Οινόραμα 2010: Το Ελληνικό κρασί (πάντα) πιστό στα ραντεβού του

του Θόδωρου Λέλεκα

Για άλλη μία (ζυγή) χρονιά, το Οινόραμα, το μεγάλο ραντεβού των επαγγελματιών του οινικού κλάδου, έλαβε χώρα στην Αθήνα. Πρόκειται για μία μεγάλη έκθεση που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όλων (κυριολεκτικά) των ανθρώπων που ασχολούνται με -ή απλά αγαπούν- το κρασί.

Περισσότεροι από διακόσιοι εκθέτες από τον ευρύτερο οινικό κλάδο στη χώρα μας βρέθηκαν (και) στο φετινό Οινόραμα για να επιδείξουν στους επισκέπτες τα πιο τελευταία προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Ανάμεσά τους οινοποιεία και κτήματα, εισαγωγείς και διανομείς οίνων και ποτών, αποσταγματοποιίες και ζυθοποιίες, εμπλεκόμενοι στον κλάδο φορείς, αλλά και εταιρείες εξοπλισμού και παροχής υπηρεσιών, έκαναν το παν για να κατατοπίσουν το κοινό της έκθεσης σχετικά με τις τάσεις, την τεχνολογία αλλά και την αισθητική του κρασιού στην Ελλάδα σήμερα.

Βεβαίως πολύς κόσμος θεωρεί ότι, ως επαγγελματική έκθεση, το Οινόραμα συγκεντρώνει αποκλειστικά ανθρώπους που ασχολούνται επαγγελματικά με το κρασί, και οι οποίοι έχουν ως μοναδικό σκοπό της επίσκεψής τους την σύναψη συμφωνιών και την αγορά ή πώληση προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό όμως είναι εν μέρει μόνο ακριβές, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό των επισκεπτών της συγκεκριμένης έκθεσης είναι σταθερά απλοί, ερασιτέχνες οινόφιλοι, οι οποίοι την βλέπουν ως μία καλή ευκαιρία να δοκιμάσουν γνωστά και άγνωστα κρασιά από την Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο, να ενημερωθούν για τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο, να γνωρίσουν από κοντά οινοποιούς και άλλους ανθρώπους του κρασιού, και σίγουρα να περάσουν μία ή περισσότερες όμορφες μέρες ζώντας μέσα στον παλμό της οινικής Ελλάδας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος, για πρώτη φορά, το Οινόραμα διήρκεσε τέσσερις μέρες (από Παρασκευή 12 ως Δευτέρα 15 Μαρτίου), προκειμένου να δοθεί η ευκαιρία σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο να επισκεφθεί την έκθεση. Και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός επισκεπτών (το ακριβές νούμερο δεν είχε ανακοινωθεί ενώ γράφονταν αυτές οι γραμμές...) μοιράστηκε αρκετά ομοιόμορφα μεταξύ των ημερών, κι έτσι σε πολύ λίγες περιπτώσεις παρουσιάστηκαν φαινόμενα αισθητής πολυκοσμίας. Μάλιστα, η Δευτέρα επιλέχτηκε ειδικά για τους επαγγελματίες της εστίασης, καθώς αυτή είναι μία ιδιαίτερα βολική ημέρα για αυτούς.

Πρώτες παρατηρήσεις
Μία διεξοδική βόλτα στο φετινό Οινόραμα απέδωσε κάποιες πολύ θετικές για τον οινικό κλάδο παρατηρήσεις. Αυτές είναι:
1. Οι νέοι αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος (και) φέτος. Κάποτε η οινογνωσία αλλά και η απόλαυση του κρασιού θεωρούνταν «σπορ» για λίγους και μάλιστα ηλικιακά... προχωρημένους. Σήμερα, όπως φάνηκε σε μεγάλη κλίμακα στο Οινόραμα, οι νέοι άνθρωποι διψούν όχι μόνο για κρασί, αλλά και για γνώση γύρω από το αντικείμενο, και δεν χάνουν ευκαιρία να βρίσκονται πιο κοντά σε αυτό. Νέες ηλικίες (άντρες και γυναίκες), από κάθε επαγγελματική ομάδα, έδωσαν το παρόν στο Οινόραμα και έδειξαν έμπρακτα την αγάπη τους για το κρασί.

2. Το Ελληνικό κρασί συγκέντρωσε και το ενδιαφέρον των ξένων οινοκριτικών και οινογράφων. Όπως είθισται σε κάθε μεγάλη οινική διοργάνωση, έτσι και από το Οινόραμα δεν έλειψαν οι εκπρόσωποι των μεγάλων οινικών ΜΜΕ του εξωτερικού. «Τρανταχτά» ονόματα ανάμεσα σε αυτούς ήταν η Tara Q. Thomas, διευθύντρια του διάσημου Αμερικάνικου περιοδικού Wine & Spirits (που σταθερά καλύπτει με προσήλωση το Ελληνικό κρασί), καθώς και η Julia Harding MW, συνεργάτης της μεγάλης Αγγλίδας οινογράφου Jancis Robinson MW. Θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τις απόψεις τους από την έκθεση όταν έρθει η ώρα να τις δημοσιεύσουν.

3. Το επίπεδο των επισκεπτών ήταν εξαιρετικά υψηλό. Όχι, δεν πρόκειται για κάποιο «ελιτίστικο» σχόλιο, απλά για καταγραφή μίας παρατήρησης και των ίδιων των εκθετών. Έτσι λοιπόν, στην πλειονότητά τους, οι επισκέπτες στο Οινόραμα έδειξαν ότι έχουν γνώση και άποψη στο κρασί. Έκαναν ειδικές ερωτήσεις, ζητούσαν να δοκιμάσουν συγκεκριμένα πράγματα, κινούνταν με μεθοδικότητα στο χώρο, κρατούσαν σημειώσεις, και σίγουρα δεν θύμιζαν σε τίποτα ανθρώπους που απλά ήθελαν να πιουν κρασί και να περάσουν καλά.

Συμπεράσματα από το Οινόραμα 2010
Πέρα από τους επισκέπτες όμως, και βλέποντας στους πάγκους (και κάτω από αυτούς) των εκθετών, μπορούμε να πούμε ότι το φετινό Οινόραμα μας έδωσε την ευκαιρία να σχηματίσουμε κάποια πολύτιμα συμπεράσματα για το οινικό γίγνεσθαι στην Ελλάδα του 2010. Αυτά είναι:
1. Οι Έλληνες οινοποιοί επιστρέφουν στο αμπέλι. Όταν το επίπεδο τεχνικού εξοπλισμού, αυτοματοποίησης αλλά και τεχνογνωσίας στο οινοποιείο είναι ήδη υψηλό στην πλειονότητα των Ελληνικών οινοποιείων, το πεδίο βελτίωσης και ανάπτυξης βρίσκεται πλέον αποκλειστικά στο αμπέλι. Μελέτη του terroir, προσεκτική επιλογή περιοχών, αλλά και ποικιλιών για κάθε συγκεκριμένο μέρος (ακόμα και σε επίπεδο κλώνων κάθε ποικιλίας), σεβασμός του οικοσυστήματος του αμπελιού και υιοθέτηση νέων τεχνικών αμπελουργίας είναι μόνο ένα μέρος των αλλαγών που διαδραματίζονται σε κάθε άκρη του Ελληνικού αμπελώνα, και τα αποτελέσματα των οποίων έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται ορατά.

2. Τόσο οι παραγωγοί, όσο και οι έμποροι, διαπιστώνουν την άνοδο της οινικής κουλτούρας στην Ελλάδα και σπεύδουν να προσαρμοστούν για να (εξ)υπηρετήσουν τη νέα γενιά των οινοφίλων. Οι μεν οινοποιοί δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους στις νέες τους ετικέτες (παλαιά κλήματα, single-vineyard, αναβίωση ξεχασμένων ποικιλιών) γιατί βλέπουν ότι πλέον η αγορά θα ανταποκριθεί σε τέτοιες προσπάθειες και θα τις αγκαλιάσει. Οι δε έμποροι διαθέτουν στην αγορά σπάνιες χρονιές, εντείνουν τις προσπάθειές τους για καλύτερη εξυπηρέτηση του πελάτη, και εμπλουτίζουν συνεχώς το portfolio των προϊόντων που πωλούν, τόσο στο Ελληνικό όσο και στο ξένο κρασί.

3. Η Ελλάδα κάνει «στροφή στο κρασί». Κάτι η οικονομική κρίση και οι έκτακτοι φόροι στα σκληρά οινοπνευματώδη, κάτι η ποιοτική εξέλιξη ημών των Ελλήνων στην διασκέδαση και την ευζωία, και το κρασί βγαίνει μπροστά! Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ανταγωνισμός (και η προσφορά) στην αγορά εντείνονται και όλα τα στοιχήματα είναι πλέον στο κρασί και στην ανάπτυξή του.

4. Οι τιμές πέφτουν. Οινοποιοί και έμποροι δείχνουν πλέον ότι καταλαβαίνουν πως ο κόσμος μπορεί να αγαπάει το κρασί, αγαπάει όμως περισσότερο τα χρήματα που κερδίζει με κόπο, γι αυτό και επιλέγει να τα ξοδεύει εκεί που παίρνει την μεγαλύτερη αξία για αυτά. Έτσι, οι τιμές έχουν αρχίσει να ακολουθούν μία πτωτική πορεία, η εξυπηρέτηση (ακόμα και σε επίπεδο “after-sales service”) γίνεται πιο επαγγελματική, και ο οινόφιλος ανταμείβει όσους τον σκέφτονται και τον σέβονται, με την προτίμηση και την εμπιστοσύνη του.

5. Το Ελληνικό κρασί στοχεύει στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού με στρατηγικό σχέδιο. Τόσο η εικόνα του κρασιού μας στο εξωτερικό (σε θεωρητικό επίπεδο), όσο και οι εξαγωγές κρασιού της Ελλάδας (σε πρακτικό), ήταν ανέκαθεν ακανθώδη ζητήματα, και έμοιαζαν άλυτα, καθώς τα αντιμετωπίζαμε σπασμωδικά και ανοργάνωτα. Επιτέλους, εδώ και λίγο καιρό σύσσωμος ο κλάδος, με την υποστήριξη ειδικευμένων συμβούλων, έχει εκπονήσει στρατηγικό σχέδιο για την σωστή επανατοποθέτηση του Ελληνικού κρασιού στις συνειδήσεις (αλλά και στα ράφια) εκείνων που λαμβάνουν τις αποφάσεις στο εξωτερικό. Η πορεία δεν θα είναι απλή, ούτε γρήγορη, όλα δείχνουν, ωστόσο, ότι το αποτέλεσμα θα αξίζει τον κόπο.

6. Η γκάμα των κρασιών στη διάθεση του Έλληνα οινόφιλου μεγαλώνει καθημερινά. Συνεχώς εμφανίζονται στην αγορά νέοι παραγωγοί που δεν είχαμε ξανακούσει, από διάφορες γωνιές της Ελλάδας - τι κι αν οι ετικέτες Ελληνικού κρασιού σήμερα ξεπερνούν τις 3500; Παράλληλα, οι επιλογές σε εισαγόμενο κρασί αυξάνονται ραγδαία, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Μπορεί η Ελληνική αγορά να «σηκώσει» τέτοια προσφορά; Με τους ρυθμούς που εξελίσσεται η οινική μας κουλτούρα, και αν οι ευοίωνες προοπτικές για τις εξαγωγές μας υλοποιηθούν, τότε και μπορεί, και με χαρά θα το κάνει.

Μία μεγάλη οινική έκθεση όπως το Οινόραμα δεν είναι μόνο μία ευκαιρία να δοκιμάσει κανείς διάφορα κρασιά και να περάσει καλά. Είναι ουσιαστικά μία «ακτινογραφία» ολόκληρου του Ελληνικού οινικού κλάδου, την ώρα που οι εκπρόσωποί του διαλέγονται μεταξύ τους, αλλά και με το ευρύτερο κοινό. Κι αν βγήκαν τόσο πολλά και ουσιαστικά συμπεράσματα από το φετινό Οινόραμα, τι να περιμένουμε από το επόμενο; Ακόμα περισσότερα, είναι η απάντηση, αλλά δεν χρειάζεται να βιαζόμαστε. Το ταξίδι από μόνο του θα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για όλους. Αντίο Οινόραμα για φέτος, ραντεβού ξανά το 2012!

Εις υγείαν!