Ανακαλύπτοντας το "άλλο" Παρίσι

της Ράνιας Ελ Αμπάσυ

Έχω γράψει για πολλούς προορισμούς, όμως ομολογώ ότι το Παρίσι μου δημιουργούσε μεγάλη αμηχανία. Σε μία πόλη στην οποία έχεις ζήσει για μεγάλο διάστημα, την οποία έχεις αγαπήσει και από την οποία έχεις αγαπηθεί, πώς να την περιγράψεις όντας σίγουρος ότι της αποδίδεις μέσα σε δυο-τρεις σελίδες το θαυμασμό που της αρμόζει; Όμως το τολμώ για πολλούς λόγους.

Γιατί είναι Μάιος, και θαρρείς πως ο μήνας αυτός γεννήθηκε για να βασιλεύει πάντα στο Παρίσι, αφήνοντας απλά απεσταλμένους του σε άλλα μέρη του κόσμου – αλλιώς δεν μπορώ να εξηγήσω την απίστευτη αρμονία του ανοιξιάτικου φωτός με το Παρισινό τοπίο. Γιατί είναι Μάιος, και Μάιος και Παρίσι πάνε μαζί, έστω και μετά από σαράντα χρόνια από το '68 και τα γεγονότα που σμίλευσαν μια ολόκληρη γενιά. Αλλά και γιατί είναι η ιδανικότερη εποχή –τέλος άνοιξης, αρχές καλοκαιριού– όπου η πόλη, απογυμνωμένη από τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς του χειμώνα, μας καλεί να ανακαλύψουμε το πιο ζεστό της πρόσωπο: αυτό των κατανθισμένων κήπων και των κυριακάτικων πικνίκ ακόμα και στο κέντρο της πόλης... αυτό των βαρκάδων στο Σηκουάνα με το δροσερό νυχτερινό αεράκι να χαϊδεύει απαλά το πρόσωπο κάθε επιβάτη που νιώθει έστω και σε μισή ώρα να διανύει ένα απόκοσμο ταξίδι στην καρδιά της πόλης....Αυτό των ρομαντικών ζευγαριών που κάνουν βόλτα στις όχθες του Σηκουάνα.... Και αυτό του ηλιοβασιλέματος που ντύνει με την πορφυρή του διάφανη χλαμύδα κυριολεκτικά τα πάντα και τα κάνει κι αυτά να βασιλεύουν. Και τότε λες: "Δεν μπορεί να βρίσκομαι σε πόλη αυτήν τη στιγμή". Σωστά. Βρίσκεσαι στο Παρίσι.

Και ενώ όλοι τρέχουν σύσσωμοι με το που φτάνουν, να ανέβουν στον Πύργο του Eiffel, να ανεχτούν την ορθοστασία στις ατέλειωτες ουρές και να θαυμάσουν μια θέα την οποία δεν πολυκατανοούν, καθώς δε γνωρίζουν αυτά που αγναντεύουν, θα σας πρότεινα κάτι το ριζοσπαστικό (ω, ναι!): να αφήσετε την επίσκεψή του για το τέλος. Χαίρομαι που συμφωνείτε. Πάμε τώρα.

Βγαίνοντας από το σταθμό του μετρό Cluny la Sorbonne, το Εθνικό Μεσαιωνικό Μουσείο δίνει το βάπτισμα του πυρός στον επισκέπτη για μια περιήγηση στο quartier latin, που εκπέμπει μια μεσαιωνική ατμόσφαιρα, συνδυασμένη με αρχιτεκτονικές τάσεις του 19ου αιώνα. Σημειωτέον, ονομάστηκε έτσι γιατί μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση όλες οι συζητήσεις μεταξύ φοιτητών και καθηγητών γίνονταν στα λατινικά. Ανεβαίνοντας την boulevard St Michel, θα δείτε στο δεξί σας χέρι το παρεκκλήσι της Σορβόννης. Μη διστάσετε να περιπλανηθείτε στα σοκάκια ακριβώς πίσω από αυτό.

Αναπόφευκτα θα σας οδηγήσουν στην πλατεία του Πάνθεου που ακόμα και με κίνηση ή με κόσμο, διατηρεί μέσω της λιτότητας του άσπρου χρώματος που κυριαρχεί, του μαρμάρου, και του πλακόστρωτου, τη σιωπηρή ένταση που ταιριάζει στο χώρο, ξέροντας ότι εκεί συγκεντρώνονται προσωπικότητες που έχουν σημαδέψει το γαλλικό πολιτισμό: Βολτέρος, Ρουσσώ, Ουγκώ, Ζολά, ζεύγος Κιουρί...

Για αλλαγή ατμόσφαιρας, κατευθυνθείτε βορειοδυτικά, όπου ο δρόμος κατηφορίζει και βρείτε την οδό Mouffetard, γεμάτη μπαρ, εστιατόρια και καφετέριες και λιγότερους τουρίστες από το καμιά φορά αποπνικτικό Saint Michel. Όπως και να'χει, κάποια στιγμή θα πρέπει να περάσετε κι από αυτό για την υποχρεωτική θα έλεγα επίσκεψη της Παναγίας των Παρισίων της οποίας η ασυμμετρία –η προφανής αντίθεση ανάμεσα στην «ήρεμη» όψη της εισόδου με τον γαλλικό γοτθικό ρυθμό που αναδεικνύεται σε όλη του τη λαμπρότητα στο υπόλοιπο μέρος– έχει ως στόχο την αποφυγή της μονοτονίας.

Και αφού βρίσκεστε στο νησάκι της Cité, πρώτος οικισμός του Παρισιού που χτίστηκε γύρω στον 3ο αι. και αργότερα κέντρο της ρωμαϊκής πόλης Lutèce, έχετε την ιδανική ευκαιρία να κατέβετε τα σκαλιά προς τις όχθες του Σηκουάνα και να περπατήσετε κατά μήκος του. Είναι υπέροχη η θέα των κτιρίων που μας μεταφέρουν σε κάποια άλλη εποχή, ιδιαίτερα με την πύρινη όψη του ηλιοβασιλέματος, που λούζει απλόχερα όλο το ποτάμι, ώστε πραγματικά νομίζει κανείς πως ο ποταμός αφουγκράζεται τους παλμούς της καρδιάς του... Κι αν τυχόν έχετε όρεξη για κάτι γλυκό, είναι η ιδανική ευκαιρία να δοκιμάσετε παγωτό από το chez Berthillon (σε ό,τι γεύση μπορείτε να φανταστείτε) –θα το διακρίνετε από τις πράσινες τέντες με τα επίχρυσα γράμματα.

Εάν απ’ το σημείο αυτό θέλετε να κατηφορίστε, σας συνιστώ να το κάνετε με ποδήλατο το οποίο μπορείτε να νοικιάσετε από κάποιο σταθμό velib (χρειάζεται πιστωτική κάρτα και μία διαδρομή των δύο ωρών κοστίζει γύρω στα 4 ευρώ). Vélo liberté (ποδήλατο-ελευθερία), είναι εδώ και ένα χρόνο περίπου η νέα κυκλοφοριακή τάση των Παριζιάνων που χύνονται στους δρόμους ανέμελοι –το γεγονός ότι υπάρχουν σχεδόν παντού λωρίδες για ποδηλάτες συνεισφέρει σημαντικά σε αυτό. Θέλετε να πάτε στην εκκλησία St Germain des Près ή στους κήπους του Λουξεμβούργου; Κάντε το έτσι λοιπόν. Άλλωστε στο Παρίσι αξίζει στον ίδιο βαθμό και η διαδρομή και ο προορισμός, καθώς σε κάθε διαδρομή θα βρείτε πολλούς ενδιάμεσους προορισμούς…

Κατεβαίνοντας τη boulevard St Germain προς το Montparnasse, κάνετε μια στάση στην πανέμορφη ομώνυμη εκκλησία. Και αν σας αρέσουν οι αντίκες, τα έργα τέχνης και οι λιθογραφίες, θα πρέπει να μείνετε λίγο παραπάνω, καθώς στα σοκάκια που εκτείνονται δυτικά της εκκλησίας και μέχρι τις όχθες του Σηκουάνα, οι φιλότεχνοι θα βρουν τον παράδεισό τους. Επιστρέφοντας, στρίψτε στη rue de Rennes και κατηφορίστε την μέχρι να φτάσετε στη rue de Mezières. Εκεί στρίβετε αριστερά για να ανακαλύψετε την εκκλησία Saint Sulpice, κατά τη γνώμη μου από τις μικρές εκπλήξεις του Παρισιού που σας κάνουν να αισθάνεστε μια γλυκιά συνωμοσία με την ψυχή αυτής της πόλης, πως δηλαδή δεν αποτελείτε μέλος της μάζας ατόμων που πηγαίνουν σε ένα μέρος για να δουν μόνο «αυτά που πρέπει να δουν».

Κατόπιν, στρίβοντας δεξιά στη rue Ferou, φτάνετε σε λίγα λεπτά στους ανθισμένους κήπους του Λουξεμβούργου. Οι κήποι με τα συντριβάνια, τα σπάνια λουλούδια, τα αγάλματα και την κεντρική λιμνούλα, προσφέρουν μιαν αναπάντεχη ανάπαυλα στον κουρασμένο περιηγητή, στο κέντρο της πόλης. Βέβαια λίγοι κατηφορίζουν κι άλλο, στη συνοικία Montparnasse, γι’αυτό κι εγώ θα το προτείνω: γιατί εκεί μπορείτε να φάτε και να διασκεδάσετε μακριά από τα κέντρα τουριστικού συνωστισμού και ό,τι αυτά συνεπάγονται για την ποιότητα παροχής υπηρεσιών. Οπωσδήποτε να περάσετε από τη rue de la Gaîté, που έχει τις καλύτερες κρεπερί στο Παρίσι.

Ανηφορίζοντας πάλι από το quartier latin, άλλες όψεις της πόλης περιμένουν το αδηφάγο βλέμμα του παρατηρητή και οι λάτρεις της προοπτικής καλά θα κάνουν να ετοιμάζουν σιγά-σιγά τους φακούς της φωτογραφικής τους μηχανής. Διασχίζοντας τη γέφυρα Saint Michel, βρίσκεται κανείς πάνω στον πιο φαρδύ δρόμο του νησιού της Cité. Μέσα στο επιβλητικό κτίριο του Δικαστικού Μεγάρου, βρίσκεται το Ιερό Εξωκλήσι (Sainte Chapelle), το οποίο χτίστηκε ύστερα από εντολή του Λουδοβίκου Θ’ για να στεγάσει τη συλλογή από άγια λείψανα.

Τώρα που οι ηλιόλουστες μέρες παραδίνονται άνευ όρων στην αρχιτεκτονική κληρονομιά της πόλης, στροβιλιστείτε κι εσείς στους παιχνιδισμούς του φωτός με τα βιτρό της Sainte Chapelle και συμμετέχετε σ’αυτό το υπέροχο κονσέρτο χρωμάτων. Βγαίνοντας στην άλλη πλευρά του νησιού, έχετε στα αριστερά σας την Conciergerie, τη φυλακή όπου φυλακίστηκε η Μαρία Αντουανέτα λίγο πριν την καρατόμησή της και αργότερα ο Νταντόν και ο Ροβεσπιέρος. Προτού περάσετε τη γέφυρα που ενώνει το νησί με τη δεξιά όχθη του Παρισιού, γυρίστε απότομα κι αφήστε τα μάτια σας να αγκαλιάσουν όλη την όχθη του ποταμού που αφήνετε πίσω σας… Σαν παραμύθι δεν είναι;

Προχωρήστε ευθεία μέχρι να βγείτε στη rue de Rivoli, η καρδιά της οποίας χτυπάει πάντα στο ρυθμό του πλήθους καταστημάτων που φιλοξενεί στις δυο της πλευρές. Αν ο πειρασμός είναι μεγάλος, σας αφήνω να ενδώσετε στο καταναλωτικό σας όργιο, πραγματικά αξίζει. Πάντως εξοικονομείστε λίγο φως ημέρας για να δείτε το Marais, περιοχή που με τα ιδιωτικά της μέγαρα διατηρεί την προεπαναστατική της αρχιτεκτονική, και το κανάλι Saint Martin. Έχοντας την πλάτη σας στο Σηκουάνα, πορευθείτε προς τα δεξιά προς τo δημαρχείο. Φαντάζεται κανείς ένα αδιάφορο κτίριο προσαρμοσμένο σε διοικητική λειτουργικότητα, κι όμως είναι από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια του Παρισιού.

Από τη rue du Temple και μέχρι την πλατεία des Vosges (κοντά στο σταθμό του μετρό Saint Paul), εκτείνεται μία «πόλη» μέσα στην πόλη. Τα πλινθόκτιστα κτίρια που σήμερα στεγάζουν βιβλιοθήκες, μουσεία και διοικητικά κτίρια, οι στενοί δρόμοι που σαν κατά βούληση ανηφορίζουν και κατηφορίζουν στρίβοντας άτακτα και οι «κρυφές» αυλές με καταστήματα που πουλούν αντίκες και χειροτεχνήματα, συνθέτουν την εικόνα μιας αινιγματικής περιοχής που ισορροπεί τέλεια ανάμεσα σε έναν ελαφρώς επιτηδευμένο εκλεπτυσμό και μία ανέπαφη πραγματικότητα. Αξίζει να δείτε στο 24 rue Pavé, το μέγαρο (Hôtel) Lamoignon, που σήμερα στεγάζει την ιστορική βιβλιοθήκη του Παρισιού και το οίκημα που υπήρξε κατοικία του Βίκτωρ Ουγκώ για 16 χρόνια στο 6 place des Vosges.

Από το μετρό Saint Paul, παίρνετε τη rue Saint-Antoine για να φτάσετε στο πιο διάσημο μνημείο του Παρισιού που δεν… υφίσταται. Και αυτό φυσικά είναι η Βαστίλη. Γι’αυτό άλλωστε η Βαστίλη δεν προσκαλεί κανέναν εσκεμμένα. Στη Βαστίλη δε θα δείτε κάτι. Αλλά θα βιώσετε μια ατμόσφαιρα. Είναι η ατμόσφαιρα της νυχτερινής ζωής που προσελκύει νέους από κάθε γωνιά του Παρισιού, η ατμόσφαιρα των μικροσκοπικών μπαρ όπου το αλκοόλ αποκτά μια… καλλιτεχνική διάσταση, η ατμόσφαιρα των μεγάλων κλαμπ σε ρυθμούς λάτιν, αλλά και η ατμόσφαιρα του επιμελώς ατημέλητου, η ατμόσφαιρα στοιχείων που αναζητούν απεγνωσμένα να μην μπουν σε νόρμες.

Προτού η νύχτα απλώσει τα πέπλα της όμως, θα σας έλεγα να κάνετε έναν περίπατο κατά μήκος του καναλιού Saint Martin, όπου το θρόισμα των φύλλων στις καστανιές και τα πλατάνια από την τελευταία πνοή της ημέρας και το χλωμό χρώμα του σούρουπου που χαϊδεύει τα καΐκια στα ήσυχα νερά του, δεν μπορεί να μη βγάλει κάποια ρομαντική διάθεση, απαλλαγμένη από στερεότυπα και καρτ-ποστάλ. Αν πάλι ψάχνετε για το βράδυ λιγότερο έντονους ρυθμούς, θέλοντας παράλληλα να διεισδύσετε σε μια πιο καθημερινή, ανεπιτήδευτη όψη της παριζιάνικης ζωής, μια βόλτα στη Belleville, ή στο Ménilmontant είναι ό,τι πρέπει.

Η Μονμάρτρη, η ψηλομύτα πριγκίπισσα του Παρισιού, που θέλοντας να ξεχωρίσει από όλες τις άλλες καλλονές στριμώχθηκε μόνη της στα βόρεια της πόλης αξίζει μια περιπλάνηση χωρίς πρόγραμμα και χωρίς προσανατολισμό –είναι ο μοναδικός τρόπος να την καταλάβει κανείς. Η Βασιλική της Ιεράς Καρδίας (Basilique du Sacré Cœur), η οποία χτίστηκε με συνεισφορές των Παριζιάνων καθολικών ως πράξη μετάνοιας μετά τον ταπεινωτικό Γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870-1, διαφέρει από όλες τις άλλες εκκλησίες και από την πλεονεκτική της θέση, εποπτεύει όλη την πόλη. Ανάμεσα στα διαμετρικά μαρμάρινα σκαλιά που οδηγούν στο προαύλιό της, ξετυλίγεται την εποχή αυτή ένα «χαλί», όπως σε κάθε είσοδο επίσημου μέρους. Όμως το «χαλί» αυτό δεν είναι κόκκινο και βελούδινο, είναι πολύχρωμο από την πανήγυρη λουλουδιών που το κοσμούν και δεν επιτρέπεται να πατήσει κανείς πάνω του. Είτε νιώσετε στα σκαλιά σαν την «Αμελί» της ταινίας που αναζητά κάτι, είτε σαν επισκέπτης που δεν ξέρει τι θα βρει, μη γυρίσετε να δείτε τη θέα, παρά μόνο όταν έχετε φτάσει στο τελευταίο σκαλί. Τότε δώστε στον εαυτό σας την επιβράβευση που αξίζει η ανάβαση αυτή. Σας το εγγυώμαι, δε θα το μετανιώσετε. Όταν έχετε μυρίσει αρκετά το άρωμα μποέμικης ζωής που αναδύεται μέχρι και σήμερα στα σοκάκια πίσω από την εκκλησία, παρά τις τόσες δεκαετίες που έχουν περάσει από το ’20 και το ’30, και το Παρίσι των καμπαρέ και των καν-καν, της avant-guarde, του ανοίγματος στον υπερρεαλισμό και των λογοτεχνικών καφέ, θα ξέρετε ότι είναι ώρα να αποχωριστείτε τη Μονμάρτρη, προτού την απομυθοποιήσετε.

Ο πιο ευχάριστος τρόπος να φτάσετε στα Ηλύσια Πεδία, αφουγκραζόμενοι κάθε μήνυμα που σας στέλνει η πόλη, είναι κατά μήκος του Σηκουάνα, αναχωρώντας από το Saint Michel με κατεύθυνση το σταθμό Etoile. Και διαλέγω αυτό το δρόμο για τις πανέμορφες γέφυρες, η καθεμιά δίνοντας τη δική της σφραγίδα στο συμβόλαιο που συνυπέγραψε ο ποταμός με τη γη. Η παραμυθένια Pont Neuf με τους πυργίσκους της, η λιτή, ξύλινη Pont des Arts με τον άκρατο ρομαντισμό της και η μεγαλοπρεπής Pont d’Alexandre III, με τα επίχρυσα αγάλματα στην είσοδό της – για να μην αναφέρω παρά μόνο μερικές – σας οδηγούν στο Hôtel des Invalides. Χτίστηκε το 1670 από το Λουδοβίκο ΙΔ’ για να στεγάσει 1.400 απομάχους (invalides) . Νότιά του βρίσκεται η Eglise du Dôme με τον απαστράπτοντα θόλο της που αναμφισβήτητα θα σας προσελκύσει από μακριά.

Προτού γίνει αυτό όμως, έχετε περάσει από το μουσείο του Λούβρου και το μουσείο Orsay, που οπωσδήποτε θα επισκεφτείτε. Καταρχήν το μουσείο Orsay, για τα ιμπρεσσιονιστικά του έργα. Κι έπειτα, το μουσείο του Λούβρου, όχι μόνο για τη Νίκη της Σαμοθράκης, την Αφροδίτη της Μήλου και την Τζοκόντα όπως κάνουν όσοι το επισκέπτονται περισσότερο για ν’απαλλαγούν από τις τύψεις που θα ένιωθαν αν δεν πήγαιναν καν, αλλά και για τα γλυπτά του Μιχαήλ Άγγελου, τα έργα του Ραφαήλ, του Μποτιτσέλι και του Τιτσιάνο, τα γιγάντια γλυπτά της Μεσοποταμίας, τους πίνακες των Rubens, Watteau, Delacroix, Fragonard, Poussin, Hals, Honthorst, Vermeer, Veronese.

Διασχίζοντας την γέφυρα του Αλεξάνδρου, είστε σε λίγα λεπτά στα Ηλύσια Πεδία: στα δεξιά σας η place de la Concorde με τον αιγυπτιακό οβελίσκο 3.300 ετών που δωρίστηκε στη Γαλλία το 1871 από τον Μεχμέτ Αλή, και στα αριστερά σας η Αψίδα του Θριάμβου που χτίστηκε ως μνημείο των αυτοκρατορικών νικών του Ναπολέοντα το 1806. Το κάθε σημείο αρχή και τέλος μιας λεωφόρου που ό,τι συμβολίζει δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος. Κι αυτό που συμβολίζει δεν είναι ούτε οι οίκοι μόδας (αυτοί «βολεύτηκαν» και στις λιγότερο τουριστικές, αλλά καθ’όλα χλιδάτες avenue de Montaigne και rue du Faubourg Saint-Honoré), ούτε οι πολυεθνικές εταιρείες, ούτε τα εστiατόρια, ούτε τα πολυτελή κλαμπ. Είναι η τελετουργική ανάβαση προς μία πύλη όπου από μακριά δε φαίνεται τίποτα άλλο πίσω της παρά ο ουρανός, θαρρείς κι αφήνει στον καθένα την ελευθερία να φανταστεί ότι θα βρει αυτό που εκείνος θέλει στην κορυφή. Κι αυτό, σε μια πομπή συμμετρικά παρατεταγμένων δέντρων υπέροχα φωτισμένων το βράδυ και αυτοκινήτων που αναιρούν τη φορτική ύπαρξή τους επάνω στο πλακόστρωτο. Εδώ, το παραδέχομαι, είναι ίσως το μόνο σημείο στο Παρίσι όπου η διαδρομή έχει πιο πολλή αξία από τον προορισμό.

Εντάξει, ήρθε η στιγμή…Τώρα μπορείτε να ανεβείτε στον Πύργο του ΄Αιφελ –τελευταίο επίπεδο φυσικά– και να αγκαλιάσετε τα πάντα. Καθετί που βλέπετε το έχετε ζήσει, του έχετε δοθεί και σας έχει δοθεί. Όμορφα δεν είναι; Από αυτή τη στιγμή, η πόλη θα σας ανήκει για πάντα.

Σχετικά με τις χαρές του... οισοφάγου σας
- Για ξεχωριστές περιστάσεις, θα πρότεινα ανεπιφύλαχτα το "Maxim's" (3 rue Royale, μετρό Concorde, μενού από 110 ευρώ, τηλ. 0033 (0)1 4265 3047)
- Για γαλλική κουζίνα σε λογικές τιμές δοκιμάστε:
λαγό στιφάδο με δαμάσκηνα και σάλτσα μελιού στο "Petit Baigneur" (10 rue de de la Sablière, μετρό Mouton Duvernet, τηλ. 0033 (0)1 45454712) σπεσιαλιτέ της Νοτιοδυτικής Γαλλίας, όπως truffade (είδος σκορδαλιάς όπου αναμιγνύουν τυρί cantal από την ομώνυνη περιοχή και μπαχαρικά) με χωριάτικα λουκάνικα και τεράστια επιδόρπια στο "Plomb du Cantal" (3 rue de la Gaîté, μετρό Gaîté, τηλ. 0033 (0)1 43351692) πατέ χήνας με πράσινα λαχανάκια και άσπρες τρούφες στο "La grande Ourse" (9 rue Georges Saché, μετρό Pernety, τηλ. 0033 (0)140446785).

Η φιλοξενία σας
Για παραμυθένια διαμονή:
Chambiges Elysées, από 310 ευρώ το δίκλινο με πρωινό, 8 rue Chambiges, 75008, τηλ. 0033(0)1 44318383, fax: 0033(0)1 40709551
Ειδάλλως:
Hôtel de la Faculté, από 82 ευρώ το δίκλινο (+6 ευρώ το πρωινό ανά άτομο), quartier latin, 1 rue Racine, 75006, τηλ. 0033(0) 143268713, fax: 0033(0)1 46347388
Hôtel Sevigné, από 80 ευρώ το δίκλινο (+8 ευρώ το πρωινό ανά άτομο), 2 rue Mahler, 75004, le Marais, τηλ. 0033(0) 142727617, fax: 0033(0) 142786826
Hôtel de Blois, από 60 ευρώ το άτομο (+6,5 ευρώ το πρωινό ανά άτομο), 5 rue des Plantes, 75014, Montparnasse, τηλ. 0033(0)1 45409948, fax: 0033 (0)145404562