ισχύει και για την γειτονική Τσαμπού, την οποία η παράδοση θέλει παραλία γυμνιστών (αν και πλέον το ποσοστό των γυμνιστών είναι αντιστρόφως ανάλογο της φήμης της) στην οποία οι ομπρέλες είναι λιγότερες, τα κρυστάλλινα νερά πιο βαθιά, και τα βότσαλα πιο μεγάλα σε σχέση με την Τσαμαδού.

Λεμονάκια: Είναι η φυσική συνέχεια της παραλίας Τσαμαδού, από την οποία βασικά διαφέρει στο ότι είναι φορτωμένη με περισσότερες ομπρέλες, και αρκετά δημοφιλέστερη μεταξύ των οικογενειών –κυρίως λόγω της φήμης της προηγούμενης ως παραλίας γυμνιστών. Κατά τα άλλα, έχει κι αυτή βοτσαλάκι, πεντακάθαρα νερά και πράσινη κορνίζα να την πλαισιώνει.

Best of… χωριά

Παραθαλάσσια και ορεινά, μεγάλα και μικρότερα, γεμάτα ζωή ή γεμάτα ησυχία, τα χωριά της Σάμου είναι η χαρά του εξερευνητή. Τρία μεγάλα και 34 μικρότερα χωριά συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιο θα γίνει το δικό σας αγαπημένο –κι οι φανατικοί επισκέπτες της Σάμου συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος έχει επισκεφτεί τα περισσότερα. Χωρίς να θέλουμε να σας στερήσουμε την χαρά της ανακάλυψης, ακολουθούν πέντε από τα δικά μας αγαπημένα, αν μη τι άλλο για να ξέρετε από πού να ξεκινήσετε τις εξερευνήσεις σας.

Πυθαγόρειο: Είναι ένα από τα δημοφιλέστερα –και κατά πολλούς ομορφότερα– μέρη της Σάμου. Η ατμόσφαιρα του αρχαιότερου λιμανιού της Ελλάδας συνυπάρχει με τα μπαράκια που ξενυχτούν δίπλα του κάθε βράδυ, η παραλιακή περαντζάδα σφύζει κάθε βράδυ από ντόπιους και τουρίστες, και το άγαλμα του Πυθαγόρα επιβλέπει, από την άκρη της προκυμαίας, την αρχαία πρωτεύουσα του νησιού.

Σάμος: Μπορεί να ακούσετε να την αναφέρουν και ως Βαθύ –μην μπερδευτείτε: Βαθύ λέγεται το λιμάνι που απλώνεται στα πόδια της, Σάμος είναι η αμφιθεατρικά κτισμένη από πάνω του πρωτεύουσα του νησιού. Πανέμορφα νεοκλασικά κτίρια, πολλά ενδιαφέροντα μουσεία (λεπτομέρειες παρακάτω), γραφικά ταβερνάκια και μία από τις ωραιότερες προκυμαίες του Αιγαίου, όπου κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται οι δημοφιλέστατες στο νησί Γιορτές Κρασιού, με άφθονο ντόπιο γλυκό κρασί (δοκιμάστε το οπωσδήποτε!) και πολιτιστικά δρώμενα.

Σπαθαραίοι: Λιλιπούτειο και πανέμορφο, κρυμμένο από τα φώτα της δημοσιότητας μέσα σε μια καταπράσινη πλαγιά, είναι ένα από τα ψηλότερα χωριά του νησιού, αμφιθεατρικά κτισμένο σε υψόμετρο 320 μέτρων. Παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια με κόκκινες κεραμοσκεπές, στενά καλντερίμια, παραδοσιακά καφενεία, φυσική δροσιά ακόμη και στην καρδιά του Αυγούστου και θέα που αφήνει το μάτι να περιπλανηθεί από τα Δωδεκάνησα ως την Ικαρία και τους Φούρνους είναι τα δυνατά χαρτιά του. Το μεγάλο πανηγύρι που διοργανώνεται στη γραφική πλατεία του στις 15 Αυγούστου αποτελεί από μόνο του λόγο για να ανηφορίσετε προς τα εδώ.

Μυτιληνιοί: Ναι, όπως θα μαντέψατε, το όνομά του το χωριό το πήρε από τους πρώτους κατοίκους του, που ήρθαν εδώ από τη Μυτιλήνη. Ένα από τα μεγαλύτερα ορεινά χωριά του νησιού, κρυμμένο και αυτό ανάμεσα σε πράσινες βουνοπλαγιές, με τα γραφικά, πολύχρωμα σπιτάκια του και την μεγάλη σκιερή πλατεία του που σκεπάζεται από αιωνόβια πλατάνια. Εδώ βρίσκεται και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σάμου, που φιλοξενεί τον σκελετό του περίφημου Σαμόκερου (λεπτομέρειες παρακάτω).

Και από sightseeing;

Όρεξη να ‘χετε… Οι ιστοριοδίφες βρίσκουν εδώ τον παράδεισό τους –δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι ξένοι τουρίστες, για τους οποίους η Σάμος είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ελληνικά νησιά, κυκλοφορούν ολημερίς στο νησί με τους τεράστιους ταξιδιωτικούς οδηγούς τους ανά χείρας. Το νησί του Πυθαγόρα και του Ευπάλινου, του Αρίσταρχου, του Επίκουρου και του Αισώπου έχει τόσα να σας δείξει, όσα δεν προλαβαίνετε να δείτε σε μια εβδομάδα (ούτε σε δύο εδώ που τα λέμε) ειδικά αν αυτή περιλαμβάνει και παραλίες. Στα «οπωσδήποτε» σημειώστε τα εξής:

Ευπαλίνειο Όρυγμα: Το πρώτο τούνελ του κόσμου σχεδιάστηκε από τον μηχανικό Ευπάλινο τον 6ο αιώνα π.Χ., είχε μήκος 1.026 μέτρα και διαπερνούσε το βουνό Άμπελος, δύο χιλιόμετρα έξω από το Πυθαγόρειο. Το όρυγμα κατασκευάστηκε για την υδροδότηση της πόλης του Πυθαγορείου, ενώ σήμερα θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα μηχανικά επιτεύγματα της κλασσικής περιόδου. Η επίσκεψη επιτρέπεται μόνο μέχρι λίγα μέτρα από την είσοδο του ορύγματος, αλλά η εμπειρία αξίζει τον κόπο.

Αρχαίος Ναός της Ήρας: Ο μύθος θέλει την ευέξαπτη σύζυγο του Δία να γεννιέται στο νησί, επομένως πού αλλού θα μπορούσε να βρίσκεται ο μεγαλύτερος και λαμπρότερος ναός της, εκείνος που ο Ηρόδοτος περιγράφει ως ”το πλουσιότατον και μέγιστον απάντων των ελληνικών ιερών”; Δυστυχώς, το μέγεθός του τον κατέστησε ευάλωτο σε σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές, με αποτέλεσμα σήμερα να διασώζεται ένα μικρό μόνο κομμάτι της πάλαι ποτέ λαμπρότητάς του. Θα τον βρείτε περί τα τρία χιλιόμετρα έξω από το Πυθαγόρειο.

Σπηλιά του Πυθαγόρα: Βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Κέρκη, και για να την προσεγγίσετε θα χρειαστεί να περπατήσετε τα 200 μέτρα του σχετικά δύσβατου μονοπατιού που σκαρφαλώνει την πλαγιά. Στο σπήλαιο κρυβόταν ο Πυθαγόρας, όταν τον καταδίωκε ο τύραννος της Σάμου, Πολυκράτης, κατηγορώντας τον –μαντέψτε– για διαφθορά της νεολαίας. Το σπήλαιο απέχει περί τα τρία χιλιόμετρα βατού χωματόδρομου από τον Κάμπο Μαραθόκαμπου.

Μουσεία: Δύο αρχαιολογικά μουσεία, ένα στο Βαθύ και ένα στο Πυθαγόρειο, φιλοξενούν σημαντικά ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στο νησί. Κι αυτά είναι μόνο η αρχή: το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σάμου, στο χωριό Μυτιληνιοί, φιλοξενεί απολιθώματα οστών, ηλικίας 3,5 έως 7 εκατομμυρίων ετών, μεταξύ των οποίων ο σκελετός του Σαμόκερου, ο οποίος θα ενθουσιάσει εκτός από εσάς και τα πιτσιρίκια. Τέλος, δύο λαογραφικά μουσεία, στο Καρλόβασι και το Βαθύ φιλοξενούν όλη την Ιστορία των τοπικών βυρσοδεψείων και των εργοστασίων καπνού, μαζί με παραδοσιακές φορεσιές, χειροποίητα έπιπλα και συλλογές από εργόχειρα.

Best of… γεύσεις

- Εξαιρετικά μαγειρευτά και ντόπιες σπεσιαλιτέ στις Νοστιμιές της Ουρανίας, στη Σάμο (Άνω Βαθύ, αν προτιμάτε). Οι τιμές είναι εξαιρετικές, στα 10-15€ το άτομο.

- Ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά, αλλά και παραδοσιακή σαμιώτικη κουζίνα στον Βούρο, στο Ηραίον. Περί τα 20€ το άτομο.

- Ελληνική αλλά και διεθνή κουζίνα στην Elia, στο Πυθαγόρειο. Υπολογίστε περί τα 20-25€ το άτομο, αναλόγως όρεξης και παραγγελίας.

- Ζουμερά κρεατικά στη σχάρα, τραγανές φρεσκοκομμένες τηγανιτές πατάτες, τζατζίκι-δυναμίτη και μυρωδάτη χωριάτικη, ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση και τρεχούμενα νερά, στο ειδυλλιακό περιβάλλον του Κούτσι, στον Πύργο. Υπολογίστε περί τα 15€ το άτομο.

- Αν επιθυμήσετε ιταλικό, στο Κοκκάρι τα Girasole και Basilico σερβίρουν υπέροχες μακαρονάδες, πίτσα με λεπτή ζύμη και άλλες σπεσιαλιτέ της ιταλικής κουζίνας, σε όμορφο περιβάλλον. Υπολογίστε περί τα 20€ το άτομο.

Και πού θα μείνουμε;

- Στο Scorpios Hotel Apartments, στη Σάμο: Μεγάλα, παραδοσιακά διακοσμημένα δωμάτια και διαμερίσματα με ρομαντικές πινελιές, πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα και θέα στη θάλασσα. Οι τιμές για τα διαμερίσματα τον Αύγουστο κυμαίνονται στα 55€, ενώ για τα απλά δίκλινα studio στα 45€. Κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ.

- Στο Virginia Hotel, στη Σάμο: Όμορφα δωμάτια, με παλ χρώματα και θέα στη θάλασσα, δωρεάν wi-fi και κουζινάκι για λίγη έξτρα οικονομία. Οι τιμές ξεκινούν από 59€ το δίκλινο για τον Αύγουστο. Κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ.

- Στο Princesa Riviera Resort, στο Πυθαγόρειο: Design λεπτομέρειες, ιδιωτική παραλία, πισίνα με pool bar και δωμάτια με θέα στη θάλασσα και παροχές που περιλαμβάνουν δορυφορική τηλεόραση και wi-fi. Οι τιμές κυμαίνονται στα 90€ για το δίκλινο τον Αύγουστο. Κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ.

- Στο Marina Apartments, στην Τσαμαδού: Πολύχρωμα, μεγάλα, με τα μπαλκονάκια τους να ατενίζουν το γαλάζιο του Αιγαίου, και τις παροχές να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα, καθιστικό και δορυφορική τηλεόραση, τα διαμερίσματα του Marina Apartments απέχουν μόλις 150 μέτρα από μια από τις αγαπημένες μας παραλίες. Το διαμέρισμα των τεσσάρων ατόμων τον Αύγουστο θα σας κοστίσει 65€. Κρατήσεις και μέσω του Booking, από εδώ.