Ανατολικά Ζαγοροχώρια: Η ήσυχη φύση του βουνού

της Ηρώς Κουνάδη

Εξαντλούνται ποτέ τα Ζαγοροχώρια; Φτάνεις κάποια στιγμή στο σημείο να πιστεύεις ότι έχεις εξερευνήσει κάθε γωνιά τους, έχεις διασχίσει κάθε πέτρινο γεφύρι, έχεις χαρτογραφήσει ένα προς ένα τα σαράντα έξι μικρά και μεγαλύτερα χωριά; Ακόμη και τότε, υπάρχει καμία περίπτωση να τα βαρεθείς, και να μη νιώθεις κάθε τόσο την ανάγκη να επιστρέφεις, για να ανακαλύπτεις κάθε φορά κάτι νέο; Ένα ακόμη γεφυράκι, ένα τοπίο που δεν είχες δει χιονισμένο, ένα χωριό που δεν είχες περπατήσει.

Στη σκιά των προβολέων της δημοσιότητας και της τουριστικής ανάπτυξης του Δυτικού Ζαγορίου, ζει σε ρυθμούς χαλαρούς και αναπνέει αέρα που μυρίζει χωριό ένα άλλο Ζαγόρι, το ανατολικό. Εκείνο που είναι πιθανότερο να σου έχει ξεφύγει. Εκείνο που λατρεύουν όσοι αναζητούν προορισμούς εκτός πεπατημένης. Αυθεντικούς.

Εκείνο που μπορεί να μην έχει πολυτελείς ξενώνες και hip εστιατόρια, έχει όμως πανέμορφα, λιλιπούτεια χωριά, ανέγγιχτα από το χρόνο φυσικά τοπία και χαρακτήρα. Παραδοσιακά, πέτρινα σπιτάκια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές, λιθόκτιστα καλντερίμια που καταλήγουν σε γραφικές πλατείες, πέτρινες και μαρμάρινες βρύσες που αναβλύζουν κρυστάλλινο νερό, περίτεχνα ξωκλήσια, τοξωτά γεφύρια – κορνίζες των καταγάλανων ποταμών που το διασχίζουν και απαράμιλλη θέα στις καταπράσινες πλαγιές που το περιστοιχίζουν, όλα συνθέτουν ένα τοπίο βγαλμένο θαρρείς από τα παραμύθια εκείνα που μιλούσαν για μαγεμένα δάση στα οποία κατοικούσαν νεράιδες.

Η περιήγηση ξεκινά από τα χωριά της κοιλάδας του Βάρδα, του ποταμού που, ακόμη και αν δεν έχετε ακούσει ποτέ το όνομά του, έχετε αναμφίβολα δει να πρωταγωνιστεί σε φωτογραφίες της περιοχής, χάρη σε ένα από τα ομορφότερα ηπειρώτικα γεφύρια που τον πλαισιώνει, το κτισμένο το 1875 γεφύρι της Τσίπιανης. Πέντε κουκλίστικα χωριά στις όχθες του διεκδικούν όσο από τον χρόνο σας μπορείτε να τους αφιερώσετε.

Ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της ευρύτερης περιοχής, το Γρεβενίτι, κτισμένο σε υψόμετρο 980 μέτρων, απολαμβάνει πανοραμική θέα στα διάσημα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου και την αρχαιότερη μονή της περιοχής, τη Mονή Bοτσάς, γνωστή και ως Παναγιά Πωγωνιώτισσα. Πολύ κοντά της, η αρχαία Ακρόπολη Γρεβενιτίου προσφέρει το απαραίτητο sightseeing για τους… ιστοριοδίφες, ενώ τα καταπράσινα δάση που πλαισιώνουν το χωριό ενδείκνυνται για ατελείωτες πεζοπορίες.

Ανηφορίζοντας λίγο ακόμη, σε υψόμετρο 1.100 μέτρων, συναντάμε το πανέμορφο Ελατοχώρι. Ένα γραφικό χωριουδάκι όλο τρεχούμενα νερά, κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Τσούκα Τζίνα. Στην πλακόστρωτη πλατεία του θα καθίσετε για ελληνικό καφέ ψημένο στη χόβολη, στη σκιά της περίτεχνης εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Τρία ακόμη χωριά, κρυμμένα πίσω από πυκνή βλάστηση, το Μακρίνο, με την αρχαία Ακρόπολη, το Φλαμπουράρι, στα πόδια του βουνού Τσούκα Ρόσσα, και το Τρίστενο, με τον παραδοσιακό του νερόμυλο, ολοκληρώνουν την έκπληξη της κοιλάδας του Βάρδα.

Κι από εκεί, στην έτερη κοιλάδα της περιοχής, εκείνη του Ζαγορίτικου, του ποταμού που δημιουργεί, μαζί με τον Μετσοβίτικο τον οποίο συναντά σε κάποιο σημείο της διαδρομής του, τον Άραχθο. Τέσσερα χωριά που αποπνέουν άρωμα εποχής διακόπτουν, με το κόκκινο των κεραμιδένιων στεγών και την γκριζωπή πέτρα των σπιτιών τους, το απέραντο πράσινο της κοιλάδας: ο Ανθρακίτης, οι Καρυές, το Καβαλλάρι και η αρχοντική –αν και σχεδόν εγκαταλελειμμένη– Δόλιανη.

Η μεγαλύτερη ίσως έκπληξη της περιοχής, και σταρ του Ανατολικού Ζαγορίου, είναι η πανέμορφη Βωβούσα, κτισμένη στις όχθες του Αώου, στον εθνικό δρυμό της Βάλια Κάλντα. Ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού είναι το πέτρινο μονότοξο γεφύρι που ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού, και το οποίο χρονολογείται από το 1748. Από τη Βωβούσα ξεκινούν τα μονοπάτια που οδηγούν στην καρδιά της ειδυλλιακής Βάλια Κάλντα, αλλά και στο ξακουστό Αρκουδόρεμα –όπου ναι, υπάρχει πιθανότητα να συναντήσετε καφέ αρκούδες.

Άλλα χωριά που αξίζει να εντάξετε στη διαδρομή σας είναι το Δεμάτι, για να θαυμάσετε την πανοραμική θέα ολόκληρου του Ανατολικού Ζαγορίου από την Κορυφή του Προφήτη Ηλία στα 1.100 μέτρα, ο Καστανώνας, για να διασχίσετε ένα ακόμη χαρακτηριστικό τοξωτό γεφύρι, αυτό του Δρογανίου, και η Ιτέα, για να αφεθείτε να σας συνεπάρει το καταπράσινο τοπίο που την περιβάλλει και να φωτογραφίσετε –για εκατομμυριοστή φορά– το πέτρινο γεφύρι του Καμπέρ Αγά.

Βέβαια, πολύ περισσότερο από το υπόλοιπο Ζαγόρι, το κομμάτι του αυτό δεν χωρά σε χάρτες και προκαθορισμένες διαδρομές. Θα το εξερευνήσετε μόνοι σας, για να ανακαλύψετε τις μυστικές γωνιές του, τα απάτητα σημεία του, τα ανέγγιχτα από το χρόνο τοπία που δεν φιγουράρουν σε glossy εξώφυλλα περιοδικών και πόστερ ταξιδιωτικών γραφείων, αλλά περιμένουν τον επισκέπτη που θα αφιερώσει χρόνο για να τα ανακαλύψει. Ακριβώς εδώ κρύβεται όλη η γοητεία τους.

Πού θα μείνετε
Στον παραδοσιακό ξενώνα Βωβούσα (τηλ.: 26560 22555, από 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό), στον ξενώνα Κερασιές (τηλ.: 26560 23003, από 90 ευρώ το δίκλινο με πρωινό) επίσης στη Βωβούσα, στο ξενοδοχείο Valia Calda στο Περιβόλι (τηλ.: 24620 82020, από 90 ευρώ το δίκλινο με πρωινό) και στον λιτό αλλά προσεγμένο ξενώνα Παράδοση στην Ιτέα (τηλ.: 26560 31700, από 60 ευρώ με πρωινό).

Πού θα φάτε
Στη Βωβούσα, τοπικές συνταγές και ζουμερά κρεατικά θα δοκιμάσετε στην Ταβέρνα του Άγγελου (τηλ.: 26560 22841) και του Ράπτη (τηλ.: 26560 22841). Στην Ιτέα, εξαιρετικά μαγειρευτά αλλά και σχάρα στο εστιατόριο Παράδοση (τηλ.: 26510 34066). Στη Δόλιανη, για σπιτικά μαγειρευτά θα κατευθυνθείτε στην ταβέρνα της Κατερίνας.